Bijlagen

In oktober nam de raad afscheid van de tweede Arnhemse kinderburgemeester Zoë. De kinderburgemeester heeft 22 activiteiten bezocht en richtte zich specifiek op inclusie. Daarvoor heeft zij bijvoorbeeld een gedicht voorgedragen tijdens Keti Koti. Vanwege omstandigheden begon de derde Arnhemse kinderburgemeester niet in oktober 2024, maar begint zij in januari 2025.  

In de tweede helft van het jaar is een nieuwe poging gedaan om inwoners uit De Laar te enthousiasmeren voor een digitaal wijkpanel. Via een campagne zijn inwoners gevraagd een digitale vragenlijst in te vullen waarin zij konden aangeven of zij deel willen nemen aan een digitaal panel of dit willen beheren. Inwoners kunnen de vragenlijst invullen tot en met januari 2025.

In juni 2024 is het eerste Arnhemse Burgerberaad met als onderwerp afval afgerond en heeft het Burgerberaad de adviezen overhandigd aan het college en de gemeenteraad. Deze adviezen zijn getoetst op juridische en praktische haalbaarheid en voorzien van financiële aspecten. De adviezen die door de toets komen, worden verwerkt in een uitvoeringsagenda. Ook zijn we in 2024 begonnen met de voorbereidingen van het tweede Burgerberaad met als onderwerp klimaat.  

Bij burgerparticipatietrajecten werken we met het Arnhems Stappenplan Participatie om bij een traject helder te maken wat het doel is van de participatie, wie meepraten, wie welke rol heeft, binnen welke kaders er participatie mogelijk is er wat er gebeurt met de opbrengsten. Onze medewerkers worden getraind om te leren werken met het stappenplan. Ook organiseerden we naar wens “snelkooksessies” zodat medewerkers op basis van het stappenplan ondersteuning krijgen bij het schrijven van participatieplannen en het inzetten van de juiste participatiemiddelen. Dit is in 2024 zeven keer gedaan.  

Eind 2024 zijn we gestart met een algehele evaluatie burgerparticipatie. Door middel van kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden krijgen we inzicht in behoeften en belemmeringen van relevante doelgroepen. Dit resulteert in 2025 in een aangescherpt stappenplan burgerparticipatie. Daarnaast hebben we net als in eerdere jaren in 2024 twee burgerparticipatietrajecten geëvalueerd. Dit ging om de trajecten Woonvisie en Rietgrachtstraat 32. Door te evalueren, blijven we leren van onze burgerparticipatie. In de tweede helft van 2024 zijn we gestart met de voorbereidingen om een participatieverordening op te stellen. In het kader van de Wet versterking participatie op decentraal niveau is elke gemeente verplicht om voor 1 januari 2027 de huidige inspraakverordening te vervangen door een participatieverordening. Daarin wordt vastgelegd hoe de gemeente wil omgaan met inwoner- en overheidsparticipatie bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid. Het projectplan om tot een participatieverordening te komen is afgerond en de werkzaamheden starten in het eerste kwartaal van 2025.  

De rekenkamer heeft begin 2024 de twee in 2023 afgeronde onderzoeken, met betrekking tot generatiearmoede en de Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA), gepresenteerd aan de raad. Daarnaast is de rekenkamer gestart met twee nieuwe onderzoeken: een onderzoek naar de processen rondom omgevingsvergunningen binnen de ODRA/gemeente Arnhem en een onderzoek naar de effectiviteit van het subsidiebeleid van de gemeente Arnhem. Beide onderzoeken zullen naar verwachting in april 2025 worden aangeboden aan de raad. Verder is het startonderzoek naar het Nationaal Programma Arnhem Oost (NPAO) afgerond en aangeboden aan de raad en is er ook een gezamenlijke, vergelijkende rapportage gemaakt in samenwerking met de rekenkamers van Heerlen, Lelystad en Groningen. Deze gezamenlijke rapportage wordt gelijktijdig met het onderzoek naar het NPAO gepresenteerd aan de raad in februari 2025.
Tenslotte is de rekenkamer eind 2024 begonnen met een vooronderzoek ter voorbereiding op een onderzoek naar de doorwerking van New Energy Made in Arnhem (NemiA). Dit onderzoek zal in 2025 worden uitgevoerd.

Met het oog op de toekomst heeft de rekenkamer de raadsfracties weer uitgenodigd voor de jaarlijkse gesprekken ten behoeve van het onderzoeksprogramma 2025-2026. Vóór 1 april 2025 wordt door de rekenkamer besloten welke onderzoeken de komende tijd plaats gaan vinden.

In 2024 werkte Arnhem samen met de andere 17 regiogemeenten in de Groene Metropoolregio (GMR) door aan de maatschappelijke opgaven die om een gezamenlijke aanpak vragen. Hiermee wordt tegelijkertijd uitvoering gegeven aan de eigen Arnhemse ambities, waar onder: versnellen van de woningbouw, de aanpak rondom de energietransitie, behoud van een groene leefomgeving, duurzame mobiliteit, stimuleren van midden- en kleinbedrijf, circulaire economie, een aantrekkelijk cultuuraanbod en het passend maken van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.
Op alle vijf de opgaven in de regionale agenda 2023-2024 zijn resultaten geboekt. Begin april 2025 zal de GMR hiervan verslag doen in een eigen jaarverslag, dat aan de gemeenteraden wordt aangeboden. De kwartaalberichten van de GMR geven tussentijds een goede indruk van wat is bereikt binnen de opgaven en speerpunten (zie: https://www.gmr.nl/kennisbank/kwartaalrapportage). In dit jaarverslag wordt een aantal resultaten eruit gelicht.

• Vanuit de opgave verbonden regio is o.a. aandacht gevraagd voor het behoud van de internationale halteplaats Arnhem en werd het Regionaal Mobiliteitsprogramma opgesteld. Bij de start van het nieuwe schooljaar is een fietsstimuleringsactie gehouden, genaamd 'fiets je fris'. Vanuit de GMR wordt bijgedragen aan de nieuwe OV-aanbesteding concessie Arnhem-Nijmegen-Foodvalley 2026-2030 van de provincie Gelderland. De voor Arnhem belangrijke studies over de goederenroutering NO-Europa en de reizigerscorridor Utrecht-Arnhem-Duitse Grens zijn (door-)gestart.
• In 2024 is binnen de opgave productieve regio gestart met de voorbereiding van een nieuw Regionaal Programma Werklocaties, waarbij aandacht is voor circulaire bedrijvigheid en toekomstbestendige werklocaties. De Regionale Energiestrategie (RES) is een speerpunt van de opgave circulaire regio. Ter voorbereiding van de RES Arnhem-Nijmegen 2.0 is een stand van zaken van de RES 1.0 en een voorstel voor de strategie en aanpak tot 2030 opgesteld. Ook zijn de twee Regio Dealprojecten ingediend: Lifeport Cool Lab en Soil Valley.
• Over de verdere uitvoering van het Groen-Blauw raamwerk zijn binnen de opgave ontspannen regio concrete afspraken gemaakt. Voor het versterken van de verhaallijnen in de Groene Metropoolregio is een masterplan en een plan van aanpak vastgesteld. Het doel van het masterplan is om het Romeins verleden van de regio Arnhem-Nijmegen beleefbaar en toegankelijk te maken.
• Het verbinden van de ruimtelijke opgaven en het versnellen van de woningbouw kreeg veel aandacht binnen de opgave Groene Groeiregio. Om het woningtekort aan te pakken en iedereen een geschikte woning te geven wordt volop uitvoering gegeven aan de Woondeal 2.0. In dit kader is een tempotafel met marktpartijen, woningcorporaties en gemeenten georganiseerd over de versnelling in de woningbouw waarbij extra aandacht voor de aanpak van netcongestie aan de orde was. Aan een update van de lopende Woondeal wordt gewerkt waarvoor een geactualiseerde woningmarktmonitor inzichten biedt. Binnen de regio is een praktische aanpak afgesproken om de woonsituatie van arbeidsmigranten te verbeteren. Ook werd een afsprakenkader huisvesting aandachtsgroepen opgesteld.
• In triple helix-verband werkt Arnhem met The Economic Board (TEB) verder aan het versterken van de regionale economie. Daardoor wordt bijgedragen aan het verbeteren van de Brede Welvaart in de regio, investeringen aangetrokken en innovatie aangejaagd. TEB richt zich ook op het verbinden van de arbeidsmarkt met de behoeften van het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden in de regio.

De Groene Metropoolregio begint zich steeds sterker te manifesteren als stevige partner in de samenwerking met de provincie, het Rijk en Europa. Dat begint zich ook letterlijk uit te betalen in de vorm van bijvoorbeeld de 15 miljoen euro rijksmiddelen, die in het kader van de Regio Deal zijn toegekend. Aan het einde van 2024 was 80% van deze middelen inmiddels toegekend aan projecten. Daaronder zijn ook projecten die voortkomen uit de gezamenlijke aanpak van de regionale opgaven. Bijvoorbeeld de projecten Toekomstbestendig bouwen, Lifeport cool lab, toekomstbestendige bedrijventerreinen en Samenwerken aan een arbeidsmarkt die werkt.

Er is een nieuwe regionale agenda met bijbehorende begroting voor de periode 2025-2028 opgesteld. De gemeente Arnhem heeft op basis daarvan opnieuw besloten om deel te nemen aan de vijf opgaven. Daarmee kan de regionale samenwerking de komende jaren verder worden voortgezet en uitgebouwd.

Wethouders Van de Geijn en Smeulders zijn actief lid van de VNG-commissies Informatiesamenleving en Financiën. Zij dragen op deze wijze bij aan kennisontwikkeling en lobbytrajecten op landelijk niveau. In Arnhem opgedane kennis en ervaring kan hierbij worden ingebracht. Ook levert het Arnhem een belangrijk bestuurlijk netwerk op.

Arnhem neemt al vanaf de start deel aan het G40-stedennetwerk. Hierin maken inmiddels 41 (middel-)grote steden zich sterk voor de stedelijke vraagstukken waar de leden voor staan. Onder de noemer 'Gebruik de kracht van de steden' reageerde de G40 op het hoofdlijnenakkoord van de regering Schoof. Aan minister Hermans werd een pakket met beleidsvoorstellen op het gebied van klimaat en energie aangeboden. Ook werd het kabinet opgeroepen om bij de herziening van de Participatiewet door te pakken.

De G40 onderhoudt nauw contact met de VNG. Op deze wijze is de G40 betrokken bij de door minister Keijzer georganiseerde Woontop in december 2024. Toen werd door de VNG een set afspraken ondertekend over de realisatie van de versnelling van de woningbouw naar 100.000 woningen per jaar.

In 2024 is Arnhem doorgegaan met het versterken van de grensoverschrijdende samenwerking. Als lid van de Euregio Rijn Waal (ERW) en door samen te werken met de grote steden in Noordrijn-Westfalen (NRW) via het Euregionale stedennetwerk van 100.000plus steden. Vanuit dit netwerk is het grensoverschrijdende project Urban Zero gestart, waarvoor Interreg-subsidie is verkregen. Binnen het project wordt een kennisuitwisseling over klimaatbestendige stedelijke ontwikkelingen georganiseerd. Op initiatief van de Arnhemse en Nijmeegse Euregioraadsleden heeft de ERW-organisatie een expertmeeting rondom groene waterstof belegd.

Conform het amendement 22A82, waarin de raad het college verzocht tot het onderzoeken van het aangaan van een tweede structurele buitenlandse relatie, is dit onderzoek uitgevoerd. Daarin zijn de vastgestelde afwegingscriteria voor het aangaan van zo'n relatie meegenomen. Tijdens de raadsbehandeling bleek er geen draagvlak te zijn voor het opstarten van een structurele buitenlandse relatie in de door het onderzoeksbureau geselecteerde landen. Ook was er geen meerderheid voor het aanpassen van de afwegingscriteria.

Begin 2024 zijn we gestart met het Tevredenheids Onderzoek. Iedereen die een afspraak heeft gehad aan een van de balies van Burgerzaken, krijgt automatisch per mail een uitnodiging om een reactie te geven op de geboden dienstverlening. Ongeveer 20% van de inwoners maakt gebruik van deze mogelijkheid. Op deze manier volgen we de tevredenheid en kunnen we de dienstverlening verbeteren.   

De telefonische bereikbaarheid is in de eerste helft van het jaar sterk verbeterd. Met name in de periode na het opleggen van de belastingaanslag was de bereikbaarheid met 71% een stuk hoger dan in dezelfde periode in 2023. Toen was de bereikbaarheid 41%. In de tweede helft van het jaar zakte de bereikbaarheid weer wat ten opzichte van de eerste helft. Dat kwam onder andere door een hoog, en in sommige gevallen langdurig, ziekteverzuim. Hier is actie op ondernomen om dit terug te dringen. Ook zijn er nieuwe medewerkers geworven. Het inwerk- en trainingsaanbod voor medewerkers is verbeterd, wat ten goede komt aan de kwaliteit van de dienstverlening.

Op de afdeling Burgerzaken hebben we geïnvesteerd in een bredere inzetbaarheid van medewerkers. Daardoor wordt de afdeling flexibeler en zijn we beter in staat om in te spelen op de vraag van de inwoner en op piekperiodes. Het tweede kwartaal van het jaar is zo’n piekperiode omdat dan meer inwoners met het oog op de vakantietijd een nieuw reisdocument aanvragen. Dit wordt sinds 2024 en in de komende jaren versterkt door de zogenaamde ‘paspoortpiek’. Het aantal reisdocumenten dat verloopt, ligt deze jaren hoger dan voor 2024. Dit zorgt voor een grotere druk op de afdeling. Om dit op te vangen en de inwoner zo goed mogelijk te blijven bedienen, zijn extra medewerkers aangenomen. Ook zijn de openingstijden verruimd en zijn we drie keer op een zaterdag opengegaan, speciaal voor het aanvragen en ophalen van reisdocumenten.

In 2024 hebben we veel inzet gepleegd op de doorontwikkeling van de digitale dienstverlening. Een concreet resultaat is dat inwoners die zich op een briefadres willen inschrijven, daar online een aanvraag voor kunnen indienen. Verdere inspanningen hebben vooral indirect voordeel opgeleverd voor de dienstverlening aan inwoners. Door optimalisering van de werkprocessen is deze efficiënter geworden.
Ondanks deze verbeterslagen zijn de resultaten niet zoals we hadden beoogd. Gedurende het jaar bleek dat zowel interne als externe samenwerkingspartners die cruciaal zijn voor de doorontwikkeling van de digitale dienstverlening (nog) niet in staat zijn om te leveren wat nodig is. Dit heeft gezorgd voor een vertraging van de verdere digitalisering van de dienstverlening.

De wijkveiligheidsplannen zijn geactualiseerd en zijn op een groot aantal plekken in de stad zichtbare, fysieke en de veiligheid bevorderende maatregelen genomen. Tevens is ten aanzien van een aantal wijken met succes extra ingezet op jeugdige overlastgevers.

Op een groot aantal plekken in de stad zijn zichtbare, fysieke en de veiligheid bevorderende maatregelen genomen. Voorbeelden zijn het Johnny van Doornplein, het stationspleingebied, Klarendal (Hommel en de Singel) en de Steenstraat.

We hebben tien keer een controle uitgevoerd met het Interventieteam Panden, waarbij meer dan 50 adressen zijn bezocht. Naar aanleiding van deze controles zijn onder meer lasten onder dwangsom opgelegd en waarschuwingsbrieven verstuurd.

De handhavingscapaciteit op straat is op orde. Recente wervingservaringen leren dat Arnhem een aantrekkelijke werkgever is. Met veel nieuwe, jonge medewerkers is het een uitdaging kwaliteit en ervaring te borgen. Hierop zetten we sinds de tweede helft van 2024 extra in, net als op de optimalisering van de inzet op straat.

We hebben 551 meldingen inzake woonoverlast ontvangen en daarvan 481 succesvol kunnen verhelpen. De aanpak is keihard nodig, want woonoverlast is hardnekkig en venijnig.

De persoonsgerichte aanpak op wijkniveau wordt uitgevoerd. We richten ons steeds beter op ernstige overlast- en zorgproblematiek die vraagt om een gezamenlijke aanpak. We kunnen daarin in sommige gevallen de situatie verbeteren en in andere gevallen lopen we tegen de grenzen van het systeem. Zo valt een beperkt aantal mensen die stelselmatig overlast veroorzaken en een gevaar zijn voor anderen (en zichzelf) tussen wal en schip: zij willen geen zorg aanvaarden en kunnen niet in de verplichte zorg. Deze beperkte groep vraagt veel aandacht en capaciteit. Wij zetten in op het agenderen van de problematiek bij de wetgever.

We hebben vorderingen gemaakt met de oprichting van het Team Samen Sterk, voorheen bekend als Interventie Team). De betrokken Veiligheids- en Zorgpartijen werken aan verbeteringen binnen de keten voor de acute psychiatrie en onderzoeken aanvullende mogelijkheden voor situaties zonder acute psychiatrische crisis, maar met een psychosociale crisis. Daarnaast wordt ingezet op het versterken van de samenwerking bij psychosociale crisissituaties.

In het Zorg- en Veiligheidshuis zijn verbeteringen doorgevoerd. We zien daarvan de eerste resultaten: door focus aan te brengen kunnen we krachtiger inzetten op de zaken die echt voor het ZVH zijn. Het ZVH heeft meer dan honderd casussen behandeld met personen uit Arnhem, waarvan een groot deel aan de hand van een persoonsgerichte aanpak.

De inzet van de RIO is vertraagd van start gegaan door het uitblijven van de benodigde rijksmiddelen. Sinds december 2024 is met behulp van rijksmiddelen een projectteam Detentie en Terugkeer gevormd, bestaande uit een projectleider, twee re-integratieofficers en de al bestaande nazorg coördinatoren. De nazorg coördinatoren richten zich op algemene nazorg van ex-gedetineerden binnen de vijf leefgebieden, terwijl de re-integratieofficers voor jeugd en volwassenen intensieve begeleiding bieden aan ex-gedetineerden met complexe problematiek op meerdere leefgebieden. De opbouw van de caseloads is gestart; de re-integratieofficer voor volwassenen is reeds actief, en de re-integratieofficer voor jeugd start in februari 2025.

We hebben 12 drugslocaties aangepakt, in veel gevallen door ze te sluiten. Ook de aanpak van straathandel is goed op stoom gekomen en werpt vruchten af: 10 personen hebben een last onder dwangsom ontvangen. Het voorlopig beeld van de politie is dat deze personen niet recidiveren.

We hebben collega’s wederom bewust gemaakt van de gevaren van ondermijning. Het college heeft een weerbaarheidsscan ondergaan, waarmee evt. risico’s en kwetsbaarheden zichtbaar worden gemaakt en daardoor kunnen worden tegengegaan.

We hebben burgers bewust gemaakt van de gevaren van ondermijning, bijvoorbeeld de levensgevaarlijke situatie van een drugsproducerende locatie in de wijk. Melden helpt! We trekken de wijken in om voorlichting te geven en hebben de campagne ter bevordering van het melden een nieuwe impuls gegeven.

We hebben 10 casussen van mensenhandel behandeld. De behandeling van deze signalen heeft in één  geval geleid tot een last onder dwangsom. Ook is er met preventieve acties aandacht gegeven aan mensenhandel, bijvoorbeeld met het toneelstuk “slakje” en de escape-bus.

Er zijn 72 bibob onderzoeken uitgevoerd, waarbij in een handvol gevallen de vergunning is geweigerd vanwege het risico op witwassen van crimineel geld. Het bibob domein is uitgebreid.

In 2024 hebben we verschillende acties ondernomen om het bewustzijn over en de weerbaarheid tegen digitale criminaliteit van Arnhemmers te vergroten. Zo hebben we de campagne tegen online seksueel grensoverschrijdend gedrag uitgevoerd (ter uitvoering van een motie van de raad), heeft voor de jeugd het Youth Cyber Team voorlichtingen gegeven op 9 Arnhemse basisscholen en we hebben via Under Pressure, een programma van Diversion, in dertien klassen op verschillende scholen lesreeksen verzorgd over mediawijsheid. Daarnaast zijn voor ouderen, in samenwerking met de SWOA en de politie, drie voorlichtingen gegeven. Tegelijkertijd hebben we nog onvoldoende uitvoering kunnen geven aan de bredere ambitie om door voorlichting de digitale weerbaarheid van kwetsbare Arnhemmers tegen allerlei vormen van digitale oplichting te versterken. Daarom gaan we verder met onze ambities in 2025. Eerste initiatieven voor het MKB lopen en de werving van de benodigde capaciteit is in gang gezet.

Wij zijn in meerdere regionale netwerken vertegenwoordigd en blijven nauw aangesloten op de City Deal Cybercrime. Daarnaast werken we ook aan ons lokale netwerk. Het contact met de digitaal wijkagenten is geïntensiveerd en eerste samenwerkingen op het gebied van online jeugd zijn gestart. Verder vindt op 2 april 2025 de actiedag Echt niet Vandaag plaats en met de politie activeren we lokale publieke en private partijen om mee te doen aan de actiedag. Zo bouwen we aan ons netwerk, maar vooral ook aan de ambitie een duurzame samenwerking op te zetten. Verdere uitbouw en versteviging van het netwerk zal doorgaan in 2025 en zal worden ondersteund door de werving van de benodigde capaciteit .

In Arnhem vonden 125 demonstraties en ca. 450 evenementen plaats. Daarvan is het merendeel verlopen zonder noemenswaardige incidenten. Uitzondering vormt de demonstratie van Pegida op 13 januari 2024, die moest worden afgebroken; later in het voorjaar heeft Pegida alsnog ongestoord een demonstratie kunnen houden in Arnhem. We hebben het manifest demonstratierecht van Amnesty International getekend en ons daarmee geplaatst in de voorhoede van steden die er alles doen  om veilige en vrije demonstraties te kunnen laten plaatsvinden.

We zijn blijven investeren in een goede gemeentelijke openbare orde en veiligheid piket-functie, regionale brandweer, crisisbeheersing en publieke gezondheidszorg. We hebben daarbij extra aandacht gehad voor nieuwe typen crises als gevolg van klimaatverandering, energieopwekking, hybride en (geo)politieke dreiging én de risico’s die specifiek voor Arnhem gelden. We zetten daarbij in op maatschappelijke weerbaarheid. Ook in 2024 is fors ingezet op de bedrijfsvoering en governance structuur van onze Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland Midden (VGGM). Tegelijkertijd wordt er gewerkt aan het versterken van de crisisbeheersing en de publieke gezondheid (zowel algemene publieke gezondheidszor, als jeugdgezondheidszorg), waarbij we gezamenlijk met onze regio-gemeenten scherp zijn gebleven op ontwikkelingen die de VGGM raken.

Het netwerk van bondgenoten, dat wij samen met de politie opzetten, is inmiddels in meerdere wijken opgezet. Bijeenkomsten worden gehouden en daarmee versterken we het netwerk. De uitrol van dit netwerk gaat onverminderd door.

In vele vormen hebben we kritisch burgerschap, informatiewijsheid en de democratische dialoog bevorderd. Voorbeelden zijn de vele gesprekken in de stad met als uitschieter de interreligieuze dialoog in september en de Avond van de Goede Moed in november 2024.

Ook dit jaar hebben we tientallen casussen behandeld, het netwerk verder uitgebouwd, nieuwe expertise opgedaan en voorlichting gegeven inzake nieuwe vormen van radicalisering, zoals het anti-institutioneel denken. We hebben trainingen gegeven aan talrijke maatschappelijke organisaties in de stad, zodat professionals kennis opdoen over welke vormen van radicalisering je kunt tegenkomen, hoe deze te herkennen zijn en waar je (mogelijke) signalen kunt melden. Er is geen verandering gekomen in de ongemakkelijke situatie waarbij personen van wie het Nederlanderschap is ingetrokken niet worden uitgezet en derhalve geen perspectief hebben.

We hebben 101 jongeren in een traject en 36 jongeren hebben een traject succesvol afgerond.

De straatcoaches vervullen hun rol als aanspreekpunt en hebben vele contactmomenten met de jongeren uit de aangewezen buurten. Ook hebben zij kennisbijeenkomsten georganiseerd.

We hebben 26 kinderen in een traject en 14 kinderen hebben een traject succesvol afgerond.

Ook dit jaar zijn weer vele jongeren begeleid richting werk. Inmiddels is de 100ste jongere sinds de start via Prospect4Cash naar werk begeleid.

We hebben 44 jongeren in een persoonsgerichte aanpak en daarvan is de situatie van 10 jongeren zodanig verbeterd dat de aanpak kon worden afgerond.

In 2024 is het duurzaam mobiliteitsplan ter besluitvorming voor aan de raad voorgelegd. Als het duurzaam mobiliteitsbeleid wordt vastgesteld gaan we in 2025 dit beleid tot uitvoer brengen. Dit doen we conform de maatregelenlijst die bij het duurzaam mobiliteitsplan is gevoegd. We gaan aan de slag met de zaken die we binnen 2 jaar willen realiseren. Onderdelen daarvan zijn direct inzetten op gedragsverandering, aanleg van nieuwe fiets- en HOV-infrastructuur, kwaliteitsverbetering van het fietsparkeren en (voorbereiding van) de herinrichting van de centrumring.

In 2024 hebben we weer veel nieuwe fietsinfrastructuur gerealiseerd op straat. De vernieuwing van het Arnhemse fietsnetwerk voegt veel fietskwaliteit toe en maakt het aantrekkelijker om te kiezen voor de fiets en e-fiets. Goede voorbeelden zijn de fietsstraat Oude Kraan en fietspaden langs de Onderlangs (snelfietsroute Arnhem–Wageningen), de aanleg van het Verbeterplan RijnWaalpad (snelfietsroute naar Nijmegen), de fietspaden Johan de Wittlaan (snelfietsroute De Liemers) en het verbrede fietspad Grote Griet (1e fase snelfietsroute naar Elderveld en Schuytgraaf).

De Fietsagenda 2024-2027 is vastgesteld. Daarmee kunnen we het Arnhems fietsnetwerk verder afmaken door de aanleg van meer snelfietsroutes. De ambitie is in 2030 55% tot 60% van het gewenst fietsnetwerk gereed te hebben. Vanuit de Fietsagenda bereiden we nieuwe fietsprojecten voor voor uitvoering. Belangrijke projecten zijn de komende jaren de (regionale) snelfietsroutes Om de Noord (verbinding Arnhem west en Arnhem oost met Arnhem Centraal), het VeluweWaalpad (doorfietsroute Elst-Arnhem -Nijmegen en de snelfietsroute Arnhem – Huissen).

Het onderzoek naar de inpassing van twee nieuwe fietsbruggen in Arnhem loopt. Goede brugverbindingen zijn nodig om meer mensen te verleiden te gaan lopen en fietsen. De plannen moeten het Arnhemse verkeerssysteem robuuster maken en mensen minder auto-afhankelijk. De nieuwe fietsbrug in Arnhem Oost is onderdeel van de besluitvorming over de Gebiedsontwikkeling Rijnpark. Er is onderzoek gedaan om meer inzicht te krijgen in het aantal gebruikers van een fietsbrug tussen Malburgen en Arnhem Oost, in het kader van het verkeerskundige onderzoek Spoorzone Arnhem Oost. Dat levert een bijzonder inzicht op. Het onderzoek naar de ligging brugoverspanning en aanlanding van deze fiets-voetgangersbrug in Rijnpark en Malburgen is gestart. De brug is onderdeel van de regionale doorfietsroute naar Huissen.

In Arnhem West is een fietsbrug onderdeel van het regionale plan voor de doorfietsroute VeluweWaalpad. We verkennen de mogelijke oplossingen, kosten en effecten (bijvoorbeeld het verwacht aantal gebruikers) voor zover die nog niet bekend zijn. We kijken nadrukkelijk naar de ruimtelijke ontwikkelingen in de stad en de regio. Voor beide bruggen zetten we in op regionale samenwerking en samenwerking met het Rijk, ook om de kans op cofinanciering te vergroten.

We stellen een actieplan op hoe we de grootste voetgangersknelpunten in ons netwerk kunnen aanpakken.

In 2024 hebben we verder gewerkt aan de kortetermijnmaatregelen uit het fietsparkeerplan en zetten we de langetermijnmaatregelen in gang.

De uitvoering van het  project Velperweg is volop gaande. De uitvoering loopt volgens planning, het project zal in augustus 2025 klaar zijn.  Het project doseerpunten Westervoortsedijk (westelijk deel) is nog niet gestart, deze zal starten in 2025. Daarnaast is er door de provincie een subsidie verleend voor busstroken ter hoogte van winkelcentrum Presikhaaf op de IJssellaan. De uitvoering van dit project zal starten nadat de Velperweg afgerond is 2025. In het voorjaar van 2024 is de trolley 2.0 geïntroduceerd in Arnhem op de lijn 352 naar Wageningen. Er worden 10 Trolley 2.0 bussen in gezet die laden onder de bovenleiding en op een accu doorrijden naar Wageningen.

In 2024 hebben we hard gewerkt aan de volgende zaken:

• MIRT verkenning Spoorknoop Arnhem Oost;
• Uitplaatsing spooremplacement ten behoeve van woningbouw;
• Goederenroutering (onderzoek nut en noodzaak);
• Een integrale gebiedsontwikkeling A12-corridor Utrecht-Arnhem-Duitse grens.

Daarnaast blijven we lobbyen voor een betere ICE verbinding.

We ontwikkelen stedelijk parkeerbeleid. Onderdelen van dat stedelijk parkeerbeleid zijn:

• parkeernorm nul in en rond de binnenstad of dicht bij OV-knooppunten;
• lagere parkeernormen voor de hele stad;
• uitbreiding van het gereguleerd gebied.

Zodra dit parkeerbeleid gereed is kunnen vervolginspanningen worden uitgevoerd. Kaders voor de wijze waarop dit kan worden uitgevoerd worden immers bepaald in het parkeerbeleid. Het gaat om de volgende inspanningen:

• parkeerverwijssysteem;
• vaststellen nieuwe parkeernormen;
• uitbreiding van het gereguleerd gebied.

In 2024 zijn de parkeertarieven verhoogd.

In het kader van het duurzaam mobiliteitsplan is nagedacht over de nieuwe verkeersstructuur. Dit zal na vaststelling van het duurzaam mobiliteitsplan (in 2025) worden uitgewerkt.

Op verzoek van de gemeenteraad wordt er met grote aanpassingen aan de wegenstructuur gewacht totdat het duurzaam mobiliteitsplan is vastgesteld. Ondertussen zijn echter al wel analyses uitgevoerd op welke wegen de snelheid kan worden aangepast, of de hoeveelheid asfalt kan worden verminderd.

Het verminderen van het aantal straatparkeerplaatsen in de binnenstad dient gestructureerd vanuit parkeerbeleid te gebeuren. Dit is dus een inspanning die volgt uit het parkeerbeleid (zie ontwikkeling stedelijk parkeerbeleid).

Het ontwerp van de Rijnkade, zoals dat door het Waterschap (in nauwe afstemming met de gemeente en stakeholders uit de stad) gemaakt is, is momenteel in uitvoering. Uitgangspunt daarbij is een verkeersluwe hoge kade. Hiermee wordt dus al een flinke stap gezet richting de inrichting als wandel- en fietspromenade. Er vindt daarnaast een verkenning plaats of een verdere vergroening en verdere verhoging van de verblijfskwaliteit (ten opzichte van het ontwerp dat momenteel in uitvoering is) mogelijk is.

De volgende verkeersonveilige locaties zijn in 2024 aangepast:

• Blauwgraspad, extra drempel (aanpak verkeersveiligheid Malburgen West)
• Brunelsingel, visuele snelheidsremmer (aanpak verkeersveiligheid Malburgen West)
• Zevenbladstraat, extra drempel (aanpak verkeersveiligheid Malburgen West)
• Dotterlaan, fietspad en fietsstraat (RijnWaalpad)
• Marga Klompelaan-Hazenkamp, aanpassing/verbeteren kruising
• Winschotenstraat, 30 km/uur drempel
• Vijverlaan, 30 km/uur drempel (t.h.v. trap voor veilige oversteek)
• Hilversumstraat, drempels voor veilige fietsroute
• Schipholplein, twee keer 30 km/uur drempel
• Groningensingel, duurzaam veilige 50 km/uur herinrichting en verkeersveilige langzaam verkeeroversteken
• Frieslandsingel, van 50 km/uur naar 30 km/uur (incl. drempels)
• Ir. Van Muijlwijkstraat, duurzaam veilige herinrichting en verkeersveilige langzaam verkeeroversteken
• Johan de Wittlaan, fietspad en weginrichting (doorfietsroute De Liemers)
• Velperweg fietspaden (vanaf het spoor tot Raapopseweg)
• Huissensedijk-Kleidijkpad, fietspad Eldenseweg (RijnWaalpad)
• Grote Griet, verbreden vrij liggend fietspad (Doorfietsroute Schuytgraaf)
• Onderlangs, reconstructie inclusief verbetering fietsroute en oversteken (Nederrijnpad)
• Oude Kraan, fietsstraat (Nederrijnpad)
• Rijksweg-West, fietsstraat en verbeteren (fiets)oversteken.

Daarnaast worden de aanpassingen van de volgende verkeerssituaties voorbereid. Dit is mede t.b.v. het verbeteren van de verkeersveiligheid:

• Eemslaan, van 50 km/uur naar 30 km/uur (incl. drempels)
• Utrechtseweg, verbeteren oversteek bij Arnhems Buiten
• Rijksweg-West, fase 3 fietsstraat
• Batavierenweg-Rijkerswoerdsestraat, verbeteren fietsoversteek nabij overgang 80-50 km/uur
• Breezandpad, duurzaam veilig 30 km/uur (incl. schoolzone)
• Marga Klompelaan, realiseren veilige fietsoversteek (RijnWaalpad
• Dotterlaan, fietsstraat-fietspad inclusief herinrichting fietstunnel (RijnWaalpad)
• Kronenburgerdijk, fietsstraat (RijnWaalpad)
• Noordelijk Parallelweg, fietsstraat (Om de Noord)
• Hommelseweg, fietsstraat (doorfietsroute Arnhem Noord-Alteveer)
• Gelderse Rooslaan, herinrichting wegvak 30 km/uur (aanpak verkeersveiligheid Malburgen West)
• Dovenetellaan, herinrichting wegvak 30 km/uur (aanpak verkeersveiligheid Malburgen West)
• Meldestraat, herinrichting wegvak 30 km/uur (aanpak verkeersveiligheid Malburgen West)
• Rijkerswoerdsestraat, duurzaam veilig 50 km/uur (incl. drempels)
• P. Calandweg, reconstructie fietsoversteek
• Zaslaan - Monnikensteeg, reconstructie kruispunt GOW50-ETW30
• Venlosingel, herinrichting wegvak Randweg – Heerlenstraat 30 km/uur (traject woonboulevard incl. verbetering oversteken)
• Lange Wal - duurzaam veilig 30 km/uur
• Keulse Slag - duurzaam veilig 30 km/uur
• Bethaniënstraat – oversteek duurzaam veilig 30 km/uur
• Willemsplein (majeure project).

Ter verbetering van de verkeersveiligheid rondom scholen zijn de volgende schoolzones in 2024 gerealiseerd:

• Bakenbergseweg, Pieter Breughelschool – Floriant (speciaal onderwijs)
• Kinderkamp, Parkschool – Ibn-i Sina
• Bernhardlaan, De Boomhut.

Daarnaast worden de volgende schoolzones voorbereid (inclusief educatietrajecten/communicatie kinderen/ouders/bewoners):

• Hommelseweg, Kentalis (speciaal onderwijs)
• Graslaan, Margarethaschool
• Dalweg, De Wijzer
• Breezandpad, De Kringloop – De klimboom – De Basis
• School-thuisroutes voor fiets en voetgangers rondom de Salamander, Cycling 4school.

In 2024 hebben we de implementatie van de Arnhemse taxiverordening weer actief opgepakt , ter bevordering van de kwaliteit van het taxivervoer op de opstapmarkt in Arnhem. Er dienen nog een aantal zaken geregeld te worden voordat de verordening succesvol kan worden geïmplementeerd. Een belangrijke, dan wel niet de belangrijkste randvoorwaarde voor een succesvolle implementatie is het verbeteren van de opstelsituatie voor taxi’s op het Willemsplein en bij het GelreDome. Verder zijn belangrijke voorbereidende werkzaamheden de aanpassing van infrastructuur, bepalen en vastleggen van nadere regels, bepalen hoogte van leges etc.

In 2024 is het traject van de implementatie van de Arnhemse taxiverordening, ter bevordering van de kwaliteit van het taxivervoer op de opstapmarkt in Arnhem, weer opgepakt. Er dienen nog een aantal zaken geregeld te worden voordat de verordening succesvol kan worden geïmplementeerd. Een belangrijke, dan wel niet de belangrijkste randvoorwaarde voor een succesvolle implementatie is het verbeteren van de opstelsituatie voor taxi’s op het Willemsplein en bij het GelreDome. Verder zijn belangrijke voorbereidende werkzaamheden de aanpassing van infrastructuur, bepalen en vastleggen van nadere regels, bepalen hoogte van leges etc.

De hubvisie is in concept vastgesteld door het college en er worden verkenningen gedaan naar enkele locaties. Pas nadat het duurzaam mobiliteitsplan is vastgesteld kan hiermee echt verder worden gegaan. Er ligt dan dus al een stevige basis om snel tot een definitieve visie en verdere uitrol te komen.

Er is gewerkt aan de verkenning, voorbereiding, uitwerking en realisatie van de volgende locaties:

• Rozet: voorbereiding;
• Kronenburg: realisatie;
• GelreDome: verkenning;
• IPKW: verkenning;
• Station Zuid: voorbereiding.

Per 1 juni 2026 wordt de emissie-eis voor personenauto’s in de Milieuzone verhoogd van emissieklasse 4 naar 5 en wordt de Zero-emissiezone ingevoerd. Arnhem krijgt zowel een Milieuzone als een Zero-emissiezone, die op elkaar worden afgestemd. Om verwarring te voorkomen, wordt de Zero-emissiezone leidend voor vracht- en bestelauto’s, met aanvullende eisen vanuit de Milieuzone voor dieselpersonenauto’s en autobussen, zoals in andere steden met een vergelijkbare situatie. Het definitieve ontheffingskader wordt pas vastgesteld bij het verkeersbesluit in het najaar van 2025.

Onder het label ‘Schoner en Minder’ werken we samen met binnenstadondernemers, logistieke bedrijven, bewoners, onderwijs en andere partners aan het verduurzamen van de stadslogistiek in Arnhem. Via het Uitvoeringsprogramma Zero-Emissie Stadslogistiek (UZES) zijn we gestart met innovatieve projecten die bijdragen aan schoner en minder verkeer in de binnenstad. We ondersteunen ondernemers met gratis adviesgesprekken bij de overstap naar emissievrije voertuigen en alternatieven, en onderzoeken samen met onderwijs en ondernemers de initiatieven voor duurzame, toekomstbestendige verdienmodellen. Daarnaast faciliteren we de uitvoering en zetten we de behaalde successen en samenwerkingen in de schijnwerpers. Door unieke samenwerkingsverbanden en het delen van best practices zetten we stappen richting een schonere, leefbaardere en beter bereikbare binnenstad.

Op 1 juni 2026 wordt in Arnhem een Zero Emissiezone ingevoerd, die wordt gelijkgetrokken met de Milieuzone én de emissie-eis voor personenauto’s in de Milieuzone wordt aangescherpt. Voor de Milieuzone geldt al een ontheffingenkader. Voor de zero-emissiezone we het landelijke ontheffingenkader, met enkele eigen keuzes, waarbij we rekening houden met de bestaande regels voor de Milieuzone om te voorkomen dat voertuigen die nu niet de Milieuzone in mogen dat straks wel zouden mogen, om zo uniformiteit in het ontheffingenbeleid te waarborgen.

We zijn als Arnhem aanwezig geweest op het World Energy Congres. Eén van de activiteiten die we daarbij georganiseerd hebben, was een mediadag voor (inter)nationale media. Hierbij hebben we de media kennis laten maken met de verschillende campussen en bedrijven in de stad op het gebied van energie. Ook heeft eind mei de eerste Arnhem Electricity Week plaatsgevonden. Een week waarin Arnhem als Hotspot Energy met diverse congressen, lezingen, films, lanceringen en aankondigingen positief naar voren is gebracht. Tijdens deze week is ook de bevestiging gekomen dat het bedrijf Milence zich definitief vestigt in Arnhem. Ook zijn er dit jaar in Arnhem in samenwerking met OostNL weer een aantal handelsmissies ontvangen. Zo hebben wij een delegatie uit Polen en de Baltische staten ontvangen.

De acties opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst Kenniscampus regio Arnhem worden volgens planning uitgevoerd. Op IPKW is tijdens de Arnhem Electricity Week het Connectr innovatielab geopend. Ook wordt de Connectr Energyhub gerealiseerd ten behoeve van uitbreiding en nieuwe vestiging van bedrijven op IPKW. Op dit moment zijn we in samenwerking met de betrokkenen gestart met de Gebiedsvisie Het Broek – IPKW – Nieuwe Haven om de ambities die er in dit gebied zijn om te zetten in een gebiedsvisie. Met Arnhems Buiten zijn we voortdurend in gesprek over de ontwikkelingen op hun campus en we ondersteunen hen op verzoek. Dit hebben we gedaan bij het opstellen van een energievisie voor hun campus.

Uit het weboverzicht met de energie-innovaties uit onze regio hebben we de 10 – 15 meest kansrijke voor directe toepassing geselecteerd. Deze innovatieve bedrijven hebben we tijdens een bijeenkomst in contact gebracht met bedrijven die willen verduurzamen en deze innovaties potentieel kunnen benutten hiervoor en intermediaire organisaties die daarbij kunnen ondersteunen. Hieruit zijn een groot aantal matches naar voren gekomen.
Tijdens de Arnhem Electricity Week was er een innovatieplein waarop tijdens het evenement meerdere innovaties uit de regio Arnhem gepresenteerd zijn.

We implementeren de aanbevelingen met onze partner The Economic Board uit de strategische roadmap Arnhem Hotspot Energy 2025. Daarom hebben we onder leiding van The Economic Board weer het clusteroverleg ingevoerd. Het wordt een actiegericht overleg waarbij we steeds een thema pakken waarop we de samenwerking versterken.
Ook hebben we een samenwerkingsovereenkomst tussen gemeente en SEECE / HAN lectoraat Balanced Energy Systems getekend. De samenwerking richt zich op de gezamenlijke inspanning voor ‘het energiesysteem van de toekomst’ en komt ook voort uit de strategische roadmap.

Het programma Creative X Energy is tijdens de Arnhem Electricity Week officieel gelanceerd. Binnen het programma wordt er gewerkt aan twee projecten waarbij de creatieve sector samenwerkt met de energiesector. Bij deze projecten zijn Alliander en Arnhems Buiten vanuit de energiesector de betrokken partijen. Er is een Europese subsidie aangevraagd bij het EU Urban Initiative programma. Partners vanuit de creatieve industrie in het project zijn onder meer Verenigd Creatief Arnhem, Filip studio en, Kraft architecten. Partners uit de energiesector zijn onder meer Alliander, Connectr en ABB.

In 2024 is gestart met het Ontwikkelperspectief Centrum Arnhem dat richting en perspectief gaat bieden voor de transformatie van de Binnenstad naar 2040. Hierin worden keuzes, afwegingen en prioritering in de wijze waarop we met elkaar de binnenstad programmeren en profileren opgenomen. Daarmee samenhangend is de Visie Openbare Ruimte en Koele netwerken afgerond en gereed gebracht voor besluitvorming in 2025. Daarnaast is er verder gewerkt aan planvorming voor de ontwikkeling van deelgebieden in de binnenstad zoals het  Bestuurskwartier, Bartokpark, Stadsoase (o.a. omgeving Stadstheater) en Gele Rijdersplein.

In de binnenstad zijn, door de transitiemanager, meerdere transformatieplannen voor panden begeleid die de komende jaren tot uitvoering gebracht kunnen worden.  De nieuwe invulling van de oude supermarktlocatie aan de Kleine Oord is een concreet resultaat dat dit jaar geboekt is net als de transformatie van de Walburgiskerk. Voor de inzet van de transitiemanager in 2024 is een succesvolle aanvraag bij Steengoed Benutten van de provincie Gelderland ingediend. Daarnaast is gewerkt aan een aanvraag voor de landelijke regeling Impulsaanpak Winkelgebieden gericht op de transformatie van de westelijke binnenstad (o.a Rijnstraat en omgeving). Deze is helaas niet gehonoreerd. Er wordt verkend of onderdelen van de aanpak in kleinere projecten opgepakt kunnen worden. Een periodiek overleg met lokale makelaars is opgestart om meer inzicht te krijgen in marktontwikkelingen en om gezamenlijk oplossingen en kansen voor leegstand te identificeren.

De goede samenwerking met PBA is in 2024 verder doorgezet. De kwartierenaanpak is verder versterkt met als resultaat het winnen van het Meest inspirerende binnenstadsproject 2024 in de verkiezing van het landelijke Platform Binnenstadmanagement. Daarnaast is de samenwerking binnen de drie werkgroepen van PBA geïntensiveerd. Dit heeft geleid tot een nog betere samenwerking en participatie op het gebied van mobiliteit, transformatie en de bruisende binnenstad. De aanvraag voor een BIZ binnenstad heeft geresulteerd in een positieve uitslag. Het bestuur van de BIZ-stichting is begonnen met de uitvoering van daaraan gekoppelde acties.

In het Korenkwartier zijn de horeca-stewards gecontinueerd om de veiligheid en gastvrijheid te versterken. Ook is het achterplein van de Korenmarkt opgeknapt om de verblijfskwaliteit te versterken en ruimte te bieden voor terrassen en evenementen. De samenwerking met de BIZ-korenkwartier is in het tweede jaar verder geprofessionaliseerd.

In 2024 hebben we belangrijke stappen gezet op het gebied van het verduurzamen en toegankelijk maken van evenementen. Arnhem werkt mee aan de totstandkoming van landelijke duurzaamheidsladder evenementen. In samenwerking met andere gemeenten en organisaties hebben we stappen gezet om de duurzaamheidsladder in Arnhem te introduceren. In 2024 is ook de checklist duurzaamheid evenementen verbeterd, zijn er workshops en een symposium toegankelijkheid op evenementen georganiseerd en allerlei informatie- en communicatiemiddelen over toegankelijkheid gemaakt om organisatoren goed te informeren.

Het NK Wielrennen, het EK Beachvolleybal, de Team NL Sport Experience en de Wheelchair Tennis Masters hebben bevestigd dat topsportevenementen voor maatschappelijke én economische impact en voor reuring in de stad zorgen. In november vond het Wheelchair Tennis Masters toernooi plaats in Molenbeke: top rolstoeltennissers vanuit de hele wereld streden tegen elkaar. De organisator heeft de hele week lokale ondernemers ingezet voor catering, verhuur van ruimtes en crewcatering bij de tennisvereniging en vergaderlocaties bij het Rijn IJssel. Daarnaast werden clinics rolstoeltennis gegeven aan groepen die het evenement kwamen bezoeken en aan verschillende Arnhemse scholen. Er was een kinderpersconferentie met kinderen vanuit speciaal onderwijs en er liepen studenten vanuit speciaal onderwijs stage bij het contentteam.

In 2024 vond de tweede vuurwerkshow plaats. De opzet was dit jaar iets anders dan het vorige jaar. ’s Middags was een programma in de binnenstad met onder andere een singalong. Aan het begin van de avond was er een licht- en lasershow, gericht op gezinnen met kinderen. Zo’n 4500 mensen hebben de lichtshow bezocht. Om 00.00 uur was er een vuurwerkshow die door ongeveer 8000 mensen is bezocht.

In 2024 ademde de stad mode: het jaarlijkse Fashion en Design Festival viel samen met State of Fashion. Met tal van grote en kleine evenementen en bijeenkomsten, ondersteund met nationale en internationale marketingcampagnes, werd Arnhem op de kaart gezet als stad van duurzame mode. Tijdens de Arnhem Electricity Week kwam het profiel van Arnhem als creatieve energiestad sterk naar voren met congressen, matchmaking diners voor startups en investeerders, maar ook publieksavonden over elektronische muziek, wetenschapsfilms en een speciale Formule-E avond. Met het project Bestemming Arnhem hebben we ook in 2024 Arnhem op de kaart gezet als meerdaagse bestemming voor (potentiële) bezoekers. De stichting Citymarketing Arnhem zorgt als verbinder en aanjager voor afstemming en actie.

Het wandelnetwerk in Arnhem-Zuid is uitgebreid. Op dit moment zijn nagenoeg alle bordjes geplaatst. Het masterplan Romeins verleden is vastgesteld. Er ligt een samenwerkingsovereenkomst voor de uitvoering van het masterplan. In het masterplan is voor Arnhem het Castellum in Arnhem-Zuid de belangrijkste plek.

De tachtigste herdenking van de Slag om Arnhem was in september zichtbaar en voelbaar in de stad. Al in mei waren de eerste activiteiten, maar het zwaartepunt lag traditioneel in de septembermaand. Veel Arnhemse partijen hebben activiteiten en evenementen georganiseerd om stil te staan bij tachtig jaar Slag om Arnhem.

Om recreërende bewoners en bezoekers beter te spreiden werken we aan betere toegankelijkheid van de Veluwe vanuit Arnhem-Noord. Een eerste stap hierin is verbinding tussen Arnhem Centraal Station en park Sonsbeek en de realisatie van een bezoekerscentrum in de Molenplaats. Het voorontwerp voor de verbinding en de inrichting van de buitenruimte rond de Molenplaats is gereed.

We hebben een start gemaakt met een nieuwe visie op toerisme en recreatie, met daarbij een uitvoeringsagenda.

Het ambitiedocument Het Broek is in samenwerking met StAB in juni 2024 vastgesteld.  Beide partijen hebben een convenant ondertekend, waarin concrete uitvoeringsacties uit het  ambitiedocument voor de korte, middellange en lange termijn zijn opgenomen. Het Broek is ook een pilotlocatie voor de verkenning  ‘Realisatieplan intensivering’. Daarin onderzoeken we samen met de Provincie Gelderland, GMR en OostNL kansen en financiële implicaties van verdichting en herstructurering. Dit vormt ook inpunt voor de nog op te stellen Gebiedsvisie Het broek – IPKW – Nieuwe Haven.  

Met direct betrokken stakeholders (o.a.  gemeente Arnhem, provincie Gelderland, StAB, IPKW, belangenorganisaties en ondernemers) is gewerkt aan de ‘Doorontwikkeling Nieuwe Haven’. In dit rapport is de beoogde ontwikkeling van de Haven van de Toekomst gepresenteerd. Er is een kwartiermaker geworven die hieraan uitvoering gaat geven, inclusief aan de Uitvoeringsagenda van het Implementatieplan Nieuwe Haven 2022.  

Het ambitiedocument Kenniscampus Arnhem – Velp is begin 2024 vastgesteld en de partijen hebben een samenwerkingsovereenkomst ondertekend over de uitvoering. In 2024 zijn een aantal verkenningen gestart over hoe en of de ambities verder gezamenlijk handen en voeten kunnen krijgen, bijvoorbeeld in een toekomstig gezamenlijk programma op de Kenniscampus. Het detailhandelsbeleid is herijkt en resulteert in het ‘Detailhandelsplan Arnhem: versterken, verdichten en vernieuwen’ dat in 2025 aan college en raad aangeboden wordt ter besluitvorming. Vanuit de gemeente Arnhem zijn zienswijzen op de Uitgangspuntennotitie voor het Regionaal Programma Werklocaties (RPW) opgeleverd. De GMR werkt dit samen met de gemeenten verder uit tot een RPW 2025 – 2028 dat in 2025 ter besluitvorming aan colleges en raden wordt aangeboden.  

Samen met de partners op de werklocaties is ingezet op het versterken van de kwaliteit van de werklocaties.  Er is uitvoering gegeven aan de vorig jaar afgesloten Green Deals en op Bakenhof is een Green Deal in voorbereiding. Op IJsseloord I en Nieuwe Haven zijn bij diverse bedrijven energiescans uitgevoerd en klimaatadaptieve en energiebesparende maatregelen getroffen. En hiermee samenhangend is op Gelderse Poort, IJsseloord I en Overmaat-Rijkerswoerd gestart met het uitvoeren van klimaatscans vanuit het IB-Green Interreg subsidieprogramma. Daarnaast is de Green Deal 2.0 getekend voor de Gelderse Poort en hebben ondernemers en gemeente voorbereidingen getroffen voor het verbeteren van de openbare ruimte en de zichtbaarheid van het park. Een betere en aantrekkelijkere fysieke verbinding tussen de Gelderse Poort en Landmark is gerealiseerd.  
Het Keurmerk Veilig Ondernemen-B certificaat is opnieuw toegekend. En in samenwerking tussen gemeente, StAB, ODRA, politie, brandweer en ondernemers is een Uitvoeringsagenda KVO opgesteld. Er is daarbij o.a.  uitvoering gegeven aan een pilot voor cameratoezicht op Het Broek en zijn er gezamenlijke bedrijfsbezoeken afgelegd gericht op ondermijning en de correcte vestiging van bedrijven. Het overleg Werklocaties Arnhem heeft drie keer plaats gevonden in 2024 waarbij vertegenwoordigers van de diverse werklocaties en de gemeente kennis en inspiratie gedeeld hebben.

Het initiatief de Beroepentuin is verder geconcretiseerd. Scalabor heeft, in opdracht van gemeente Arnhem, een projectleider geworven en gaat het project begeleiden en uitvoeren.
In Arnhem-Oost is er een fysiek pand gevonden waar ruimte is voor 100 deelnemers per jaar. Deze deelnemers ontwikkelen gedurende een aan één gesloten periode diverse vaardigheden gericht op de laadinfra. Met uiteindelijk het doel om zich te om of bijscholen voor een baan in deze branche. Bij dit traject zijn ook diverse regionale werkgevers betrokken uit deze sector.
Binnen The Economic Board is onder de regionale Human Capital Agenda een herstart gemaakt met de netwerktafel Energy (een van de kraptesectoren binnen de triple helix samenwerking). Hierop zijn wij nauw aangesloten. Voor de sectoren Health en Hightech is ook gewerkt aan concrete projecten in de regio, zoals Beethoven (Nationaal versterkingsplan microchip-talent), en skillsmatching voor ICT’ers.
De eerste gesprekken zijn gevoerd om te verkennen hoe creatieve ontwerpkracht kan worden ingezet om op een andere manier te kijken naar de opgaven die op de huidige manier niet opgelost worden..
Eind 2024 is er een traject gestart waarbij we inwoners met een migratie- of vluchtachtergrond extra taalonderwijs gericht op het werken in de huishoudelijke ondersteuning. Op deze manier zijn deze inwoners sneller en/of breder inzetbaar in de huishoudelijke ondersteuning.
Voor de sector Kinderopvang is een ontwikkelpad uitgewerkt zodat inwoners zich kunnen ontwikkelen naar een functie in de kinderopvang.

Binnen het regionale Human Capital akkoord is er gekozen om de werktafel ‘’Aantrekken en behouden van talent’’ niet voort te zetten. The Economic Board heeft gekozen voor een andere structuur. De participatie bij deze nieuwe werktafels op sectoren blijft onverminderd van kracht.   
Het initiatief IT Studentlab is gerealiseerd en wordt verder geprofessionaliseerd onder begeleiding van Arnhemse werkgevers en professionals uit de branche. Het netwerk aan studenten die innovatieve opdrachten uitvoeren voor het regionale bedrijfsleven is succesvol opgeschaald.

Via het samenwerkingsverband 'Arnhem studiestad' werkten we aan het aantrekken en binden van studenten aan de stad. We droegen via initiatieven en evenementen voor scholieren en studenten bij aan het interesseren van jongeren voor opleidingen in Arnhem.  
Het succesvolle ASM studentfestival wat in mei 2024 is georganiseerd door BOD events in samenwerking met Arnhem Studiestad was een succes. Naast het festival waarbij over kennisinstellingen heen studenten (12.000) elkaar ontmoet hebben is ook op een innovatieve manier kennismaking tussen de studenten en het regionale bedrijfsleven gefaciliteerd. Naar tevredenheid van studenten en regionaal bedrijfsleven metals uitgangspunten kennismaken voor een stage, afstudeeropdracht en of een baan. Dit succes heeft ertoe geleid dat Arnhem Studiestad herijkt is. We hebben geconstateerd dat het huidige model onvoldoende impact maakte en er zijn (te) veel middelen besteed aan projectkosten. Een nieuwe samenwerkingsovereenkomst is tot stand gekomen waarbij alle deelnemende kennisinstellingen en de gemeente Arnhem commitment hebben gegeven op een doorstart van deze samenwerking voor in elk geval twee jaar.  

Arnhem Studiestad heeft inmiddels deze herijking achter de rug met een duidelijke focus op; Het online platform (IntoArnhem) voor aankomende en zittende studenten waar deze doelgroep alles kan vinden over studeren, wonen, werken en leven in Arnhem is reeds opgestart. Tevens zijn de eerste gesprekken gevoerd met strategische partners om aan te sluiten bij bestaande initiatieven die waardevol zijn voor studenten met als doel zichtbaar maken hoe mooi Arnhem is als studiestad.  
De activiteiten van de Arnhemse leeragenda vanuit City Deal Kennismaken zijn gecontinueerd.

Het hierboven genoemde initiatief de Beroepentuin is een concrete manier om mensen die nu nog niet participeren in de arbeidsmarkt kennis te laten maken met benodigde vaardigheden en ze te alen starten met een opleidingstraject.

Voor de personeelskrapte in het onderwijs hebben wij met een kernteam, bestaande uit diverse schoolbesturen (PO, VO en SO), de onderwijsregio en gemeente Arnhem, een aantal focuspunten bepaald. Een van de focuspunten is het organiseren van een campagne om de aantrekkelijkheid van werken in het onderwijs in Arnhem onder de aandacht te brengen. Hiervoor heeft het kernteam een bureau opdracht gegeven voor een doelgroepenanalyse en de uitwerking en uitvoering van een campagne, die in 2025 live gaat. Ook is de onderlinge samenwerking onder de diverse schoolbesturen benoemd als focuspunt en in 2024 heeft het vaker bij elkaar brengen van de schoolbesturen bijgedragen bij aan de onderlinge samenwerking op het thema arbeidsmarkt en wordt in 2025 een gezamenlijke scholenmarkt (PO, VO en SO) georganiseerd.

Met taalaanbieder Move2Match (onderdeel Rijn IJssel) en zorgaanbieders zijn we een pilot gestart om werkende asielzoekers, statushouders en Oekraïners met een taalbarrière te ondersteunen. Hiermee stimuleren we werken op niveau en duurzame inzetbaarheid. Dit initiatief breiden we uit naar sectoren vanuit de Arnhemse Aanpak krapte op de arbeidsmarkt.   

In oktober 2024 is de uitvoeringsagenda Arnhem Circulair 2024-2026 vastgesteld. Hierin wordt beschreven hoe we zowel in de gemeentelijke organisatie als met de stad werken aan de circulaire ambities. We werken daarin aan de volgende thema’s.

• Circulair bouwen
• Circulaire openbare ruimte
• Circulair ondernemen
• Circulaire wijken/inwoners
• Circulaire waardenketens (voedsel & textiel)
• Circulaire organisatie (facilitaire voorzieningen & vastgoed)

De invulling van de uitvoeringsagenda loopt, na wat vertraging in de vaststelling, nu goed op schema. Op dit moment kan nog niet cijfermatig worden gemeten hoever we zijn om de doelstelling van 50% circulariteit in 2030 te behalen, aangezien een eenduidig monitoringssysteem op landelijk en regionaal niveau ontbreekt. In de uitvoeringsagenda is wel aandacht voor het uitvoeren van nulmetingen en het opzetten van monitoring voor subdoelstellingen op de uitgewerkte thema's, waaronder circulair bouwen, inkopen en aanbesteden, ondernemen en wijken & inwoners. Daarnaast laat de circulariteitsscan zien welke sectoren en materiaalstromen de meeste CO2-impact met zich meebrengen in Arnhem. Deze impact, in combinatie met de invloed die wij als gemeente hebben, vormt de basis voor de prioritering in de uitvoeringsagenda (Invloed x Impact). Hieruit komt naar voren dat thema’s circulair bouwen en circulaire openbare ruimte in het bijzonder prioritair zijn.

Het bereik van peuteropvang, van VVE- peuters is in 2024 gestegen naar gemiddeld 92%. Alle peuteropvanglocaties zijn geaudit.

Met de subsidie in het kader van onderwijskansenbeleid (OKB), de term die we sinds 2024 gebruiken in plaats van onderwijsachterstandenbeleid (OAB), hebben scholen extra ingezet op kansengelijkheid. Dit vooral gericht op de taal- en sociaal-emotionele ontwikkeling. Daarvoor maken zij gebruik van interventies zoals een extra leerkracht/klasse-assistent, het verkleinen van de klassen en/of het voorzien in een extra aanbod naast het reguliere lesprogramma. De interventies zijn erop gericht de leerling de kans te bieden zicht zo optimaal mogelijk te ontwikkelen, juist voor die leerling waarvoor dit vanuit de thuisomgeving niet vanzelfsprekend is.

Na de vaststelling van het Uitvoeringsplan Nationaal Programma Arnhem-Oost in april 2024 is de uitvoering van de activiteiten gestart. Zo krijgen alle middelbare scholen in Arnhem met leerlingen uit de Arnhem-Oostwijken ondersteuning vanuit het programma met jongerenwerk op school. Met de schoolbesturen en betrokken partners wordt de rijke schooldag doorontwikkeld. In december 2024 is het voortgangsmagazine van het NPAO gepresenteerd waarin verschillende activiteiten zijn uitgelicht.

Begin 2024 is het nieuwe beleidsrijke IHP voor het funderend onderwijs aangenomen door de raad. Het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2024-2039 beschrijft voor de komende 16 jaar voor het primair, voortgezet en speciaal onderwijs het pad naar vervanging en renovatie van de huidige schoollocaties. Dit plan is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de onderwijsbesturen. Het plan helpt ons om het Arnhemse onderwijsveld de best mogelijke faciliteiten te bieden, zodat de onderwijspartners in staat zijn om onze kinderen en jongeren optimaal te faciliteren in hun ontwikkeling.

Vanaf Q2 2024 lag de focus op de uitvoering van het IHP, in samenwerking met de Arnhemse schoolbesturen. De uitvoeringsplannen per jaar worden opgenomen in het jaarprogramma. Het jaarprogramma 2025 is in 2024 vastgesteld. Op basis van het jaarplan 2024 en 2025 is een herijkte planning opgesteld waarbij rekening is gehouden met de actuele voortgang en aanpassingen in de planning op verzoek van de schoolbesturen. Daarnaast lag de nadruk in 2024 op het efficiënter inrichten van uitvoeringsprocessen. Gezamenlijk met schoolbesturen is gekeken naar de mogelijkheden van standaardisatie binnen de projecten.

Om de uitvoering van het IHP verder te structureren en voortgang te bereiken is er een ontwikkelmanager aangesteld en zijn er tijdelijk twee extra projectadviseurs aangetrokken. Ook is er een visie op tijdelijke huisvesting gemaakt en zijn inmiddels opdrachten gegeven om twee bestaande panden te verduurzamen en gereed te maken voor gebruik als permanente 'wissellocatie'. Meerdere scholen zullen achtereenvolgens gebruik maken van deze locatie voor tijdelijke huisvesting. De voorbereidingen voor het gebruik van de eerste twee scholen zijn inmiddels gestart.

In 2024 zijn de tijdelijke gymzaal Fluitekruid en de tijdelijke huisvesting aan de Spiekmanlaan opgeleverd en in gebruik genomen. Daarnaast is gestart met het veilig stellen en herstellen van de ingestorte gymzalen bij het Olympus. Verwachting is dat de gymzalen rond het zomerreces voor ingebruikname gereed zijn. Voor de nieuwbouw van Guido is met het schoolbestuur een convenant aangegaan. Er is een oplossing gevonden om het gebouw aan te sluiten op het elektranet binnen de bestaande aansluiting. De aanbesteding voor dit project is succesvol en binnen budget afgerond. Het bestaande gebouw is gesloopt en er is gestart met de bouw. Oplevering hiervan wordt verwacht eind 2025. Ook voor de Dr. PCM Bosschool is een convenant opgesteld, met daarin de afspraken voor de renovatie. Dit proces loopt en moet leiden tot een ingebruikname begin 2026.

Voor de verhuizing van de Brouwerij van Oosterbeek naar Arnhem zijn succesvol gesprekken gevoerd tussen de schoolbesturen en de gemeente. De inspanningen van zowel De Onderwijsspecialisten als Quadraam hebben ervoor gezorgd dat er zicht is op een concrete oplossing voor de huisvesting van de Brouwerij. Er is inmiddels door hen gezamenlijk een aanvraag ingediend voor inpassing bij het Olympus. Een aanvraag die past binnen de ambitie van inclusief onderwijs. De bedoeling is dat in 2025 de leerlingen van de Brouwerij en het Olympus daadwerkelijk de huisvesting in gebruik kunnen nemen.

Ook bij MFC De Salamander zijn diverse gesprekken gevoerd en is er zicht op een bij de schoolbesturen gedragen kader voor de uitbreiding. Dit vormt de basis voor de verdere uitwerking voor dit project waarbij de gemeente bouwheer is. De uitbreiding van Daltonschool Confetti bevindt zich in de voorbereidende fase, waar naar verwachting het bouwheerschap op korte termijn kan worden overgedragen aan het schoolbestuur.

De eerste resultaten van de SUVIS-maatregelen zijn in 2024 zichtbaar geworden. In de eerste negen schoollocaties zijn de werkzaamheden afgerond en is er een gezond binnenklimaat gerealiseerd.

In 2024 is tijdens de MEAA het eerste gesprek over het maken van een gemeente breed aanmeldings- en spreidingsbeleid van scholen om segregatie in de stad tegen te gaan gevoerd. In 2025 worden deze gesprekken gecontinueerd.

In 2024 zijn we met alle basisscholen die dat willen in gesprek gegaan over het aanbieden van natuureducatie en schoolmoestuinieren. Per school wordt nagedacht over een passend aanbod. We hebben daarnaast binnen het budget voor schoolmoestuinieren een tweede subsidieregeling opgezet om nog beter maatwerk te kunnen bieden.

We werken daarnaast aan het verbinden van natuureducatie aan de rijke schooldag voor zowel de scholen in de Arnhem Oost- als de niet Arnhem Oost-wijken.

In 2024 is met betrekking tot dit doel aan het volgende gewerkt:
1. Totstandkoming van plan van aanpak thuiszitters. Dit plan van aanpak is opgesteld met samenwerkingspartners die een belangrijke rol hebben voor leerlingen die thuiszitten én in het tegengaan hiervan. Denk hierbij aan, naast de jongeren en ouders zelf, de scholen, sociale wijkteams, RBL Midden-Gelre, VGGM en het samenwerkingsverband. In dit plan van aanpak zetten we ons niet alleen in voor kinderen en jongeren die volgens de wettelijke definitie thuiszitter zijn, maar ook voor kinderen en jongeren die om een andere reden thuiszitten en ondersteuning nodig hebben om weer in ontwikkeling te komen. Samengevat gaan we vanaf 2025 met de volgende actiepunten aan de slag:

a. Definieer een eenduidige definitie voor thuiszitters;
b. Breng de doelgroepen/trajecten van thuiszitters in beeld
c. Richt 'thuiszitterstafels' in voor PO, VO en MBO;
d. Regel de gegevensdeling tussen RBL en de samenwerkingsverbanden;
e. Betrek de GGZ voor consultatie bij (dreigend) thuiszitten;
f. Zorg ervoor dat het onderwerp 'verzuim' hoger op de agenda's bij het onderwijs komt;
g. Verken de behoefte aan onderwijs-zorg arrangementen
h. Breng in beeld wat er aan aanbod is in de stad voor thuiszittende kinderen en jongeren. Onderzoek of er behoefte is aan nieuw/ander aanbod of aanpassing van het bestaande aanbod.

2. Plan van aanpak hoogbegaafdheid
In 2024 is het Actieplan Hoogbegaafdheid in praktijk gebracht, wat leidde tot waardevolle inzichten en concrete stappen richting een meer effectieve aanpak. De voortgang kan worden samengevat in enkele kernpunten:

1. Meer bekendheid over hoogbegaafdheid: Een regionale themabijeenkomst heeft professionals uit diverse sectoren samengebracht. Deze bijeenkomst resulteerde in positieve reacties en onderstreepte de behoefte aan samenwerking en kennisuitwisseling. Vanaf 2025 wordt dit punt geïntegreerd in bredere deskundigheidsbevorderingstrajecten.
2. Toegankelijke en eenduidige informatie: Hoewel een centrale landingspagina onhaalbaar bleek vanwege risico's van verouderde informatie en kwaliteitsperceptie, is gewerkt aan het verbeteren van doorverwijzingen via bestaande kanalen, zoals het Ouder- en Jeugdsteunpunt. Dit wordt in 2025 verder vormgegeven.
3. Deskundigheidsbevordering van partners buiten het onderwijs: Een eerste behoeftepeiling toonde aan dat kennisniveaus sterk variëren tussen sectoren. Professionals van jeugdgezondheidszorg (JGZ), wijkteams, RBL en voorschoolse voorzieningen hebben aangegeven dat zij meer training en samenwerking wensen. Dit wordt in 2025 verder uitgewerkt via gerichte scholing en ambassadeurs binnen organisaties.
4. Preventie en signalering: Hoewel concrete uitwerking van vroegsignalering nog ontbreekt, is het belang van vroegtijdige herkenning bij consultatiebureaus (JGZ 0-4) en voorschoolse voorzieningen erkend. In 2025 wordt ingezet op het ontwikkelen van een beleid voor verrijkingsgroepen binnen de kinderopvang en kijken we naar een signaleringsinstrument binnen de JGZ 0-4jr.
5. Casusregie bij complexe hoogbegaafdheidscasuïstiek: Dit punt is geïntegreerd in het Plan van Aanpak Thuiszitters dat in 2024 is opgesteld. De thuiszitterstafels zullen in 2025 specifiek aandacht besteden aan hoogbegaafde kinderen, met extra focus op meisjes met een migratieachtergrond.
6. Beleidsmatige en bestuurlijke inbedding: In 2024 is een start gemaakt met het onderzoeken van de mogelijkheden van integratie van het thema hoogbegaafdheid in breder beleid. Dit waarborgt structurele aandacht en een duurzame inzet van middelen. In 2025 wordt hier verder vorm aan gegeven.

3. Voortzetting plan van aanpak voortijdig schoolverlaten in Arnhem
Arnhem kent een lokale aanpak voortijdig schoolverlaten. Het doel van deze aanpak is het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Door Arnhem worden initiatieven gesubsidieerd die hier aan bijdragen. Het gaat bijvoorbeeld om jongerenwerk op school, Restart op Rijn IJssel, de wijkaanpak VSV in the points op de winkelcentra Kronenburg en Presikhaaf en het Leercentrum Playing for Success, waar jongeren die thuiszitten kunnen werken aan terugkeer naar onderwijs. 2024 was het laatste jaar waarin het plan van aanpak liep, 2025 zal een overbruggingsjaar zijn en in 2026 verwachten we met een nieuwe aanpak te komen. De reden dat er in 2025 een overbruggingsjaar is, is omdat we vanuit Arnhem voor de aanpak voortijdig schoolverlaten beter willen aansluiten op de regionale aanpak op dit thema. Deze wordt in 2026 verwacht (zie punt 3).

4. Regionale inzet op voorkomen van voortijdig schoolverlaten.
Hier wordt op ingezet vanuit het Doorstroompunt (voorheen RMC, wettelijke taak). De gemeente Arnhem is contactgemeente voor de Doorstroompuntregio. We zijn in afwachting van de wet van school naar duurzaam werk (deze is al meerdere keren uitgesteld, verwachte ingangsdatum nu 1-1-2026). Een wet die gelijke kansen voor jongeren bevordert. In deze nieuwe wet veranderen er een aantal zaken waarvan er één direct gevolgen heeft voor het Arnhemse lokale beleid. Zo is in 2024 bekend geworden dat de Decentralisatie Uitkering Jeugd die Arnhem nu krijgt (en die ingezet moest worden op het tegengaan van voortijdig schoolverlaten) overgeheveld wordt naar de regio. In 2024 zijn er gesprekken gevoerd tussen de gemeente Arnhem en de regio over welke initiatieven de regio over zal nemen vanuit de gemeente Arnhem voor 2025. In 2026 moeten initiatieven dan evt. opgenomen worden in het nieuwe regionale programma van school naar duurzaam werk.

Op inhoud betekent het dat voor de gemeente de doelgroep van het Doorstroompunt (uitvoering bij het RBL Midden-Gelre) uitgebreid gaat worden van 23 naar 27 jaar en dat de doelgroep verbreed gaat worden: voor elke jongere die de school zonder startkwalificatie verlaat, dezelfde taak. Ook wordt er ook een artikel toegevoegd aan de Participatiewet voor gemeenten, waarmee de gemeente eerder de samenwerking op kan zoeken met mbo-scholen. Ten slotte verandert er voor scholen (mbo niveau 1,2 en voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderwijs) dat zij nazorg moeten gaan bieden in de vorm van loopbaanbegeleiding.

Landelijk zet de afname van basisvaardigheden bij jongeren door (PISA onderzoek). De schoolbesturen in Arnhem houden ons via de MEAA (maatschappelijke educatieve agenda Arnhem) op de hoogte van de acties die zij hierop uitvoeren.

Vanuit zowel de regio als in de stad Arnhem zetten we in op het signaleren, voorkomen en tegengaan van laaggeletterdheid en het vergroten van basisvaardigheden van verschillende doelgroepen. In 2023 is er een addendum aan het plan 'Vaardig Arnhem' toegevoegd voor het jaar 2024 en dit is de basis voor het werk van het taalhuis Arnhem. Ook hebben de samenwerkingspartners van taalhuis Arnhem (gemeente Arnhem, Rozet, Rijn IJssel, Rijnstad en Stichting Pas) in 2024 een convenant ondertekend waarmee de governance structuur van de afspraken is verbeterd en waarmee nog meer expliciet gemaakt wordt wie wat doet en wie waarvoor verantwoordelijk is. Dit helpt in het bundelen van de krachten en het behalen van de doelstellingen. Zowel de regio als taalhuis Arnhem hebben eind 2024 nieuwe lange termijn uitvoeringsagenda's opgesteld. Deze gaan in Q1 naar de raad.

Als gemeente Arnhem werken we daarnaast aan een overkoepelende integrale taalstrategie van -10 maanden tot 100 voor de stad Arnhem die in Q1 2025 aan de raad wordt gepresenteerd. We richten ons op vier doelgroepen: het jonge kind, schoolgaande kinderen, jongeren en volwassenen. We doen dit wijkgericht om (het risico op) laaggeletterdheid vroeg te signaleren en tegen te gaan, of aan te pakken via toeleiding naar aanbod.

In 2024 was onze inzet gericht op het vergroten van de cultuurdeelname onder jeugd en ouderen en het stimuleren van kunstbeoefening op amateurniveau:

• We ondersteunden het convenant Cultuureducatie Arnhem (2023-2030), waarbij onderwijsinstellingen, culturele instellingen en de gemeente samenwerken om cultuureducatie een vaste waarde te laten zijn binnen het primair onderwijs. Hierbij is ook aandacht voor een verbreding naar het buitenschoolse programma.  
• Het project ‘Art’ - Gratis cultuur voor jongeren is in 2024 van start gegaan en wordt momenteel uitgevoerd door InDifferent. Met ‘Art’ bieden we alle Arnhemse jongeren van 12 t/m 18 jaar gratis toegang tot kunstzinnige en culturele activiteiten. Jongeren beslissen actief mee over het programma, hun ideeën en interesses staan centraal. Lees meer over het project en het aanbod op https://art.indifferent.nl/. Met de resterende middelen uit de ‘Impuls Jongerencultuur’.  zijn diverse projecten voor jongeren tot 27 jaar ondersteund om hen zich creatief te laten ontwikkelen. Hierover bent u in een raadsbrief geïnformeerd.  
• In het nog te ontwikkelen accommodatiebeleid wordt gemeentebreed gekeken hoe maatschappelijke accommodaties zo goed mogelijk ingezet kunnen worden, passend bij de vraag vanuit de samenleving. De vraag naar betaalbare en goed gefaciliteerde ruimtes voor amateurkunst wordt hierin meegenomen.  
• In 2024 hebben we 51 aanvragen via de Amateurkunstregeling en 9 aanvragen via de subsidieregeling Presentatie Amateurkunst gehonoreerd. Daarnaast is er een behoefteonderzoek uitgevoerd voor het Amateurkunstfestival dat in het voorjaar van 2025 plaatsvindt en is de organisatie hiervoor opgestart. Als onderdeel hiervan is er een symposium georganiseerd voor de amateurkunstsector.

Bij Begroting 2023 zijn extra middelen (€ 250.000 en € 500.000) voor programmabudgetten cultuur vrijgemaakt. In 2023 heeft het college een voorstel gedaan voor de inzet van deze middelen, waarover de raad in april 2023 is geïnformeerd Raadsbrief "Inzet extra programmabudgetten cultuur", d.d. 11-04-2023l. In 2024 is gewerkt aan maatregelen om deze middelen aan de sector toe te doen komen. Een voorbeeld hiervan is de pilot met het residentieprogramma ‘Arnhems Stadsatelier’, waarbij vijf kunstenaars de ruimte en mogelijkheden krijgen om op allerlei plekken in Arnhem onderzoek te doen en dit te delen met inwoners van Arnhem, studenten en met elkaar. Daarnaast waren er extra programmabudgetten voor onder andere beginnende makers (ophoging budget regeling Stroomversneller), voor meer gevorderde makers (ophoging budget regeling Producties Evenementen Festivals), en voor initiatieven op het snijvlak met het sociale domein en voor de breedtekunst.

• Modepartners 025 heeft zich bewezen als een betekenisvol samenwerkingsverband op het gebied van mode met een veelheid aan initiatieven, projecten en samenwerkingen en is zichtbaar in en (ver) buiten de stad. Op basis van de Voortgang en doorkijk activiteiten Modepartners 025 Arnhem blijven wij onze bijdrage voor de komende jaren te continueren.
• Met het vaststellen van het Kader Beeldende Kunst in de Openbare ruimte en het plan Kunst in Uitvoering is er onder andere extra aandacht voor het verstrekken van kunstopdrachten waarmee wordt bijgedragen aan versterking van het makersklimaat. We verstrekken als gemeente opdrachten aan kunstenaars en ondersteunen kunstinitiatieven uit de stad. Zo is dit jaar het kunstwerk van Jennifer Tee, dat is aangekocht naar aanleiding van de Sonsbeektentoonstelling in 2021, definitief geplaatst. Hiernaast zijn vier kunstwerken geplaatst in de nieuwe kunstroute Schuytgraaf en is op elektra kasten door de hele wijk een poëzieroute te zien. Deze route wordt in 2025 voltooid met het laatste kunstwerk en definitief opgeleverd.
• We hebben in 2024 een extra impuls gegeven aan street art door een straatcurator aan te stellen en opdrachten te verlenen voor muurschilderingen in Arnhem Zuid. Deze heeft in 2024 opdracht gegeven voor in totaal drie nieuwe muurschilderingen. Twee zijn geplaatst bij het nieuwe popcentrum Jacobiberg aan de Groningensingel. En bij station Arnhem Zuid is in de onderdoorgang door een samenwerking van drie kunstenaars een muurschildering geplaatst.  

• Er wordt gewerkt aan de herontwikkeling van het voormalige schoolgebouw aan de Groningensingel 1245 in Arnhem-Zuid tot een permanent cultuurgebouw voor de creatieve en culturele sector, waaronder in ieder geval popcentrum Jacobiberg. Daarbij moet gedacht worden aan een cultureel verzamelgebouw met een totale vloeroppervlakte van rond de 7.000m2. Op 1 september 2024 heeft de Jacobiberg het gebouw al in de tijdelijkheid als creatieve broedplaats in gebruik genomen.  
• Ook in 2024 is goed gebruik gemaakt van de regeling Creatieve Bedrijfsverzamelgebouwen. Eind 2024 is het subsidieplafond van de regeling bereikt. Initiatieven voor nieuwe ateliers en broedplaatsen in onder meer Presikhaaf, Rijnpark en Meinerswijk zijn via de regeling ondersteund.  
• Om het maakklimaat in de stad te versterken blijven we meer regie nemen om extra betaalbare werkplaatsen voor creatieven te realiseren. Dat kan door de inzet van strategisch vastgoed, door gebouwaankopen te doen en door noodzakelijke gebouwaanpassingen te financieren om zo potentiële creatieve broedplaatsen en ateliergebouwen geschikt te maken.  

• Onder de noemer van A tot Zuid hebben Bureau Ruimtekoers, onderzoeksbureau Spectrum en documentairemaker Maaike Broos een half jaar kwalitatief behoeftenonderzoek uitgevoerd. Met als onderdeel het festival Van A tot Zuid in Winkelcentrum Kronenburg in maart en presentatie van bevindingen met bewoners, makers, (culturele) organisaties en de gemeente eind april. De rapportages met adviezen zijn voor de zomer ontvangen. Maaike Broos presenteerde daar voor het eerst de documentaire ‘Van A tot Zuid’. In het najaar zijn er nog verschillende vertoningen en nagesprekken geweest op verzoek van en in samenwerking met SWOA, Rijnstad, wijkverenigingen zoals in Jongerencentrum FRESH, Buurthuiskamer De Duiventil en MFC Omnibus in Schuytgraaf.  
• Op 11 januari dit jaar heeft de eerste (Z)uitnacht plaatsgevonden aan de Groningensingel 1245, een initiatief dat we van harte hebben ondersteund.
• Op basis van de uitkomsten van het behoeftenonderzoek zijn mogelijke inhoudelijke concepten uitgewerkt en (een) locatie(s) verkend waar in de toekomst culturele programmering in Kronenburg kan plaatsvinden. Momenteel zijn we bezig met een verdere verdiepingsslag met focus op de locatie voor het cultuurcentrum en voeren we gesprekken met partijen. Qua programmering wordt nadrukkelijk gekeken naar samenhang en afstemming met de programmering die op Groningensingel 1245 plaatsvindt. Zodat beide cultuurlocaties elkaar versterken en het aanbod in Arnhem-Zuid zo breed mogelijk wordt. In Q2 2025 verwachten we de raad te informeren.
• Met de rijksmiddelen voor lokale bibliotheekvoorzieningen (SPUK) hebben we in 2024 bij Rozet Kronenburg de openingstijden verruimd, hebben we het bestaande aanbod uitgebreid en is er nieuw aanbod ontwikkeld. Daarnaast is in 2024 het onbemande Rozetje in Huis voor de Wijk in de wijk Immerloo en Malburgen met deze middelen opgewaardeerd naar een volwaardige bibliotheekvestiging.  

• In 2024 is het Voorlopig Ontwerp voor het nieuwe Stadstheater voltooid. Najaar 2024 is met de sloop van het oude theater begonnen en wordt het Definitief Ontwerp afgerond voor besluitvorming in 2025. Tegelijkertijd worden de bouw-, investerings- en exploitatielasten doorgerekend. Ondertussen wordt ook gewerkt aan het schetsontwerp van de groene Stadsoase rondom het theater.  
• Theater Oostpool en Introdans hebben onderzoek laten uitvoeren naar de haalbaarheid van gezamenlijke huisvesting, nadat eerder zowel gemeente als de provincie Gelderland hiervoor middelen in het vooruitzicht stelden. Het onderzoek wijst uit dat gezamenlijke herhuisvesting binnen afzienbare termijn niet haalbaar is rond het Stadstheater. Om voortgang op deze opgave te houden en te versnellen heeft de gemeente de coördinatie op zich genomen, in nauwe samenspraak met de provincie Gelderland. In het najaar van 2024 is begonnen met onderzoek naar een aantal locaties voor de afzonderlijke partijen. Uitgangspunt is voor zowel Introdans als Oostpool een tijdige, passende en toekomstbestendige oplossing te vinden. We doen dit vanuit het integraal perspectief van de Arnhemse podiumkunsteninfrastructuur, waarbij ook het straks vernieuwde Stadstheater wordt betrokken.  

• De voortgang van het Uitvoeringsplan Transformatievoorstel Cultuurregio 025 ligt op koers. Projecten op het gebied van innovatie, cultuureducatie, amateurkunst en Romeins verleden zijn bijna allemaal in uitvoering. De provincie stelt voor de periode 2025-2027 per Gelderse cultuurregio wederom middelen beschikbaar: € 200.000 per jaar. Er wordt gewerkt aan een nieuw regioplan dat praktisch wordt ingestoken op basis van ons cultuurprofiel. Met als doel het versterken van de culturele keten in de regio en een aantal concrete projecten die zorgen voor een sterkere verbinding tussen stad en ommeland.  
• In 2024 is het Cultuurconvenant 2025-2028 Arnhem tussen het ministerie van OCW, Landsdeel Oost en de zes cultuurregio’s voorbereid dat op 17 januari jl. is ondertekend. Doel is het bijdragen aan een kwalitatieve, toegankelijke, diverse en toekomstbestendige culturele infrastructuur in heel Nederland; elke overheid vanuit de eigen verantwoordelijkheid. In het convenant zijn enerzijds gezamenlijke afspraken opgenomen tussen het Rijk en het gehele landsdeel; anderzijds heeft elke cultuurregio – waaronder Cultuurregio 025 – en provincie specifieke afspraken gemaakt.

Op basis van het rapport van BMC ‘RESET - Toekomstige inrichting organisatie Sonsbeek en State of Fashion’  zijn Sonsbeek en State of Fashion sinds juni 2023 geen onderdeel meer van een stichting.

• Voor Sonsbeek is de nieuwe Raad van Toezicht in 2024 op zoek gegaan naar een directeur-bestuurder, Deze is begonnen, heeft een team samengesteld en de plannen opgesteld voor de volgende editie. Planning is om in 2026 weer een internationaal beeldbepalende tentoonstelling te organiseren in het Sonsbeekpark waarbij de samenwerking met Arnhemse instellingen en met de inwoners een belangrijk uitgangspunt is.

• Van 16 mei tot en met 30 juni vond de editie Ties that Bind van State of Fashion plaats waarin de complexiteit van traditie, de politieke kracht van kleding en alternatieve oplossingen voor de uitbuitende modesystemen werd onderzocht. Meer dan 50.000 bezoekers namen deel aan het programma in de drie zustersteden en in Arnhem, met als hoofdlocatie het Rembrandt Theater en Rozet, Museum Arnhem en Plaatsmaken. Naast de (inter)nationale coöperatie werd intensief samengewerkt met Modepartners 025, was er een gezamenlijk symposium met ArtEZ, en legde het Fashion & Design Festival verbinding met aan Arnhem gelieerde makers die konden reflecteren op de thematiek van ‘Ties that Bind’. Ruimtekoers verzorgde drie publieksprogramma’s samen met inwoners en makers.

De culturele en creatieve sector is goed voor 4,7 procent van de Arnhemse werkgelegenheid. Onder andere ArtEZ en de vele (BIS)instellingen die Arnhem rijk is, dragen hieraan bij. Instellingen en makers worden echter geconfronteerd met stijgende lasten op diverse terreinen, zoals personeel, huur en energie. Dat heeft geleid tot tekorten bij veel instellingen. In 2023 hebben we dit nog kunnen opvangen door extra accres en inzet van de resterende coronamiddelen. Dat laatste is in 2024 niet meer mogelijk. Tal van instellingen hebben een begroting met een tekort ingediend.

Deze ontwikkeling kan de werkgelegenheid negatief beïnvloeden als deze lasten hoger worden en de baten niet stijgen. Dit is een van de aandachtspunten bij de vernieuwing van het cultuurbeleid. Ook de via de subsidievoorwaarden verplichte invoering van de Code Fair Practice (eerlijke betaling en hiermee verbetering van de arbeidsvoorwaarden van werken in de culturele en creatieve sector) is een aandachtspunt om de werkgelegenheid in de sector te behouden.

Aan de kaartlaag 'gebouwd erfgoed' wordt gewerkt. Verwacht wordt dat deze in Q2 van 2025 wordt opgeleverd. Samen met de al gereed zijnde kaartlaag ‘landschappelijk erfgoed’ beschikt Arnhem dan over gedetailleerde waardenkaarden. Het tijdelijke omgevingsplan is op het gebied van archeologie en leemlagen gewijzigd. Met betrekking tot archeologie loopt Arnhem hierin landelijk zelfs voorop! Er is zicht op een goed systeem voor de registratie van archeologische depotvondsten en de ontsluiting daarvan voor derden waaronder het publiek. Nieuwsfeiten zijn via social media ('Erfgoed Arnhem') gedeeld en er is wekelijks in de Archeohotspot in Rozet gewerkt aan de determinatie van vondsten. In Rozet waren ook de archeologische vondsten van de maand te zien. Aan de archeologische rapporten van de Jansplaats en het publieksboek over de archeologie in de zuidelijke binnenstad wordt nog gewerkt. Het publieksboek is in 2025 klaar. Ontsluiting over kennis vond ook plaats in relatie tot het verduurzamen van erfgoed. Eigenaren  worden geholpen in het verduurzamen van woningen en bedrijven met een monumentenstatus. Verder zorgt de Green Deal voor Arnhemse gebedshuizen voor versnelling van de verduurzamingaanpak.

Regionaal deelnemende gemeenten zijn doorlopend geadviseerd op het gebied van archeologie. Door actualisatie van de samenwerkingsovereenkomsten wordt de regioarcheologie voortgezet. Bijzondere aandacht ging dit jaar uit naar de totstandkoming van het Masterplan Limes (Romeins verleden) en daaraan deelnemende gemeenten. Ook is aangesloten bij het project ARCfieldLAB dat innovatieve technieken op het gebied van veldonderzoek ondersteunt en is de regio in landelijke en provinciale overlegstructuren vertegenwoordigd.

Er is veel bereikt met betrekking tot de opgave ‘verduurzaming van erfgoed’. In de eerste plaats is op 20 juni het boek ‘Een warme jas’ gepresenteerd, een detailboek voor het verduurzamen van historische gebouwen.  Daarnaast is een expositie over verduurzaming van monumenten in Rozet georganiseerd als uitvloeisel van het actieplan Verduurzaming Erfgoed. In relatie hiermee worden cursussen georganiseerd voor monumenteneigenaren en duurzaamheidscoaches. Ook is een subisidieregeling voor de verduurzaming van erfgoed in voorbereiding en is de aanstelling van de aanjager ‘verduurzaming erfgoed’ voor de periode 2025 verlengd. Bovendien wordt in samenwerking van gebedhuiseigenaren gewerkt aan het verduurzamen van religieus erfgoed in Arnhem in het kader van de ‘Green Deal’ gebedshuizen.

Met betrekking tot bescherming en herbestemming van cultuurhistorisch erfgoed is in eerste instantie gefocussed op de aanwijzing van Elden als gemeentelijk beschermd dorpsgezicht en het geven van uitvoering aan het ‘Actieplan Religieus Erfgoed’. Van het religieuze erfgoed zijn waarden en verhalen van gebedshuizen (‘gebedshuispaspoorten’) in open data geplaatst. Daarnaast wordt geparticipeerd in de pilot om de vraag naar maatschappelijk vastgoed in wijken te verbinden met de mogelijkheden die gebedshuizen kunnen bieden. Een toekomstvisie voor de synagoge volgt naar verwachting in Q1 van 2025. Daarnaast was binnen het thema bescherming en herbestemming focus gericht op het beschermen van de Arnhemse trolleybussen. In relatie daarmee vond een waardestelling plaats en zijn de mogelijkheden verkend om de Erfgoedverordening aan te passen om mobiel erfgoed als gemeentelijke monument aan te kunnen wijzen. Noemenswaardig is voorts de aanwijzing van Park Klarenbeek als gemeentelijk monument.

Dossiers die aandacht verdienen met betrekking tot aanwijzingen als gemeentelijk monument zijn het Interbellum (erfgoed uit de periode tussen de beide wereldoorlogen), de wederopbouw buiten de singels (waaronder zich ook religieus erfgoed bevindt) en erfgoed van na 1965 ('Post 65'). Het ontbreekt echter aan tijd om op deze relevante onderwerpen door te pakken.

Ondanks de focus op vooral de wettelijke taken is het Arnhemse erfgoed op verschillende wijzen verder zichtbaar en beleefbaar gemaakt. Als voorbeelden kunnen worden genoemd: de publieksboeken over religieus erfgoed en erfgoed uit de Tweede Wereldoorlog die tijdens de Open Monumentendagen zijn gepresenteerd, het bereiken van publiek vanuit de Archeohotspot en dan vooral tijdens evenementen zoals de Arnhemse Uitnacht, de start van het Romeinse Doeboek dat in 2025 gereed komt en in samenwerking met de gemeenten Lingewaard, Overbetuwe en het Kerkmuseum Elst wordt gemaakt en deelname aan het Masterplan Limes om het (regionale) Romeinse verleden beter beleefbaar te maken. Vanuit het budget voor beleefbaar erfgoed is daarnaast bijgedragen aan de restauratie van het Strumphlerorgel in de Eusebiuskerk, de restauratie van de hier aanwezige Cuyperskamer, de verlichting van molen De Kroon in Klarendal, de huur voor de stalling van de Arnhemse trolleybussen en de totstandkoming van Tweede Wereldoorlog-herdenkingsmonumenten in de Bloemstraat en het Jacob Groenewoudtplantsoen. Buiten deze voorbeelden zijn historische bouw- en beeldfragmenten hergebruikt in het park aan de Rietgrachtstraat en is een historisch bouwfragment herplaatst in de heringerichte Rijnkade.    

Buiten de geboekte resultaten ontbreekt het aan tijd en middelen om meer kansen op het gebied van beleefbaar erfgoed te verzilveren of dit thema vanuit een samenhangende visie aan te vliegen. Onderwerpen die meer aandacht verdienen zijn:

• Vraagstukken vanuit de stad, bijvoorbeeld het onderzoeken van mogelijkheden voor meer informatieborden bij historisch interessante locaties of het leveren van educatieve bijdragen.
• Structurele en gecoördineerde inzet van social media.
• Inzet tijdens festivals met een erfgoed-thema zoals de Nationale Archeologiedagen.
• Beleidsmatig uitdiepen van beleefbaar erfgoed (plan van aanpak, visiedocument).
• Aantakking zoeken op programma’s vanuit Rijk en Provincie.    

Grondroerende activiteiten in de stad zijn ook bij Erfgoed voor advisering voorgelegd. Momenteel wordt er regie gevoerd op archeologisch onderzoek ter hoogte van de Rijnkade en in Meinerswijk. De Rijnwijk is gesloopt; graafwerk gaat hier archeologisch begeleid worden. Ter hoogte van het Stadstheater (uitbreiding en ondergrondse infrastructuur) is een opgraving rond de zomer van 2025 gepland. Aan de Luthersestraat staat een proefsleuvenonderzoek te beginnen. Hieruit moet blijken of archeologische vervolgstappen nodig zijn. Met betrekking tot het grote project Rijnpark is een uitvraag gedaan voor archeologisch vooronderzoek. Na opgraving van het laatste stukje Romeins grafveld in Schuytgraaf door de gemeente Arnhem is begonnen met het schrijven van het rapport. Dit zal over maximaal twee jaar gereed zijn. In het archeologiedepot wordt gewerkt aan verdere inventarisatie van vondstmateriaal dat door Museum Arnhem aan de gemeente is overgedragen. Doorlopend werk betreft beheer van de bestaande collectie en in ontvangst nemen en verwerken van alle opgravingsgegevens en vondsten die in de stad tijdens archeologisch onderzoek worden aangetroffen. Het onderzoek naar een nieuw registratiesysteem is afgerond en beperkt zich tot twee mogelijke keuzes. In 2025 wordt hierover een definitief besluit genomen. Belangrijk in de keuze is dat ook het publiek kan worden bereikt, door ontsluiting van depotmateriaal en informatie over vondsten en opgravingen.

Hoewel archeologie in voortrajecten van projecten een goede en vaste plek heeft, merken we dat er knelpunten zijn met betrekking tot het tijdig leveren van adequate input waarbij ook de ruimtelijke ambities van de stad een rol spelen. Vandaar dat de status als 'gedeeltelijk op koers' is aangegeven.

Inwoners weten de Goed Geregeld Arnhem (GGA) loketten steeds beter te vinden of worden door ketenpartners verwezen. De inloopspreekuren worden steeds vaker ook gecombineerd met andere functies, zoals een koffieochtend waar inwoners langskomen voor een praatje maar ook hun financiële vraag kunnen stellen. In 2024 heeft GGA 11.142 bezoekers gehad.

In 2024 was Arnhem gaststad voor de landelijke Week van het geld, waarmee ieder jaar aandacht wordt gevraagd voor financiële educatie in het onderwijs. Jongeren die 18 worden ontvangen vanaf juli 2024 een verjaardagskaart met een link naar onze gemeentelijke website www.arnhem.nl/18jaar met daarop relevante informatie.

Vanuit de aanpak vroegsignalering zijn er in 2024 meer mensen persoonlijk benaderd en is ingezet op kansen om inwoners vroegtijdig hulp te bieden. Maandelijks werden er zo’n 500 inwoners ofwel telefonisch ofwel met een huisbezoek benaderd. Naast het actief benaderen van inwoners nemen we deel aan landelijke experimenten om signalen te testen die helpen om inwoners met schulden vroegtijdig in beeld te brengen. In samenwerking met netbeheerder Liander is ingezet op het voorkomen van afsluitingen van gas en/of energie. De monteur van Liander biedt aan de deur direct hulp aan van team Vroegeropaf. Zij helpen de inwoners met een nieuw energiecontract zodat afsluiting wordt voorkomen. Na een succesvolle pilot in 2023 is hier in juni 2024 een vervolg aan gegeven. Van de 21 huishoudens had 30% bij het huisbezoek door Liander een nieuw contract en 30% heeft hulp gevraagd. De overige 40% van de inwoners werd niet bereikt. Op basis van landelijke wetgeving mogen we deze samenwerking niet structureel voortzetten. Op basis van de ervaringen van deze pilots blijven we hier landelijk aandacht voor vragen.

In het tweede half jaar van 2024 zijn alle voorbereidingen getroffen om de vroegsignalering vanaf 1 januari 2025 te borgen bij het nieuwe gemeentelijke team Hulp bij Geldzorgen en Schulden. Het experiment met de Belastingdienst is verder voorbereid en zal waarschijnlijk medio 2025 starten.

Landelijk is de nieuwe Wet van School naar Duurzaam werk aangekondigd. Deze wet is bedoeld om de doorgaande lijn van jongeren tussen de 12-27 jaar beter vorm te geven in alle uitdagingen die ze op de knooppunten tussen onderwijs-onderwijs en onderwijs - werk tegenkomen. Ter voorbereiding is het afgelopen jaar gestart met de voorbereidingen voor een nieuw regionaal programma. Zo heeft er een bijeenkomst plaatsgevonden waarbij input is opgehaald. Er vinden op dit moment al waardevolle initiatieven plaats, deze worden geborgd in het nieuwe programma. Een van deze initiatieven is het Stage- en banenfestival voor Vso/Pro/Entree-leerlingen georganiseerd door het WerkgeversServicePunt (WSP). Dit vond plaats op 1 februari 2024 en was succesvol gezien de hoge opkomst van 426 leerlingen uit de regio en 32 werkgevers. Het festival heeft geleid tot een groot aantal vervolgcontacten tussen leerlingen en werkgevers om te praten over stage of werk.

In 2024 zijn we gestart met het automatisch toekennen van de Individuele Inkomenstoeslag (IIT) aan inwoners die bijstand hebben en daar recht op hebben. Ook hebben we een doelgroep actief benaderd om een aanvraag in te dienen. Dit heeft geleid tot een vergroot bereik van de regeling. 4275 Huishoudens kregen in 2023 IIT, in 2024 waren dat er 5418. Een stijging van meer dan 26%. Daarnaast hebben we in 2024 een onderzoek gedaan naar de inkomensondersteuning voor inwoners met een laag inkomen en hoge zorgkosten. Een groep inwoners uit de doelgroep heeft gebruik kunnen maken van adviesgesprekken die we als gemeente organiseerden om inwoners te ondersteunen bij het kiezen van de meest passende zorgverzekering. Daarnaast zijn we in 2024 gestart met het benaderen en compenseren van de groep zogenaamde ‘alleenverdieners’, huishoudens die door een samenloop van sociale zekerheid, toeslagen en fiscaliteit een lager besteedbaar inkomen heeft dan de bijstandsnorm. Aan inwoners die bijverdienen naast de bijstand is in 2024 twee keer de bijverdienbeloning uitgekeerd (over tweede tijdvak 2023 en eerste tijdvak 2024), zij hebben daardoor waardering gekregen voor het werk dat zij doen (inkomsten uit werk worden normaal gesproken verrekend met de bijstand).

Eind 2024 is de basis gelegd voor het Armoedepact, een gezamenlijk initiatief om armoede in Arnhem structureel aan te pakken. In de eerste fase zijn verschillende stichtingen en fondsen die actief zijn in armoedebestrijding geïnventariseerd, en hebben we kennis gemaakt met hun werkwijze en middelen. Dit heeft geleid tot waardevolle inzichten en nieuwe samenwerkingen. In 2025 wordt dit pact met de partners uitgewerkt.

Eind 2024 is een gezamenlijke visie opgesteld die gericht is op communicatie, het vergroten van kansen en een sterk sociaal vangnet. Om deze visie in praktijk te brengen, is een kernteam samengesteld met stichtingen zoals Stichting Leergeld, Arnhemse stichtingen en Jeugdfonds Sport en Cultuur. Dit kernteam speelt een centrale rol in het ontwikkelen en uitvoeren van concrete plannen.

In 2024 zijn alle voorbereidingen getroffen om de schuldhulpverlening inclusief Vroegsignalering vanaf 1 januari 2025 in eigen beheer te gaan uitvoeren. Het ging hierbij met name om het aannemen van personeel, het uitwerken van de visie op schuldhulpverlening in een beleidsplan en in werkprocessen, het aanschaffen van de gespecialiseerde ICT-systemen en het opstellen van een communicatieplan waarmee de nieuwe hulpverlening bekend gemaakt wordt. Deze voorbereidingen zijn volgens planning gelopen zodat vanaf 1 januari 2025 inwoners met schulden die een nieuwe aanvraag indienen vanuit het nieuwe team Hulp bij Geldzorgen en Schulden geholpen worden. Er zijn daarnaast afspraken met Verdergroep gemaakt dat zij alle lopende trajecten van inwoners met schulden die zich vóór 1 januari 2025 hadden gemeld, afronden.

Ook de brede ondersteuning van de gedupeerden en hun kinderen van het Kinderopvangtoeslagschandaal is in 2024 voortgezet. Naast het Sociaal Wijkteam zijn we ook gestart met een Lokaal Expertise Team om jongeren actief op te sporen en ze brede ondersteuning aan te bieden. Deze aanpak heeft zich bewezen als succesvol en we zullen deze aanpak blijven voortzetten

We willen dat onze inwoners naar vermogen deelnemen aan de Arnhemse samenleving. Daarbij kijken we samen met de inwoner wat ondersteunend en passend is bij de persoonlijke situatie. In lijn met de landelijke trend zien we het aantal inwoners dat een bijstandsuitkering nodig heeft iets toeneemt. Dit is te verklaren door het toenemende aantal statushouders dat vanuit de Participatiewet een uitkering ontvangt en begeleid wordt naar werk. Bij de inwoners die begeleid worden naar werk zien we dat deze hiervoor meer begeleiding en ondersteuning nodig hebben. Per saldo levert dit een minder snel dalende trend op van het aantal inwoners in de bijstand. In vergelijking van het volume bijstand van grote gemeenten wijken we nog steeds positief af met een percentage van -4,1%. Sinds juni kunnen inwoners via de gemeentelijke website digitaal een aanvraag doen voor een uitkering.

We hebben in 2024 een bedrag van meer dan 1,4 miljoen euro aan bijverdienbeloning uitgekeerd. Het betrof de uitbetaling over het tweede half jaar van 2023 en het eerste half jaar van 2024. Per tijdvak hebben tussen de 770 en de 840 inwoners de bijverdienbeloning ontvangen. We hebben een kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie over het eerste jaar van de bijverdienbeloning uitgevoerd die in het eerste kwartaal van 2025 met de raad wordt gedeeld.

Een groot deel van de inwoners met een uitkering heeft relatief veel ondersteuning nodig om stappen te kunnen zetten naar werk. De inzet van de instrumenten loonkostensubsidie, jobcoaching en beschut werk namen daardoor ook in 2024 toe. De cao Sociale Werkvoorziening 2021-2025 is tussentijds verbeterd voor de medewerkers. De structurele financiële compensatie hiervoor is door het Rijk nog niet toegezegd. Vanuit Arnhem blijven we hier samen met de VNG op aandringen. Met Scalabor zijn eind vorig jaar nieuwe afspraken gemaakt over het blijven aanbieden van werkplekken voor medewerkers van de Arnhemse Sociale Werkvoorziening. Eind april is de kamerbrief over de vernieuwde arbeidsmarktinfrastructuur verschenen, we bereiden ons hier samen met de partners in de regio op voor. De raad wordt hierover apart geïnformeerd in het eerste kwartaal van 2025.

Op basis van de Hervormingsagenda stelt het Rijk ook voor de jaren 2024 t/m 2028 extra rijksmiddelen jeugdzorg aan gemeenten ter beschikking. Daar staan volgens afspraak ingeboekte besparingen door het Rijk tegenover waarover beide partijen het eens zijn geworden. Per saldo zullen gemeenten de komende jaren meer rijksmiddelen ontvangen voor de jeugdzorg.

Bij de inzet van passende zorg wordt gekeken of deze er toe leidt dat de eigen kracht en het sociale netwerk van inwoners wordt versterkt en algemene voorzieningen in wijken beter worden benut. Sociale wijkteams spreken inwoners en aanbieders hierop aan. Via het ontwikkelen van wijknetwerken Zorg & welzijn, waarin sociale wijkteams, zorgaanbieders en aanbieders van de sociale basis op wijkniveau beter gaan samenwerken, verwachten we de integrale aanpak verder te stimuleren. In het voorjaar van 2024 zijn we hiermee gestart. Door intensief samen te werken willen we bereiken dat inwoners sneller en beter geholpen worden en dat meer hulpvragen worden opgevangen in het voorliggend veld, bijvoorbeeld door vrijwilligers of in algemene voorzieningen. Wanneer inwoners begeleiding nodig hebben wordt er, waar passend, zoveel mogelijk ingezet op collectieve begeleidingstrajecten. Zo krijgen inwoners meer contact met buurtgenoten en werken ze collectief aan de ontwikkeling van zelf- en samenredzaamheid en het vergroten van individuele veerkracht. Indien bepaalde collectieve voorzieningen nog ontbreken gaan we deze ontwikkelen. Inmiddels zijn we gestart met deze nieuwe werkwijze in twee wijken: RKV en Noord-West. In een later stadium willen we dit toepassen in de hele stad.

Waar nodig wordt via onorthodoxe maatwerkoplossingen ervoor gezorgd dat inwoners weer stappen kunnen zetten in hun ontwikkeling. Een speciaal team wijkcoaches (doorbraakteam) past deze doorbraakmethode toe.

Ook hebben we dit jaar Arnhemmers ondersteund die door fysieke beperkingen hinder ondervonden in het leiden van een zelfstandig leven. Bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van een hulpmiddel, een aanpassing aan hun woning of het bieden van ondersteuning/ advisering aan inwoners die willen doorstromen naar een andere woning die beter past bij hun (fysieke) gezondheid.

De beleidsregels voor zorg zijn in 2022 geëvalueerd. Hierover is de raad geïnformeerd. Sociale wijkteams gebruiken deze beleidsregels om te bepalen welke zorg passend is voor inwoners. Ook gelden inkoopeisen voor aanbieders over de kwaliteit en gewenste transformatie van zorg. In periodieke contractgesprekken wordt besproken welke verbeteringen aanbieders hierin kunnen aanbrengen. Wij voeren deze gesprekken samen met de regionale inkooporganisatie. De Sociale wijkteams worden ondersteund in de zorgtoewijzing. Door gezamenlijk te kijken naar ontwikkelingen in de zorg, via een verbeterde Zorgmonitor, kunnen patronen en trends worden herkend. Deze Zorgmonitor vormt de basis voor de bestuursrapportage, die digitaal toegankelijk is voor raadsleden.

In 2024 is een onderzoek afgerond of de personeelsformatie (wijkcoaches) van de stichting Sociale wijkteams voldoende is om de opdracht van de gemeente uit te voeren. Dit onderzoek is uitgevoerd door Significant in opdracht van de gemeente en de Sociale wijkteams. In dit onderzoek wordt geconcludeerd dat de huidige formatie net toereikend kan zijn om deze opdracht uit te voeren.

Naast de reguliere contractgesprekken met aanbieders en de kwaliteits- en rechtmatigheidsonderzoeken (door VGGM en afdeling Handhaving W&I) is in het afgelopen jaar gewerkt aan het intensiveren van toezicht op PGB-aanbieders. Ook dit wordt uitgevoerd door de afdeling Handhaving.

Het Inwonerservaringsonderzoek voor Wmo en jeugdzorg is in samenwerking met de Adviesraad Jeugd & Wmo en sociale wijkteams doorontwikkeld, waarbij we het onderzoek opnieuw vormgegeven hebben. Begin 2025 zal de raad hierover geïnformeerd worden.

• In 2024 is gestart met de opzet van wijknetwerken. Doel is om samenwerking tussen welzijnspartijen, zorgaanbieders en sociale wijkteams te bevorderen door een wijkgerichte aanpak.
• Er zijn vorig jaar 14 nieuwe matches gemaakt tussen steunouders en vraaggezinnen. Er is volop ingezet op de campagne voor de werving van steunouders. Dit heeft voor meer naamsbekendheid en publiciteit gezorgd wat heeft geresulteerd in dat momenteel 6 nieuwe steunouders klaar staan om gematcht te worden aan vraaggezinnen.  
• Samenwerking Sociale Wijkteams en Onderwijs: de rol van de wijkcoach op het primair onderwijs is verduidelijkt en besproken met de contactpersonen van de scholen. Daarnaast stemmen het Samenwerkingsverband en het Sociaal Wijkteam regelmatig met elkaar af: het gaat dan over concrete casussen, maar ook over samenwerkingsafspraken.
• In 2024 is er een plan van aanpak Thuiszitters vastgesteld. Hierin zijn 8 actiepunten opgenomen die met ingang van 2025 worden gerealiseerd.
• De ‘werkwijze Lichtenbeek’ (uitvoeringsafspraken voor de inzet van zorg binnen de school) is vastgesteld. Geconstateerd is dat deze werkwijze niet passend is voor andere S(B)O-scholen.
• Verbetering van de samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg is continu onderwerp van gesprek met de betrokken partijen zoals de samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs en de Sociale Wijkteams Arnhem.
• In 2024 is dit onderwerp nog niet opgepakt in verband met prioritering. In 2025 wordt de werkwijze ontwikkeld om te starten met een passende, inclusieve BSO. We kunnen hiervoor putten uit de succesvolle werkwijze die voor de ‘passende kinderopvang’ is ontwikkeld.
• Er zijn verschillende beleidsdomeinen waar wordt gewerkt aan het verbeteren van de mentale gezondheid van jongeren (jeugdzorg, onderwijs, IZA, suïcidepreventie, publieke gezondheid, welzijn). In 2024 is een werkgroep gevormd om het gezamenlijk aanbod in kaart te brengen en een doelenboom op te stellen met input vanuit de verschillende disciplines. De aanpak voor mentale gezondheid wordt besproken met de partners; hiermee is een start gemaakt met het onderwijs. Het doel is om in de toekomst met alle betrokken partijen te komen tot een afgestemde aanpak en aanbod voor alle jongeren in Arnhem die kampen met mentale problemen.

• De werkwijze van het wijkteam is een systeemgerichte aanpak, waarbij zij het gehele systeem in kaart brengen en onderzoeken waar eventuele problemen en mogelijkheden zitten. Zo wordt er gekeken of er extra ondersteuning vanuit het netwerk mogelijk is. Daarnaast kan een vraag door een wijkcoach worden ingebracht bij het RET. Het Regionaal Expert Team (RET) ondersteunt bij het bepalen en tijdig inzetten van passende jeugdhulp en het aanbieden van ambulante alternatieven voor verblijf.  
• Er is een projectleider gestart om het RIO project (zowel voor volwassenen als jeugdigen) tot uitvoering te brengen. Er is momenteel één RIO aangenomen en een tweede is in aantocht. Zij zullen op korte termijn starten met het begeleiden van jeugdigen en volwassenen in en na detentie.
• In 2024 zijn gesprekken geweest met zorgaanbieders om de overgang van 18- naar 18+ zo soepel mogelijk te maken. Dit betekent, dat er voor begeleiding en behandeling gekeken wordt welke wet vanaf 18 jaar van toepassing is en dat we daarop anticiperen, door bijvoorbeeld te onderzoeken welke zorgaanbieders contracten hebben met zorgverzekeraars om behandeling door te kunnen laten lopen. Of om een soepele overdracht naar een WMO-aanbieder te doen, zodat begeleiding door kan lopen, wanneer de zorgaanbieder alleen jeugdwet aanbiedt. Dit onderwerp zal ook in 2025 doorlopen.  
• De Gelderse Verbeteragenda is als project afgerond. De doelstellingen vanuit de Gelderse Verbeteragenda Jeugdbescherming zijn geland in andere ontwikkelingen, onder andere het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming.
• We richten ons met name op het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming 0-100 en de ontwikkelingen die daarbij horen. In het toekomstscenario wordt een nieuwe opzet voor kind- en gezinsbescherming 0-100 geschetst, los van de bestaande organisatiegrenzen. We beproeven regionaal in de Toekomsttuin met ketenpartners een nieuwe werkwijze die past bij de regio Centraal Gelderland. Er wordt gekeken naar alle leefgebieden, daarom wordt er aan de voorkant, zo nodig, samengewerkt met partijen die aandacht hebben voor bijzondere doelgroepen zoals slachtoffers van schadelijke praktijken, personen met een licht verstandelijke beperking of (dementerende) ouderen en hun mantelzorgers. Het hoofddoel is om te komen tot een nieuwe werkwijze waarin integraal, systeem- en mensgericht wordt samengewerkt. Dit moet leiden tot een verandering in de kind- en gezinsbescherming 0-100 waarin het systeem van het gezin/huishouden centraal staat. In 2030 moet de nieuwe werkwijze staan.
• De inzet van het Team VAV (vertrouwd, aanwezig veilig) vanuit de Sociale Wijkteams verloopt succesvol en bestaat momenteel uit 3,2fte. Ongeveer 20 Arnhemse gezinnen worden door de VAV'ers geholpen om veiligheid in het gezin te herstellen. De evaluatie laat zien dat uithuisplaatsingen of andere zware vormen van zorg worden voorkomen. Dit geeft naast het maatschappelijk effect tevens een financieel effect: een besparing van ruim € 300.000.
• Er is sprake van een lichte daling van het aantal jongeren in verblijf. Wat opvallend en positief is, is dat er een daling te zien is bij de zwaarste vorm van verblijf: verblijf op terrein. Het RET helpt bepalen welke zorg noodzakelijk is. Het lukt nog niet altijd om een passende plek te vinden voor de meest complexe doelgroep. Dat maakt dat er maatwerkvoorzieningen worden gecreëerd die erg kostbaar zijn. Dit zien we terug in de cijfers, het bedrag aan declaraties neemt toe (ruim 30% in de periode van oktober 2022 t/m september 2024). Onder andere in de Hervormingsagenda Jeugd wordt gewerkt aan een plan van aanpak voor het verder voorkomen van uithuisplaatsingen. Daarnaast zoomen we in op de duurste casussen en zorgen voor afschaling waar het kan.  
• Gemeente Arnhem zet in op het werven van pleegouders. Dit doen we samen met de pleegzorgaanbieders. Daarnaast besteden we aandacht aan het behouden en waarderen van pleegouders. Dit doen we jaarlijks in de Week van Pleegzorg. Daarnaast zetten we regionaal in op kleinschalige groepen voor verblijf. Zorgaanbieders zijn bezig met het ombouwen van vastgoed om zo kleinere groepen te creëren.
• Het Digitaal Scheidingsloket is ondergebracht bij Rijnstad. Het betreft een regionale voorziening, die in ieder geval tot en met 2026 aangeboden wordt.  
• Het zoeken naar de best passende zorg voor het kind en of systeem is het uitgangspunt. Het stadsteam Veiligheid wordt betrokken bij casuïstiek waar onveiligheid een rol speelt.

• Arnhem werkt al een aantal jaren met de doorbraakmethode. Er zijn momenteel 5 doorbraakcoaches die inwoners die vastlopen in wetten en regelgeving middels de doorbraakmethode helpen aan een passende oplossing. Dit kan zijn op het gebied van wonen, kinderopvang, vervoer etc. De Doorbraakmethode laat mooie resultaten zien waarbij hoge(re) zorgkosten worden voorkomen.  
• In 2024 is aandacht besteed aan passende, laagdrempelige opvoedondersteuning in iedere wijk door de sociale wijkteams. Zij weten wat er in elke wijk speelt en wat er nodig is. Waar nodig zullen zij signalen doorgeven om te kijken welke behoefte er in de wijk nog is.
• In 2024 is de eerste fase van de uitbreiding van de SMI gerealiseerd. Kinderen van 0 – 4, van gezinnen die niet in aanmerking komen voor de Toeslag Kinderopvang, kunnen gebruik maken van de regeling. Er geldt nog wel een inkomenscriterium. In 2025 wordt onderzocht of het mogelijk is het inkomenscriterium los te laten zodat meer gezinnen van deze regeling gebruik kunnen maken.
• De Hervormingsagenda Jeugd is in 2024 gestart. We zijn begonnen met het versterken van de lokale teams. Dit wordt in 2025 verder uitgerold waardoor er dan de eerste resultaten van deze versterking te benoemen zijn. Sterke lokale teams zorgen voor een betere vraagverheldering, zicht op veiligheid en aansluiting bij het voorliggend veld. Daarnaast wordt de verordening in 2025 aangepast waardoor duidelijker wordt wie een beroep kan doen op jeugdhulp, en wie niet. In de wijknetwerken zorgen we voor een brede kennis van aanbod dat passend is bij de vragen van ouders. De Hervormingsagenda maakt zo ruimte voor de meest kwetsbare kinderen die zorg nodig hebben.  
• In 2024 is ingestoken om in elke huisartsenpraktijk een POH-jeugd in de praktijk te hebben. Dit is nog niet volledig gelukt, doordat huisartsen een andere visie hebben of omdat locatie/huisvesting binnen de praktijk een probleem vormt. De meeste huisartsenpraktijken in Arnhem hebben inmiddels wel een POH-jeugd in de praktijk. De gesprekken blijven gaande om bij alle huisartsen een POH-Jeugd te kunnen inzetten.  
• De inzet van de zorgaccounthouder is in 2024 doorgezet. Deze verwijst verwijzers naar vergelijkbaar aanbod met een kortere wachttijd. De wachttijden zijn korter geworden, maar verschillen nog gedurende het jaar. Daarnaast voert de zorgaccounthouder voortdurend gesprekken met aanbieders en verwijzers en is deze aanwezig bij casuïstiekoverleggen. Hierdoor, in combinatie met de adviezen die worden gegeven door de zorgaccounthouder, wordt een breder aanbod inzichtelijk gemaakt. Dit heeft voor bewustwording gezorgd en maakt dat verwijzers niet meer direct naar grote aanbieders (met vaak langere wachttijden) verwijzen, of kiezen voor vergelijkbaar of minder zwaar aanbod.  
• De zorgaccounthouder heeft samen met de inkooporganisatie gewerkt aan verbetering van de zoektool van de inkooppagina, waarop al het gecontracteerde aanbod staat. Deze is aangepast waardoor beter te zoeken is in het beschikbare aanbod en wachttijden inzichtelijk zijn. Dit maakt de zorgaccounthouder overbodig en deze inzet zal in 2025 eindigen. Daarnaast zijn wachttijden een vast gegeven. In de wijknetwerken wordt ingezet op het overbruggen van de wachttijd door het voorliggend veld.  
• Op dit moment hebben de Gecertificeerde Instellingen in onze regio geen wachtlijsten meer. We blijven dit monitoren omdat de situatie snel kan veranderen. Denk aan het opvangen van wachtlijsten in andere regio's of het plotseling wegvallen van medewerkers. We zijn ons ervan bewust dat deze factoren weer een wachtlijst kunnen veroorzaken. We zijn hierover proactief in gesprek met de Gecertificeerde Instellingen.
• Doordat er nu nog meer ruimte zit in de verordening is het voor wijkcoaches niet altijd mogelijk om nee te zeggen op een vraag van ouders om jeugdhulp. De verordening gaat in Q2 2025 aangepast worden. Daarnaast worden wijkteams opgeleid om te werken met een verklarende analyse, dit betekent dat er een meer uitgebreide uitvraag wordt gedaan zodat beter in kaart kan worden gebracht waar de problemen in het systeem zich voordoen en wat de oorzaak ervan is. In de wijknetwerken wordt nog meer dan nu bekeken welke mogelijkheden er in het voorliggend veld zijn.
• In 2024 is de monitoring van inzet van de verlengde jeugdwet weer opgestart. Dit betekent dat in situaties waarin een onterechte verlengde jeugdwet is ingezet er samen met het wijkteam gekeken wordt welke andere zorgwet van toepassing is. Daarnaast is in 2024 gestart met de kennisvergroting van de wijkteams, rondom de verschillende zorgwetten, door een webinar. Om alle wijkcoaches hierin te trainen, loopt deze periode waarin het webinar gegeven wordt, in 2025 door.
• Momenteel wordt onderzocht of we jongeren die uitstromen uit jeugdzorg met verblijf omdat ze het 18e levensjaar naderen, extra begeleid kunnen worden door een team van procesregisseurs. Daarnaast blijven we hierover in gesprek met het wijkteam.

In 2024 is de ontwikkeling gestart met de wijknetwerken. Dit betekent dat een beperkt aantal welzijn- en zorgorganisaties (jeugd en WMO), samen met het sociale wijkteam Arnhem, een netwerk aan het ontwikkelen zijn, waarin samengewerkt wordt rondom productvorm begeleiding. Dit betekent dat wanneer er een zorgvraag komt, deze opgepakt dient te worden door de betrokken organisaties in het wijknetwerk. In 2024 is gewerkt aan visie, hoe werken we samen, monitoring en praktische voorbereiding op de daadwerkelijke uitvoering.  

Bij het meldpunt woonoverlast kan ook zorggerelateerde overlast worden gemeld. Als er meldingen zijn, worden deze met de betreffende zorgaanbieder besproken om passende maatregelen te treffen.  
Daarnaast loopt een casusoverleg 'complexe casuïstiek beschermd wonen' en is een werkwijze afgesproken. Naast de primaire bedoeling, het invullen van de zorg voor mensen met een intensieve en complexe zorgvraag, heeft dit meerwaarde voor aanbieders, doordat zij meer onderling afstemmen.

Regelmatig vindt afstemming over zorgoverlast plaats tussen de gemeente, het Zorgkantoor en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Hierbij worden signalen van zorgoverlast gedeeld met het verzoek deze op te pakken om maatregelen te treffen.  

Convenantwoningen
In nauwe samenwerking met vier woningbouwcorporaties stromen iedere maand cliënten uit naar een zelfstandige woning. Deze zogenaamde convenantroute is speciaal bedoeld voor cliënten in beschermd wonen of de maatschappelijke opvang, die klaar zijn voor een volgende stap, maar via de reguliere routes niet aan een woning kunnen komen.
De druk op de convenantroute is ook het afgelopen jaar verder toegenomen doordat cliënten die vanuit intramurale zorg uit wensen te stromen moeilijk via de reguliere routes aan een woning kunnen komen. Naast de aanvragen vanuit beschermd wonen zijn er ook aanvragen ontvangen vanuit de WLZ, ouder-kindhuizen en de instellingen voor jeugdzorg. Vooral deze laatste groep zorgt voor complexe aanvragen, omdat er te weinig geschikte woningen zijn. De vraag naar kamerwoningen en goedkope eenpersoonswoningen (zoals studio’s) is veel groter dan het aanbod.

Huisvesting van aandachtsgroepen
Regionaal is de afspraak dat we komen tot een evenwichtige verdeling van (beschermd wonen en beschermd thuis) voorzieningen over de regio en uitstroom naar zelfstandig wonen uit zowel een beschermde woonvorm als uit de maatschappelijke opvang. Daartoe is met de regiogemeenten eind 2024 gestart met het opstellen van een spreidingsplan, waarvoor de huidige situatie en de gewenste situatie in kaart wordt gebracht, zowel met betrekking tot het aantal plekken in de voorzieningen, de verschuiving van intramuraal Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis en een evenredige spreiding over de regio, als ook het regionaal passend huisvesten van uitstromers.
Op basis van de gewenste situatie én de realiteit van wat haalbaar is, zullen in het spreidingsplan de regionale transformatieopgave en transformatieopgaven per gemeente worden vastgesteld.

Regionaal is afgesproken dat iedere gemeente in de regio Centraal Gelderland werkt aan het op orde brengen van de lokale basisinfrastructuur. Dat betekent dat we zorgen voor plekken/ activiteiten in de buurt waar inwoners die beschermd of begeleid wonen, elkaar kunnen ontmoeten en onderling steun kunnen vinden (zoveel mogelijk verspreid over de stad). We realiseren voldoende aanbod voor een zinvolle daginvulling en zorgen dat deze doelgroep kan wonen op een passende plek (onder andere door woonafspraken met corporaties). We zorgen voor lokale samenwerking via de ontwikkeling van de wijknetwerken en werken hierbij samen met andere gemeenten, aanbieders, zorgverzekeraars en woningcorporaties. Eén van de huidige activiteiten is de voorziening ‘buurtcirkels’. Deze wordt door de Regionale Instelling voor Beschermd Wonen in de regio Arnhem Veluwe Vallei (RIBW AVV) verspreid over de stad aangeboden. Hier kunnen zorgcliënten elkaar ontmoeten en elkaar ondersteunen in de problemen waar zij in het dagelijks leven tegenaan lopen. De gesprekken vinden plaats onder supervisie van een zorgprofessional. Door de buurtcirkels wordt de zelf- en samenredzaamheid vergroot en wordt bijgedragen aan een verantwoorde afschaling van zorg met een verkleinde kans op terugval.

Ondanks de blijvende onzekerheid over de ingangsdatum van de doorcentralisatie, is onverminderd ingezet op de inhoudelijke voorbereiding van de doordecentralisatie Beschermd Wonen.
Het regionaal uitvoeringsplan Maatschappelijke Opvang, Beschermd Wonen en Beschermd Thuis 'Samen aan Zet' is eind 2024 regionaal bestuurlijk vastgesteld. Met dit regionaal uitvoeringsplan wordt uitvoering gegeven aan de regionale samenwerking in de gewenste transformatie van beschermd wonen naar beschermd thuis en de aanpak van dak- en thuisloosheid, dit conform opdracht uit de Kadernota 'Samen aan Zet'. In het plan staan onder andere de opgaven beschreven die nodig zijn om te komen van beschermd wonen naar beschermd thuis, de financiële afspraken die hiermee samenhangen en om de governance (verder) vorm te geven. Daarnaast zijn ook afspraken gemaakt over de regionale aanpak van dak- en thuisloosheid.
Verder is gestart met het opstellen van een lokaal uitvoeringsplan, waarmee beoogd wordt het regionaal plan door te vertalen naar de lokale context.

In december 2023 hebben wij het interventieplan onbegrepen met de raad gedeeld. Dit plan vormt de basis voor diverse projecten die wij in samenwerking met onze ketenpartners hebben opgezet om de situatie voor, en rondom, personen met onbegrepen gedrag te verbeteren.

In de beantwoording van technische vragen agenderingsverzoek ‘Voortgang Arnhemse
interventies voor personen met verward en/of onbegrepen gedrag’ d.d. 29 augustus 2024 is een tussenstand gegeven van de lopende interventies. Deze interventies zijn het afgelopen jaar verder ontwikkeld en zullen nader toegelicht worden in een raadsbrief die begin Q4 gestuurd zal worden. Voor het bestendigen van de interventies noemen we hier nogmaals dat de structurele (financiële) borging van belang is, alsmede continue investering in intensieve samenwerking en het goed aangesloten blijven op/het leren van regionale en landelijke ontwikkelingen.

Alle kinderen in Arnhem moeten de kans krijgen zich te ontwikkelen en actief mee te doen in de samenleving. Het maakt niet uit in welke wijk je woont, wat je afkomst is of welke religie je hebt. Het is belangrijk dat we kinderen zo snel mogelijk in beeld krijgen, zodat we bij een hulpbehoefte op tijd preventief kunnen ondersteunen. Om dit te bereiken, zorgen we voor voldoende aanbod in de opgroei- en opvoedomgeving en zorgen we voor goede samenwerking met alle partners in de wijk of buurt.
Gezinsprogramma’s helpen ouders met jonge kinderen die vragen hebben over opvoeding en de (taal)ontwikkeling van hun kinderen. Ook zetten we preventieve programma’s in, zoals ‘steungezinnen’. Hierbij krijgen ouders de ruimte om in hun kracht te komen. Daarnaast werken we nauw samen met scholen, sociale wijkteams en zorg- en welzijnsorganisaties, waaronder het jongerenwerk valt. Jongerenwerkers werken ook op scholen, zodat zij snel kunnen reageren en vroegtijdig signalen met andere professionals kunnen oppakken. Deze samenwerking verloopt goed, maar er is nog ruimte voor verbetering. Het blijft belangrijk om elkaar te kennen, elkaars verantwoordelijkheden te weten en goed af te blijven stemmen. Zo kunnen we zorg en ondersteuning voor kinderen en jongeren effectief blijven aanbieden.

We ontwikkelen een passend aanbod van algemene voorzieningen om zwaardere zorg te voorkomen. Samen met zorg- en welzijnsprofessionals bepalen we welk aanbod past bij de verschillende fases die kinderen doormaken bij het opgroeien en opvoeden, en bij de hulpvragen van ouders. In elke wijk is er een sterk netwerk, waarin een klein aantal jeugdhulpaanbieders samenwerkt met andere professionals en betrokken partijen in de wijk en op school. Jongerenwerk speelt een belangrijke rol in dit netwerk. De jongerenwerkers werken op school, in de wijk en buurt, en zijn online te vinden. Ze organiseren activiteiten om kinderen en jongeren te ondersteunen en signaleren vroegtijdig problemen. Dit helpt zwaardere zorg te voorkomen.  

We hebben signalen uit de wijk opgehaald en die een plaats gegeven in de wijk- en stadsprogramma’s. We zijn voortdurend met onze inwoners en partners in gesprek om zo concreet inhoud te geven aan wat nodig is in een wijk. Denk daarbij aan de aanpak van de eenzaamheidscoalitie, gezonde leefstijl, dementievriendelijk stad, levensloopbestendig wonen en inclusieve voorzieningen.

De Wet Integrale Suïcidepreventie is op 4 juni 2024 aangenomen en gaat in vanaf 1 juli 2025. De gemeente heeft een jaar om zich lokaal en regionaal voor te bereiden op de uitvoering van deze wettelijke taak. Tot die tijd volgen we de bestaande aanpak. Suïcidepreventie maakt onderdeel uit van publieke gezondheid en daarbinnen van onze inzet op mentale gezondheid. Het Centrum voor Levensvragen en Suïcidepreventie behoudt in 2025 zijn rol binnen de Arnhemse aanpak. Bij het uitwerken van de beleidskaders en de uitvoeringsplannen voor de wettelijke taak, stellen we ook de opdracht en rol voor het centrum vast, voor de periode 2026 en verder.

Arnhemmers zorgen vaak voor hun geliefden, voor familie en voor buren. Deze informele zorg is van groot belang voor inwoners die hulp nodig hebben en helpt bij het beperken van het beroep. Veel van onze inwoners hebben de dagelijkse zorg voor hun partner, familie, vrienden of buren. Deze informele zorg levert stevige netwerken maar ook een beperkter beroep op maatwerkvoorzieningen. We stimuleren, ondersteunen en faciliteren de informele zorg. We richten ons daarbij op mantelzorgers en op professionals die met mantelzorgers/informele zorg te maken hebben. Wij willen informele zorg stimuleren en helpen hierbij waar dat kan, niet alleen door informele zorgverleners.  

Het mantelzorgakkoord dat er ligt wordt uitgevoerd. Zo werken we aan meer (h)erkenning van, en bewustwording over, mantelzorg en de kwetsbare positie van mantelzorgers. We faciliteren de stichting Mantelzorg en Vrijwillige Thuishulp (MVT) die individuele en collectieve ondersteuning biedt aan mantelzorgers en zorgprofessionals en functioneert als Expertisecentrum.
Ook in 2024 richt MVT (Mantelzorg en Vrijwillige Thuishulp) zich op het ondersteunen van mantelzorgers zelf en bedrijven in het mantelzorgvriendelijk maken van hun organisatie (mantelzorgakkoord). Daarnaast is er specifiek aandacht voor: 'Jonge mantelzorgers', Inzet Sleutelpersonen, Continuering pilot respijtzorg en Campagne 'Mantelzorg is hier'. Hierbij wordt samengewerkt met diverse partijen en organisaties.

Met het beleidsplan ‘Op eigen wijze oud(er) worden in Arnhem’ bereiden we ons voor op de forse groei van het aantal ouderen in de stad.
Samen met onze maatschappelijke partners leggen we slimme verbindingen tussen programma’s en projecten. Daarmee bouwen we aan krachtige buurten en een sociale en fysieke infrastructuur, waarin inwoners voor zichzelf kunnen zorgen, zich voor elkaar kunnen inzetten en de juiste ondersteuning krijgen.

Drie hoofdpijlers van het beleid zijn:

1. Meedoen en ontmoeten; Zorgen voor laagdrempelige ontmoetingsmogelijkheden en het stimuleren van sociale netwerken om eenzaamheid te voorkomen.
2. Gezond en fit; Bevorderen van een gezonde levensstijl, een stabiele (financiële) basis, het versterken van gezondheidsvaardigheden én het versterken van de samenwerking van professionals.
3. Samen wonen en samen leven; Creëren van passende woonvormen en infrastructuren, waarbij ouderen in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen.

We dragen hier onder andere aan bij door uitwerking van het concept ‘Zorgzame buurten’. Hiermee werken we samen met welzijnsorganisaties, corporaties, zorginstellingen en teams leefomgeving aan een gezamenlijk beleid om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen laten wonen én aan het optimaliseren van de zorg voor de ouderen die dit op een bepaald moment toch nodig hebben. Dit doen we door (nieuwe) activiteiten en initiatieven te ondersteunen op het gebied van wijkcirkels, ouderen met een migratieachtergrond, inwonersinitiatieven, verruimen openingstijden van ontmoetingsplekken, etc. Daarnaast zetten we in op het versterken van de bewustwording over vitaliteit en zorgen van morgen bij 55-plussers. Hiermee willen we bijdragen aan de verdere ontwikkeling van een dementievriendelijke stad, het toegankelijk maken van landelijke en lokale voorzieningen en regelingen en het digitaal weerbaar maken van ouderen.

Met COA zijn afspraken gemaakt over toekomstbestendige opvang in Arnhem. De afspraken zijn bekrachtigd in een overeenkomst die de komende 30 jaar geldig is. De afspraken richten zich op locaties en meedoen vanaf dag één. Om de ambities te realiseren krijgen we een vergoeding vanuit COA.   

Locaties (samen wonen)
Er zijn verschillende locaties aangewezen als toekomstbestendige opvangplekken in de vaste voorraad van COA.  

• Groningensingel: 430
• Elderhoeve: 350
• Rijnpark fase 1: 450  
• Rijnpark fase 2: 350  
• Amsterdamseweg, Frombergstraat en Velperweg (minderjarigen): 87

In mei zijn de eerste gesprekken over Elderhoeve met samenwerkingspartners en de buurt gevoerd. De uitvoering van dit besluit wordt met partners en de wijk opgepakt.  

Naast het realiseren van permanente locaties zijn er ook tijdelijke locaties geopend of verlengd.

Ongeveer 750 Oekraïense ontheemden worden opgevangen op drie locaties, in Schuytgraaf, Presikhaaf en aan de Nieuwe Kade.

In 2023 is er een achterstand ontstaan in de taakstelling om statushouders in Arnhem te huisvesten. Dankzij de gezamenlijke inspanning van gemeente, woningcorporaties en Vluchtelingenwerk, is deze achterstand in 2024 vrijwel weer ingehaald. De huisvesting van statushouders in Merwijde heeft hier in belangrijke mate aan bijgedragen.

Meedoen vanaf dag één (samen leren, samen leven)  
Iedereen die in Arnhem wordt opgevangen krijgt, binnen geldende kaders, de mogelijkheid om mee te doen vanaf dag één. Daarvoor onderzoeken we welk aanbod er extra ingezet moet worden op het gebied van taal, werk, sport, cultuur, verbinding en (gezondheids)zorg. Op basis van dit onderzoek zetten we ook extra in op (bestaand) aanbod. We doen dit in samenwerking met ketenpartners en Arnhemmers.

Asielzoekers
Ook voor mensen die nog in afwachting zijn van hun verblijfsstatus, zetten wij ons volop in zodat zij kunnen meedoen in onze stad. Ook al verblijven zij tijdelijk in Arnhem. Dit draagt bij aan hun zelfstandigheid en een snellere integratie. Dit doen we binnen de huidige landelijke kaders en mogelijkheden die er zijn.  We hebben bijvoorbeeld met Ruimtekoers aanbod ontwikkeld op het gebied van cultuur waar Arnhemmers en vluchtelingen terecht kunnen en we zijn samen met Scalabor en Bureau AanZ een pilot gestart om vluchtelingen vanaf opvanglocaties te begeleiden richting betaald werk.

Nieuwkomers
Zodra vluchtelingen een status hebben starten zij met het inburgeringstraject, dit zijn nieuwkomers in Arnhem.  We hebben als uitgangspunt om vanaf de koppeling aan de gemeente Arnhem in te zetten op de belangrijkste componenten voor inburgering, namelijk taal, werk en deelname in de Nederlandse maatschappij. We bieden daarbij de juiste en benodigde ondersteuning en zorg en houden regie op het gehele proces. Het opstellen van een persoonlijk Plan Inburgering en Participatie voor iedere nieuwkomer helpt ons daarbij. De afspraken met huidige inburgeringsaanbieders liepen per 31 december 2024 af. Daarom hebben we in 2024 een inkooptraject doorlopen waarbij we afspraken hebben gemaakt met aanbieders die per 1 januari 2025 gelden. Afspraken met de onderwijsroute zijn verlengd tot 31-12-2026.  

Oudkomers
In 2023 hebben we een, 3-jarige, Europese subsidie (AMIF) toegekend gekregen om ongeveer 300 oudkomers, die onder de oude Wet inburgering vallen, extra te ondersteunen in hun integratie en hiermee een aanbod voor de toekomst te creëren. In 2024 is de samenstelling van de doelgroep aangepast en zijn ook nieuwkomers toegevoegd aan dit project. We blijven hiermee binnen de gestelde voorwaarden en doelstellingen.

Met meerdere partners, zoals Sportbedrijf, Scalabor, Newbees zetten we in op een brede ontwikkeling op meerdere leefdomeinen zoals gezondheid, sport, werk en financiën. Dit doen we door een cultuursensitieve benadering door sleutelfiguren uit de wijk in te zetten, samen met landingscoaches om de binding tussen werkgever en werknemer te versterken.

Het versterken van de sociale basis en preventie is een rode draad in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Daarbij richten we ons op het voorkomen en vroegtijdig opsporen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Onze belangrijkste partners zijn Veilig Thuis, Moviera, Centrum Seksueel Geweld, het Zorg- en Veiligheidshuis en de Sociale Wijkteams. We hebben ingezet op het versterken van de sociale basis en preventie door middel van trainingen en netwerkbijeenkomsten voor professionals, met aandacht voor verschillende doelgroepen.

We hebben gewerkt, en werken onverminderd door, aan het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming 0-100, waarbij een nieuwe werkwijze wordt beproefd in de Toekomsttuin met ketenpartners. Het doel is een integrale, systeem- en mensgerichte samenwerking te realiseren. Daarnaast hebben we ons ingezet voor de aanpak van seksuele straatintimidatie door middel van peer-to-peer gastlessen en gerichte handhavingsacties door boa’s, wat we ook in 2025 continueren. In 2024 hebben we aanvullend hierop aandacht besteed aan online seksuele intimidatie met de care-to-share campagne voor jongeren.

De samenwerking tussen de ketenpartners loopt goed, waardoor in gezamenlijke verantwoordelijkheid een passend vangnet wordt gerealiseerd. Het daklozenadvieskantoor (DAK) en de werksessie die is georganiseerd versterken deze samenwerking.

In december 2022 is door VWS het 'Nationaal Actieplan Dakloosheid: Eerst een Thuis' gelanceerd. Landelijk is een dashboard ontwikkeld om inzicht te krijgen in de voorgang op de acties, waarvoor de afgelopen periode vanuit Arnhem de benodigde informatie is gedeeld. De eerste resultaten op centrumgemeentelijk niveau zijn medio juni gepubliceerd op https://www.waarstaatjegemeente.nl/mosaic/dashboard/aanpak-dakloosheid.

Regionaal uitvoeringsplan
De regio Centraal Gelderland heeft gewerkt aan het opstellen van een regionaal uitvoeringsplan op basis van de uitgangspunten van het Nationaal Actieplan Dakloosheid. Dit plan is eind 2024 regionaal vastgesteld.

Preventie (het voorkomen van dakloosheid)
De afgelopen periode is met de regiogemeenten ingezet op het afstemmen van de uitkomsten van de in 2023 uitgevoerde preventiescanner. Regionaal is afgesproken dat elke gemeente een lokaal uitvoeringsplan opstelt, dat gericht is op hoe ingezet wordt op het voorkomen van dak- en thuisloosheid, het faciliteren van een (t)huis en de beschermd thuis opgave 'lokale voorzieningen'.
Verder is naast de reguliere onverminderde inzet op preventie het daklozenloket doorontwikkeld. Om uitvoering te kunnen geven aan een al langer bestaande behoefte - een verruiming van de openstelling van het daklozenloket - zijn in het afgelopen jaar de noodzakelijke aanpassingen aan het pand in beeld gebracht.

Passend vangnet
- De vernieuwing van de opvang is reeds gerealiseerd, waarmee ook een gedifferentieerd aanbod is ontstaan. De afbouw van de capaciteit heeft niet kunnen plaatsvinden en de opvang is tijdelijk uitgebreid met:
- twee extra woonplekken met ambulante begeleiding voor gezinnen en
- een aantal flexibele woonplekken met begeleiding voor gezinnen of individuen vanaf 18 jaar en ouder.

Pilot opvang dakloze niet-rechthebbende EU-burgers
Vooruitlopend op landelijke ontwikkelingen en beleid is voor de duur van twee jaar een opvang voor kwetsbare niet-rechthebbende dakloze EU-burgers gerealiseerd, hiermee bieden we een inclusieve aanpak. Deze opvang biedt 10 plekken en is operationeel sinds 1 juli 2024.

Ambulante begeleiding tijdens de wachttijd
Vanaf medio 2024 kan voor dakloze volwassenen die recht hebben op opvang bij IrisZorg op de Remisestraat en daar niet meteen terecht kunnen omdat de capaciteit onvoldoende is, tijdens de wachttijd ambulante begeleiding door IrisZorg ingezet worden, zodat meteen een start kan worden gemaakt met het op orde brengen van de basis (ID-bewijs, uitkering, zorgverzekering) en al een traject richting herstel ingezet kan worden. Gelet op het gegeven dat de wachttijd niet lijkt af te nemen voor deze voorziening, is eind 2024 gestart met een verkenning naar de mogelijkheden in de uitbreiding van het aantal plekken voor dakloze mensen met zware problematiek.

Beschutte ruimte overdag
Uit onderzoek naar de voorzieningenbehoefte en de eigen inbreng van de doelgroep is de aanbeveling gedaan om de mogelijkheden voor de zogenaamde 'tussenuren' (de uren dat inloopvoorziening Het Kruispunt gesloten is) in pilotvorm een ruimte achter de voordeur te creëren. In dat kader is gestart met de zoektocht naar het vinden van een geschikte oplossing in samenwerking met het Kruispunt en De Duif.

Van opvang naar wonen (met/zonder begeleiding)
De beweging van opvang naar wonen is verbonden met de brede gemeentelijke huisvestingsopgave 'Voldoende huisvesting voor aandachtsgroepen' en opgenomen in de  vastgestelde nota Wonen & Zorg, waarbij duidelijk is dat de realisatie van extra woonplekken voor dak- en thuislozen vertraging oploopt. Een van de oorzaken daarvan is de wooncrisis.

Financiële Vleugels
Specifiek voor dakloze jongeren is vanuit het Nationaal Programma Arnhem-Oost in oktober 2024 gestart met een pilot Bouwdepot als proef onder de noemer 'Financiële Vleugels'.

Monitoring
In het afgelopen jaar zijn de noodzakelijke gegevens aangeleverd voor de landelijke monitor. Het CBS heeft in december 2024 de eerste cijfers over dakloze personen in de Maatschappelijke Opvang (MO) per regio gepubliceerd. Dit zijn voorlopige cijfers samengesteld over het aantal geregistreerde dakloze personen in MO-voorzieningen, uitgesplitst naar centrumregio in 2022 en 2023. Deze cijfers zijn beschikbaar voor de centrumregio's die hebben bijgedragen in de aanlevering van de cijfers, waaronder voor de regio Centraal Gelderland. Op https://www.waarstaatjegemeente.nl/mosaic/monitor-dakloosheid/inleiding staan de regionale cijfers visueel weergegeven. Deze landelijke monitor behoeft in de komende jaren nog de nodige doorontwikkeling.

ETHOS-classificatie
Naast de bestaande regionale monitor is om effectiever beleid te kunnen voeren, uitvoering gegeven aan een ETHOS light telonderzoek. De resultaten van dit onderzoek zijn besproken met de ketenpartners en de regiogemeente, waarbij het beleid in het lokaal uitvoeringsplan verder is aangescherpt.

In 2024 zijn we doorgegaan met de acties uit het Uitvoeringsplan ‘Vrij zijn in Arnhem’. Voorkomen en tegengaan van discriminatie en racisme is belangrijk in veel domeinen, zoals wijken, sport, onderwijs, wonen, economie en evenementen. Ook is samenwerking met partners uit de stad, zoals Comité 30 juni/1 juli en InDifferent inherent aan onze anti-discriminatie en -racisme aanpak. In 2024 hebben we het volgende gerealiseerd:

• We besteedden aandacht aan de doorwerking van het koloniale en slavernijverleden in de vorm van stamboomonderzoekworkshops en bijeenkomsten over naamswijziging.
• Onderzoeksbureau RIGO verrichtte in opdracht van ons een periodiek onderzoek naar discriminatie in de huursector. We wachten nog op het definitieve onderzoeksrapport en verwachten u daarover eind februari 2025 te informeren.
• De Arnhemse Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (ACDR) presenteerde haar onderzoeksrapport tijdens het symposium ‘Het onzichtbare zichtbaar maken’ op 3 oktober 2024. We zijn gestart met het evalueren van de pilot.
• We organiseerden op 4 maart 2024 een startgesprek over anti-Aziatisch racisme met stakeholders en Arnhemmers met een Zuidoost- en/of Oost-Aziatische achtergrond om hun behoeften op te halen om anti-Aziatisch racisme te voorkomen en tegen te gaan.
• De werkgroep Arnhem tegen Racisme organiseerde de jaarlijkse week tegen racisme van 18 tot en met 23 maart 2024. De week stond in het teken van het koloniaal verleden en de impact op hedendaags racisme. We startten de week met de presentatie en overhandiging van het onderzoeksrapport ‘Sporen van Slavernijverleden in Arnhem’ aan de burgemeester op het gelijknamige symposium.
• Met hulp van een externe deskundige is de werkgroep Arnhem tegen Racisme geprofessionaliseerd. We zijn als gemeente deelnemer in deze werkgroep.  
• Op 29 oktober 2024 vond een bijeenkomst over arbeidsmarktdiscriminatie plaats. Verschillende organisaties deelden hun ervaringen of die van betrokken inwoners bij hun organisaties met arbeidsmarktdiscriminatie. Dit vormt input voor het op te stellen plan tegengaan van arbeidsmarktdiscriminatie.
• We zijn gestart met het zichtbaar maken van de sporen van het slavernijverleden in de stad. In december was de expositie ‘Onze koloniale werkelijkheden’ van Milan Schellingerhout en Sahar Noor te zien in het Stadhuis.
• De werkgroep van het Herdenkingsmonument slavernijverleden heeft in 2024 een aantal participatiebijeenkomsten georganiseerd in Gelderland voor geïnteresseerden en belanghebbenden om hen te betrekken bij het monument.

Het uitvoeringsplan VN-verdrag Handicap is de basis voor de acties en activiteiten die we inzetten op dit focuspunt. Dit doen we op een reeks aan domeinen, zoals openbare ruimte, vastgoed, wonen, onderwijs en zorg. Het principe ‘niets over ons, zonder ons’ is hierbij leidend. We werken samen met het Arnhems platform chronisch zieken en gehandicapten (Apcg) en Bijzonder in Arnhem. Bewustwording vergroten over de positie van inwoners met een beperking binnen de gemeentelijke organisatie vormt een rode draad door de inspanningen. Net zoals dit onderwerp onderdeel maken van andere opgaves. Naast het uitvoeringsplan, spelen we ook in op nieuwe ontwikkelingen en signalen van ervaringsdeskundigen. Op twee van de elf domeinen van het uitvoeringsplan is meer tijd en inzet nodig dan voorzien, waardoor merkbare resultaten voor inwoners op die onderdelen langer op zich laten wachten. We hebben hier extra op ingezet en blijven dit doen.

Zo hebben we bijvoorbeeld het volgende gerealiseerd in 2024:

• De toegankelijke speeltuinen De Buitelaar en Rosorum zijn opgeleverd en feestelijk geopend met toegankelijke activiteiten waar kinderen met en zonder beperking samen speelden. Zie voor de voortgang van de uitvoering van de AST de betreffende passages bij Openbare Ruimte (speeltuinen en hoofdlooproutes) en Vastgoed (toegankelijkheid gemeentelijk vastgoed).
• De coördinator Positief Sportklimaat van Sportbedrijf Arnhem heeft een plan van aanpak ontwikkeld voor de uitvoering van delen uit het uitvoeringsplan Positief Sportklimaat. Hierin is aandacht voor fysieke toegankelijkheid van sportaccommodaties en -parken.
• De organisatie Bijzonder in Arnhem adviseert organisaties die activiteiten voor kinderen organiseren hoe deze toegankelijk te maken. Bijvoorbeeld activiteiten van het Sportbedrijf Arnhem, Jeugdland, Musis en Rijnstad. Sinds november 2023 brengen kinderen met een beperking zelf ook advies uit aan dit soort organisaties. Zij zijn de ‘kinderambassadeurs' en worden ondersteund door het Apcg.  
• De subsidieregeling Toegankelijkheidsfonds is van start gegaan. Ruim 15 bedrijven zijn tot nu toe in overleg met het Apcg (gegaan) over hoe zij de toegankelijkheid van hun pand of website kunnen verbeteren. De eerste subsidieaanvraag is goedgekeurd en daarmee zijn verbeteringen t.b.v. toegankelijkheid op een locatie uitgevoerd.
• In het inmiddels vastgestelde Integraal Huisvestingsplan (IHP) zijn ambities opgenomen om toegankelijke onderwijshuisvesting te realiseren en te werken aan inclusief onderwijs.
• Er is onderzoek gedaan naar Duurzame plaatsingen in de regio Midden-Gelderland. Zodat er in de regio een beter beeld is bij wat werkgevers nodig hebben om mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt duurzaam werk te bieden. Zie ook het onderdeel Werk (p. ?).  
• De gemeente is via Tolkcontact beter bereikbaar voor inwoners die doof of slechthorend zijn. Zij kunnen gratis via een gebarentolk of geschreven tekst communiceren.
• In de prestatieafspraken met woningcorporaties 2025-2029 is een afspraak opgenomen over toegankelijkheid en hoe we hier voor 2026 en verder afspraken over kunnen maken.
• Op 25 november organiseerden we samen met Cultuur Academy een bijeenkomst voor evenementenorganisatoren over Toegankelijke evenementen.

Om een inclusief Arnhem te realiseren, waarin iedereen gelijkwaardig is en zo behandeld wordt, vinden we het belangrijk om samen met andere Arnhemse organisaties te werken aan inclusie en diversiteit. Dit doen we door het coördineren van het stedelijk netwerk Diversiteitsreis. Naast een coördinerende rol, hebben we een gelijkwaardige rol als deelnemer in dit netwerk. Ook maken we afspraken met gemeentelijke samenwerkingspartners over diversiteit en inclusie. Hieronder vallen verbonden partijen, subsidiepartners en inkooprelaties. We hebben in 2024 het volgende gerealiseerd:

Stedelijk netwerk Diversiteitsreis

• We hebben samen met een aantal deelnemers het netwerk Diversiteitsreis herijkt. Dit heeft geleid tot twee groepen: een brede groep voor inspiratie, leren en netwerken. En een subgroep (met o. a. de politie en Rijnstate) die zich specifiek heeft vastgelegd op het realiseren van een aantal concrete resultaten en daarvoor evt. gezamenlijke acties, projecten etc. uitvoert.
• De aanwezigheid bij bijeenkomsten groeit nog steeds: door nieuwe deelnemers en door bij iedere bijeenkomst de deelnemers iemand/een collega mee te laten nemen (‘plus one’).

Samenwerkingspartners

• Verbonden partijen: zie paragraaf ‘Verbonden partijen’.
• Subsidiepartners:
  • We maakten in 2024 afspraken met een deel van onze Welzijnssubsidiepartners over inclusie en diversiteit.
  • We organiseerden een training voor accounthouders over hoe zij afspraken kunnen maken met subsidierelaties over inclusie en diversiteit.
• Inkooprelaties: we zijn gestart met het ontwikkelen van nieuw inkoopbeleid, waarin inclusie en diversiteit opgenomen is.

We hebben in 2024 diverse inspanningen verricht die bijdragen aan de ambitie om een inclusieve en diverse gemeentelijke organisatie te worden. Tegelijkertijd hebben trajecten waarin we gedrag en cultuur willen veranderen tijd, aandacht en zorgvuldigheid nodig en dat blijven we in gang zetten. In 2024 hebben we het volgende opgestart of gerealiseerd.

• We werken voortdurend aan het vergroten van bewustwording binnen de gemeentelijke organisatie over diverse thema’s in het kader van diversiteit en inclusie. Dat doen we door diverse trainingen organisatiebreed of op cluster/afdelingsniveau hierover aan te bieden, maar ook door verschillende activiteiten te organiseren waar deze onderwerpen centraal staan. Denk hierbij aan een iftar voor medewerkers, workshops over het andere geluid, themacolleges door experts over racisme en polarisatie, dialoogbijeenkomst over het slavernijverleden van Arnhem, leiderschapsbijeenkomsten over inclusief leiderschap. Ook hebben we ruimte geboden om bijeenkomsten te organiseren op basis van behoeften van collega’s (denk hierbij aan een informatief samenkomen met als thema: ‘Verspreid het licht met Chanoeka’).  
• We willen iedereen een gelijke kans geven om bij de gemeente Arnhem te komen werken. Uit de CBS-barometercijfers blijkt dat we doelgroepen bereiken die nog weinig vertegenwoordigd zijn binnen onze organisatie. De CBS-barometer van 2024 laat zien dat we een hogere vertegenwoordiging hebben ten opzichte van 2023 als het gaat om medewerkers met een herkomstland buiten Europa. Dit geldt ook voor medewerkers in de schalen 11 en hoger. Zie tabel hieronder de groei tussen 2023 en 2024.

Tabel 1. Data herkomstland medewerkers buiten-Europa naar salarisschaal 2022-2024
    Schaal 1 t/m 8    Schaal 9 t/m 10A    Schaal 11 en hoger
Jaar            
2022   22%                 17%                     7%
2023   24%                 18%                     7%
2024   24%                 18%                     10%

• In het kader van de Wet Banenafspraak heeft de gemeente in 2024 elf extra banen gerealiseerd, waardoor we op een totaal van 60 banen komen voor medewerkers die onder de banenafspraak vallen. We realiseren in totaal dus ruim meer dan de wettelijke taakstelling (49) van ons vraagt en dan wat we ons zelf tot doel stelden (+5).

Over de voortgang van het Uitvoeringsplan Inclusieve en Diverse Gemeentelijke Organisatie hebben we op 5 februari 2025 via deze raadsbrief gerapporteerd.

Bij de paragraaf Personeel en Organisatie (hoofdstuk Bedrijfsvoering) vermelden we de informatie waar het gaat om:  

• Oordeelvrij werven en selecteren;
• Gemeentepool;
• Vrijwillige uitstroomgesprekken;
• Benadering arbeidsmarkt;
• ‘Onboardingsprogramma’ nieuwe medewerkers;
• Flexibele verlofdagen;
• Integriteit en vertrouwenspersonen.

We zetten ons samen met de Regenboogpartners in voor het vergroten van de zichtbaarheid, acceptatie en veiligheid van de LHBTIQ+-gemeenschap in Arnhem. We staan gezamenlijk voor deze opgave, alleen samen maken we deze stad een fijne plek voor alle Arnhemmers, waar iedereen zichzelf kan zijn. Samen met de Regenboogpartners geven we invulling aan de Regenboogagenda 2023-2026 en monitoren we de voortgang en ontwikkelingen in het Arnhemse Regenboogoverleg. In 2024 hebben we het volgende gerealiseerd:

• Het Arnhemse Regenboogoverleg fungeert als een werkgroep waarin de acceptatie en veiligheid van de LHBTIQ+ gemeenschap in Arnhem wordt gemonitord.  
• In de deelmonitor lhbtiq+ gemeente Arnhem 2023-2024 zijn acceptatie- en veiligheidservaringen van (biculturele) LHBTIQ+ inwoners uit Arnhem in kaart gebracht. De monitor leverde beleidsaanbevelingen op die de basis vormen voor extra maatregelen om de veiligheid en acceptatie van LHBTIQ+ inwoners uit Arnhem te verbeteren. Die extra maatregelen hebben we beschreven in deze raadsbrief.
• We hebben met relevante interne beleidsdomeinen en de Regenboogpartners extra maatregelen geformuleerd op basis van de monitor. Een voorbeeld hiervan is een campagne over roze ouderen die Vizier heeft gemaakt voor verzorgingstehuizen. In bovengenoemde raadsbrief staan andere extra maatregelen toegelicht.
• Van 6 tot 13 oktober 2024 hebben we samen met de Regenboogpartners en andere partijen uit de stad de ‘Coming In Week’ georganiseerd. Op 7 oktober organiseerden we de openingsreceptie in het Stadhuis. Op Coming Out Day op 11 oktober hesen we de Regenboogvlag en organiseerde InDifferent een leerlingendebat over gender en seksualiteit in de raadszaal.
• InDifferent heeft in januari 2024 een presentatie gegeven tijdens de Maatschappelijke Educatieve Agenda Arnhem (MEAA) om een veilig schoolklimaat nog meer onder de aandacht te brengen. Op dit moment gebeurt dit bijvoorbeeld met InDifferent-netwerken op een aantal scholen. In december 2024 hebben we tijdens de MEAA aangekondigd dat we bij Arnhemse VO- en Mbo-scholen behoeften gaan ophalen ten aanzien van een veilig schoolklimaat. Op basis van deze behoeften gaat InDifferent in samenwerking met ons een tool ontwikkelen waarmee scholen zelf netwerken kunnen opbouwen die bijdragen aan een veilig schoolklimaat vrij van discriminatie en racisme.

Als gemeente willen we toegankelijk, begrijpelijk en inclusief communiceren. Met de stad en binnen de eigen organisatie. We werken daar op meerdere manieren aan.

• Schrijven in begrijpelijke taal

Ook in 2024 hebben we onze medewerkers gestimuleerd om duidelijke taal te gebruiken. We organiseerden trainingen Duidelijke brieven en e-mails schrijven. We boden die aan via het (interne) Leerplein (vrije inschrijving). We organiseerden ook trainingen op maat voor bepaalde afdelingen, waaronder de nieuwe afdeling Hulp bij geldzorgen en schulden. We legden nieuwe teksten voor aan een Lezerspanel van Arnhemmers. Daarnaast hebben we een service voorbereid waarbij inwoners een onduidelijke brief van de gemeente terug kunnen sturen en kunnen vragen om een nieuwe versie. Samen met de afdeling Informatie werkten we aan een advies op het gebied van digitale hulpmiddelen bij het schrijven. Hiermee brachten we de pilot digitale taal-tool een stap verder.

• Inclusief woord- en beeldgebruik

We streven ernaar om in woord en beeld inclusiever te communiceren, zowel in onze externe als in onze interne communicatie. We willen dat Arnhemmers en collega’s zich in onze uitingen herkennen en zich erdoor erkend voelen. Drie doelgroepen krijgen daarbij extra aandacht: mensen met een migratieachtergrond, een LHBTIQ+ identiteit of een beperking.   
We blijven investeren in de deskundigheidsbevordering van de gemeentelijke communicatieprofessionals en werken aan bewustwording bij de overige collega’s.
We blijven onderzoeken hoe we ook samenwerkingspartners, verbonden partijen en subsidierelaties bewuster kunnen maken van onze doelstellingen. We besteden op onze communicatiekanalen aandacht aan de achtergrond en betekenis van feestdagen van onder meer alle wereldreligies. We letten steeds meer op representatie in de beelden (foto’s, animaties, infographics) die we gebruiken.  

• Toegankelijke websites

Digitale toegankelijkheid is een belangrijk uitgangspunt voor de gemeente. Vanuit het principe dat iedereen mee moet kunnen doen, willen we dat onze websites toegankelijk zijn voor iedereen in onze samenleving. Arnhem voldoet aan de Wet voor digitale toegankelijkheid, zoals we in de raadsbrief van 20 februari 2024 schreven. Inmiddels is digitale toegankelijkheid regulier onderdeel geworden van het werk binnen de gemeente. En daarmee valt dit onderwerp niet meer onder het programma Inclusief Arnhem.

We hebben in 2024 een start gemaakt met het verder ontwikkelen van 3x3 basketbal faciliteiten. Het olympisch succes was een mooie stimulans. Het veld in Sonsbeek park is opgeknapt en op Valkenhuizen buiten is een 3x3 veld aangelegd. Er is voorbereidend werk verricht voor andere locaties. Het skatepark op de Blauwe Golven zit in de afrondende fase en zal naar verwachting in de zomer 2025 opgeleverd worden. De voorziening aan de Luinhorstweg heeft vertraging opgelopen in verband met aanvullend ecologisch onderzoek. We verwachten deze plek in 2025 op te kunnen leveren. Op sportpark Rijkerswoerd zijn openbaar toegankelijke beachvolleybal/handbal velden en jeu de boules banen aangelegd. We zijn in 2024 verder gegaan met de plannen voor de herinrichting van sportpark de Bakenhof naar een meer openbaar toegankelijk park voor de wijk. De verkennende fase is afgerond en de projectorganisatie gestart. De ligweide bij de Grote Koppel wordt herontwikkeld en wordt openbaar. Er is een aannemer geselecteerd en er zal spoedig gestart worden met de werkzaamheden.

We hebben in 2024 geïnvesteerd in professionaliteit en sociale veiligheid bij verenigingen. Naar aanleiding van het in 2024 vastgestelde plan 'positief sportklimaat' is een coördinator positief sportklimaat van start gegaan met de uitvoering. De eerste focus ligt op de voetbalverenigingen, waarna de andere sportaanbieders volgen.

Het afgelopen jaar is er hard gewerkt aan de verdere professionalisering van en een kwaliteitsimpuls aan de budo- en vechtsport in de stad. Negen budo- en vechtsportorganisaties zijn in 2024 gestart in het kwaliteitstraject voor vecht- en budosport. Daarnaast zijn er drie clubs ondersteund die eind 2023 net waren gestart. Niet alleen zijn er mooie individuele resultaten behaald, ook is het collectief met alle betrokken en gecertificeerde budo- en vechtsportorganisaties in de stad verder gegroeid.

Het ondersteunen van de tennisverenigingen door het faciliteren van padel heeft veel aandacht gevraagd in 2024. We hebben vorderingen gemaakt, maar het vergunningstraject kost vanwege de zorgvuldigheid meer tijd dan we bij aanvang hadden verwacht. Op dit moment is voor 4 locaties het vergunningstraject in de afrondende fase.

We hebben een start gemaakt met het oprichten van een pool van professionele verenigingsmanagers die meerjarig bij een aantal verenigingen aan de slag gaan om het kader van de vereniging te verbeteren en meer leden te werven. Dit zal de komende jaren verder uitgerold worden indien mogelijk.

Het lokaal Sportakkoord loopt goed en is ook in 2024 volledig uitgenut.

In 2024 zijn twee kunstgrasvelden voorzien van duurzame infill (kurk) in plaats van de vermalen autobanden (SBR infill). De planning is om alle velden voor 2030 vervangen te hebben voor een duurzaam alternatief.

We zijn met verschillende verenigingen in gesprek over overname van de verlichting, al dan niet in combinatie met het aanbrengen van ledverlichting. Voor een aantal sportlocaties wordt samen met Sportbedrijf onderzocht welke verduurzamingsmogelijkheden er toegepast kunnen worden om “van het gas” af te kunnen gaan.

De uitvoering van de visie 'bewegen en gezondheid op en rondom school' loopt voorspoedig door middel van het 2+1+2 concept (2 uur bewegen door middel van de gymles, 1 uur extra bewegen op en rondom school, 2 uur naschools aanbod). Er werken nu 30 scholen met het concept, daarnaast werken 20 scholen met een gedeelte van het concept. 60 scholen hebben een vorm van pauzesport en gebruiken daar de skills box voor. Er zijn nu 7 beweegteams actief in de wijken. De organisatie van het bewegingsonderwijs inclusief schoolzwemmen, de poule van vakleerkrachten en de aansturing van de vakgroepen worden afgestemd op het concept. Het nieuwe schoolzwemsysteem bevalt de scholen goed en loopt zoals gepland.

We hebben een start gemaakt met de ambitie ' Alle Arnhemse kinderen verlaten fietsvaardig en veilig de basisschool'. We werken aan een samenhangend plan om deze ambitie vorm te geven. Om te leren zijn in 2024 twee pilots gestart, in Malburgen en bij het COA. Wat betreft nieuwkomers zijn er nu 4 sportclubs en 20 commerciële aanbieders betrokken bij de instroom van nieuwkomers.

Het Geheim van Papendal (maatschappij- en sportdag) loopt goed en is volledig volgeboekt door de scholen.

De aanpak vitaal ouder worden en valpreventie is in 2024 met de raad gedeeld en is daarna in uitvoering gegaan.

Het NK Wielrennen, het EK Beachvolleybal, de Team NL Sport Experience en de Wheelchair Tennis Masters hebben bevestigd dat topsportevenementen voor maatschappelijke én economische impact en voor reuring in de stad zorgen. Er zijn veel evenement versterkende activiteiten geweest. Zo zijn er clinics georganiseerd (van pumptrack naar fietsles) voor scholen, is er een wielercafé en fietsfestival georganiseerd.

Het Sportbedrijf heeft een doorlopende lijn ontwikkeld voor padel, om met clinics op scholen kinderen te enthousiasmeren voor de Padel Kids Academy op Valkenhuizen.
Er is toegewerkt naar een compleet, met elkaar verbonden hardloopaanbod voor de jeugd. Door middel van stempelkaarten en wijklopen kunnen kinderen (en volwassenen) toewerken naar de Airborne Freedom (Kids) Run. Er wordt  voor de talenten een koppeling gemaakt naar Loopland Gelderland.

In 2024 hebben er belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden rondom de ketenaanpak voor kinderen met overgewicht en obesitas. In Arnhem zetten wij hiervoor het programma Gezond Onderweg! (GO!) in. Er is vooruitgang geboekt met de erkenning van de Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI) en de financiering via de NZa. Hoewel er afspraken zijn gemaakt met de zorgverzekeraars om een gedeelte van GO! te vergoeden, is dit in de praktijk nog niet het geval. Hierdoor was het in 2024 niet haalbaar om GO! verder op te schalen. Het programma is daarom in de huidige vorm voortgezet. Zodra een deel van het programma vergoed wordt, gaan we werken aan opschaling en het versterken van de toeleiding en doorverwijzing, zodat meer kinderen aan het programma kunnen deelnemen.

Met het programma JOGG (Gezonde Jeugd Gezonde Toekomst), hebben we in 2024 stappen gezet op het gebied van gezonde voeding en de gezonde sportomgeving. Zo is het schoolfruit uitgebreid van 15 naar 25 scholen en heeft de helft van de basisscholen voedseleducatie in het lesprogramma opgenomen. We hebben 1950 kinderen bereikt met voedseleducatie tijdens de Rijke Schooldag en 12 scholen zijn bezig met de Gezonde School-aanpak. Daarnaast hebben we een Arnhemse aanpak ontwikkeld voor een gezonde sportomgeving die in februari 2025 van start zal gaan.  

Met het gezondheidsplein in het Rijnstate-ziekenhuis begeleiden we patiënten naar een gezonde leefstijl. Op dit moment beschikken we over de monitoringcijfers tot september 2024. In deze periode werden er 892 patiënten door 33 verschillende afdelingen doorverwezen naar het gezondheidsplein. Over het algemeen laten de cijfers zien dat er bij veel patiënten positieve stappen worden gezet richting een gezondere leefstijl. Gemiddeld stijgt het gezondheidscijfer van een 6,4 naar een 7,2. Dit is het cijfer dat mensen zelf aan hun gezondheid geven. Daarnaast wordt het gezondheidsplein door patiënten gemiddeld beoordeeld met een 8.

Vanwege het succes van het gezondheidsplein in Rijnstate zijn we in 2024 gestart met het opzetten van gezondheidspleinen in de wijken Malburgen en Presikhaaf. In de wijken richten we ons (nog meer) op het voorkomen van gezondheidsproblemen en het ontlasten van de huisartsen. Dit doen we door inwoners te begeleiden naar passend aanbod in het sociaal domein. Halverwege 2024 zijn de eerste patiënten door de huisartsen verwezen naar de gezondheidspleinen in de wijken. Inmiddels zijn 32 inwoners met uiteenlopende (gezondheids)vragen geholpen op de gezondheidspleinen.  

We werken continu aan het verbeteren van signaleringen, onder andere door:

• de inzet van signaleringsinstrumenten door de professionals;
• het herkennen van (niet-medische) signalen van kwetsbaarheid door professionals;
• de juiste hulpvraag naar boven krijgen door onder andere sensitieve gespreksvoering.

• We brengen het zorglandschap voor de eerste 1000 dagen in beeld voor de professionals, zodat zij weten naar welke ondersteuning zij ‘kwetsbare’ (aanstaande) ouders kunnen doorverwijzen.
• We brengen het zorglandschap voor de eerste 1000 dagen in beeld voor ‘kwetsbare’ (aanstaande) ouders, zodat zij weten waar zij met hun hulpvraag terecht kunnen.
• We continueren bestaande interventies om ‘kwetsbare’ (aanstaande) ouders passende ondersteuning te bieden, onder andere Nu Niet Zwanger, Centering Pregnancy, Stevig Ouderschap, Voorzorg, Bewust Ouderschap, BabythuisZorg.
• We ontwikkelen Centering Pregnancy in de wijk door, zodat ‘kwetsbare’ ouders in hun eigen woonomgeving passende ondersteuning krijgen.
• We bieden extra opvoedondersteuning aan kwetsbare jonge ouders door de interventie Power Parents, waarbij jonge ouders in groepsverband worden ondersteund in de opvoeding.

• We zetten MDO's (geboortezorgnetwerk) in: een systematisch intercollegiaal overleg tussen de geboortezorg, JGZ en het sociale domein.
• We organiseren jaarlijks drie à vier netwerkbijeenkomsten voor professionals om elkaar beter te leren kennen en van elkaar te leren. Om goed samen te werken, moet je elkaar kennen en weten te vinden.
• We onderzoeken en ontwikkelen communicatietools die professionals ondersteunen in de samenwerking (bijvoorbeeld digitale nieuwsbrief en aansluiten bij OZO-verbindzorg).
• De JGZ biedt als belangrijke netwerkpartner laagdrempelige toegankelijke zorg in de wijk, dichtbij de kinderen (en hun ouders) en andere netwerkpartners in de wijk

De wijkaanpak voor een rookvrij Presikhaaf is in volle gang en wordt steeds concreter. In 2024 is een wijkverkenning uitgevoerd, wat heeft geleid tot een keuze voor de doelgroepen en de eerste concrete doelstellingen. Daarnaast hebben we in 2024 sleutelpersonen betrokken en een duidelijke rol gegeven binnen de aanpak, zodat zij een brugfunctie kunnen vervullen tussen de doelgroep en de activiteiten in de wijk. Met behulp van de sleutelpersonen wordt de aanpak afgestemd op de leefwereld van ouders en jongeren (12-25 jaar). Ook hebben we dit jaar gewerkt aan het verbeteren en toegankelijker maken van stoppen-met-roken hulp voor jongeren, met extra aandacht voor het groeiende gebruik van vapes.  

We hebben in 2024 een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden voor rookvrije zones en rookverboden in de openbare ruimte. Hiermee onderzoeken we hoe we de fysieke leefomgeving gezonder en rookvrij kunnen maken. Deze verkenning wordt begin 2025 afgerond.

In 2024 hebben we nieuwe stappen gezet met het programma Helder op School (HOS). HOS is een integrale aanpak om scholieren of studenten bewust te maken van de gevolgen en hen te stimuleren niet te roken of te drinken, geen drugs te gebruiken en niet te veel te gamen. Zo zijn er 12 ouderavonden georganiseerd en heeft het personeel van vier VO-scholen een deskundigheidstraining gevolgd. Ook zijn er gerichte interventies ingezet: twee VO-scholen zijn gestart met het traject Frisse Start en twee VO-scholen hebben de interventie KeuzeBaas ingezet. Er zijn acht adviesgesprekken gevoerd met scholen waar nog geen eerder contact was. Een VO-school heeft zich gecommitteerd aan het volledige HOS-programma. Een belangrijke nieuwe ontwikkeling zijn de bovenregionale online ouderavonden, die goed werden bezocht en in 2025 worden herhaald. De thema’s varieerden van middelengebruik in de onder- en bovenbouw (met respectievelijk 60 en 57 deelnemers uit Arnhem en omstreken) tot digitale balans, waarvoor 84 inwoners zich aanmeldden.

We hebben de signaleringsketen in het kader van het Experiment Gesloten Coffeeshopketen versterkt.  

In de eerste helft van 2023 is de Arnhemse aanpak woningisolatie in het college vastgesteld en is de uitvoering daarvan gestart. We hebben de toekomstbestendig wonen lening uitgebreid naar VVE's. Met de corporaties zijn nieuwe prestatieafspraken over de verduurzaming van hun bezit, wat volop in uitvoering is. In de tweede helft van 2024 is de aanpak uitgebreid met specifieke aandacht voor particuliere verhuurders en VVE’s.  Samen met eigenaren van monumenten zijn de behoeften verkend en zijn de subsidiemogelijkheden voor deze eigenaren verder verkend. De subsidieregeling is nog niet gereed en schuift door naar begin 2025 voor introductie in de stad. In de tussentijd zijn er wel al meerdere instrumenten voor deze doelgroep geïntroduceerd in 2024 zoals het detailhandboek en het aanbod om gratis gebruik te maken van een deskundige coach.

De opvolger van de KWAS is in 2024 kleinschalig geïntroduceerd, met een Arnhemse Subsidie voor Isolatie die maximaal probeert de inwoners met energiearmoede-problematiek te benaderen en te helpen.

Eind 2024 lagen er circa 242.000 zonnepanelen op daken (van woningen en publieke gebouwen) in Arnhem. Dit waren er nog 193.000 in 2023; de doelstelling voor 2024 is daarmee ruim gerealiseerd. Door autonome ontwikkeling, en acties zoals de toekomst bestendig wonen lening groeit het aantal panelen nog steeds. Daarmee liggen we volledig op koers om de doelstelling voor 2030 te behalen.

De aanleg en aansluiting van zonnepanelen op daken met een grootverbruik-aansluiting stagneert door de netcongestie. Deze daken mogen nu de opgewekte stroom niet terugleveren aan het elektriciteitsnet. Op daken met een kleinverbruik-aansluiting is dit nog wel mogelijk.

Van 2020 tot en met 2024 zijn ruim 4.000 huishoudens geholpen en bereikt, door energiecoaches, buurtklusteams, via wijkteams, scholen en vanuit de witgoedregeling. De werkzaamheden tegen energiearmoede gaan op volle kracht door in 2025, met nieuwe middelen en instrumenten.

Eind 2024 staat de teller met aardgasvrije woningen op circa 10.935 woningen. De doelstellingen worden nog niet behaald, omdat de snelheid van de warmtetransitie langzamer gaat dan vooraf gepland. De grootschalige projecten komen nog niet tot realisatie.

Om alsnog de doelstelling voor 2030 te halen worden een aantal grotere projecten ontwikkeld en voorbereid op realisatie: Warmtenet Elderveld, Smartpolder Kronenburg, Malburgen-Oost en Presikhaaf.

Het realiseren van het doel (6.500 woningen aardgasvrij) blijft daarmee in zicht, maar is sterk afhankelijk van een groot aantal factoren. Er zijn meerdere redenen aan te wijzen, waaronder terughoudendheid marktpartijen en de vertraagde introductie van de nieuwe, benodigde warmtewetgeving

We hebben structureel bijeenkomsten met de 25 grootste energieverbruikers van Arnhem. Deze doelgroep zijn de Arnhemse Impactmakers. Ze stimuleren elkaar en delen kennis over het verduurzamen van hun operaties en bedrijfsvoeringen. Op verzoek zijn er 1 op 1 bezoeken met bedrijven om hen te ondersteunen en adviseren..
Er zijn ook bijeenkomsten geweest op specifieke onderwerpen ter uitvoering van de afgesloten gebieds- en sectorgerichte green deals.

De continue campagne ‘Arnhem zet de Knop om’ wordt ingezet om te communiceren met alle Arnhemse bedrijven. In 2024 is een deel van deze campagne onder de vlag van Arnhem AAN gebracht, in 2025 volgt de rest. Hiermee borgen we een eenduidiger aanbod en duidelijkere beeldvorming naar de stad.

We blijven werken aan onze gebiedsgerichte aanpak met green deals. De green deals IJsseloord I en Nieuwe Haven zijn in uitvoering. De Green deal Gelderse Poort is met nieuwe doelen verlengd in november 2024. Eind 2024 is de verlenging van IJsseloord I voorbereid, deze is begin 2025 ook vastgesteld. De bedrijven en ondernemers op IJsseloord I zijn een gezamenlijk proces gestart om te komen tot een energy hub gecoördineerd door een eigen energie coöperatie. Daarnaast hebben we nieuwe green deals in voorbereiding op Rijkerswoerd, De Overmaat en De Bakenhof.

Ook onze individuele ketenaanpak Arnhem zet de knop om loopt door. We zien dat de bijbehorende subsidieregeling 'energiebesparing ondernemers en maatschappelijke instellingen' steeds beter wordt gevonden. We blijven deze aanpak continueren. In 2024 is er een nieuwe lening voor bedrijven en maatschappelijke instellingen voorbereid, deze zal begin 2025 ter besluitvorming worden ingediend.

We stimuleren via de green deals dat bedrijven hun daken gaan benutten voor zonnepanelen. Vanuit de green deals lopen onderzoeken naar het realiseren van zon op dak en zonnecarports op de werklocaties Gelderse Poort en IJsseloord I.  

Eind 2024 is het aantal zonnepanelen op bedrijven 76.000 waarmee de doelstelling is behaald.

We hebben het kompas gasloos systeemaanpak bedrijventerreinen ontwikkeld. Dit kompas geeft aan vastgoedeigenaren op een bedrijventerrein aan wat de beste oplossing op het specifiek bedrijventerrein is: collectief, semicollectief of individueel. We passen het kompas nu voor de eerste keer toe op de Gelderse Poort.

We hebben de werkgeversaanpak die we In 2023, samen met de Groene Metropoolregio, zijn in 2024 doorgezet. We hebben veel gesprekken gevoerd met grote en kleine bedrijven in Arnhem om de bedrijfsvoering te verduurzamen. Voorbeelden hiervan zijn partijen in het bestuurskwartier (inclusief de gemeente zelf) en ziekenhuis Rijnstate. Vermindering van het autogebruik is een proces van de lange adem. We blijven dan ook de komende jaren deze en andere bedrijven helpen om het autogebruik te verminderen. Daarnaast starten we ook een bewonersaanpak op, waarin we bewoners gaan helpen om het autogebruik te verminderen.

We hebben de APV gewijzigd. Daarnaast zijn de bijbehorende nadere regels voor het aanbieden van elektrische deeltweewielers en deelauto’s gepubliceerd. Hiermee hebben we het mogelijk gemaakt om deelvervoer door een beperkt aantal aanbieders in Arnhem mogelijk te maken. We hebben partijen de mogelijkheid gegeven om nu een vergunning aan te vragen. We gaan de komende periode met die partijen in gesprek om tot daadwerkelijke plaatsing van deelvervoer te komen.

In een drietal sessies met ondernemers is gekeken naar de grote uitdagingen die de stadslogistiek de komende jaren te wachten staan. Deze uitdagingen zijn gekoppeld aan concrete ideeën die kunnen bijdragen aan een efficiëntere stadslogistiek (de minder-opgave). Nadrukkelijk is gezocht naar gezamenlijke ideeën.

De kansrijke projecten vormen de start van een veranderingsproces: iedere zes maanden wordt bekeken of de projecten daadwerkelijk van de grond komen en bijdragen aan de doelstellingen. Het ontwerp-verkeersbesluit is eind 2024 gepubliceerd.

We hebben, samen met regiogemeenten, gewerkt aan het realiseren van laadinfrastructuur voor doelgroepenvervoer.

In aanbestedingen van de gemeente in 2024 in de GWW-sector, onderhoud wegen en groenvoorzieningen is inzet van zero emissie personenwagens en bestelauto’s in de gunning meegenomen

In overleg met de provincie Gelderland hebben we in 2024 voor aanbestedingsdocumenten ten behoeve van de volgende concessie gezorgd, waarin de zero emissie wensen en eisen zijn opgenomen. Aandachtspunt hierbij is netcongestie, maar daar hebben we in Arnhem dankzij ons trolleysysteem maar beperkt last van.

Dit is uitgesteld. Focus ligt eerst op het verbeteren van de infrastructuur voor taxi’s om vervolgens nader te verkennen of invoer van de taxiverordening toch mogelijk is. Daarna of daarbij zal dan verduurzaming worden meegenomen.

We hebben het aantal laadpunten verder uitgebreid met extra aandacht voor de, in de openbare ruimte passende, oplossingen zoals lantaarnpaalladen. Daarnaast zijn we de ontwikkeling van laadpleinen aan het voorbereiden.

De tussendoelstelling voor 2023 is vier windmolens gerealiseerd. De vier windmolens van Koningspleij-Noord zijn gebouwd, een belangrijk resultaat gezien de grote vermogens van deze windmolens. Een vijfde windmolen wordt door externe beperkingen niet gerealiseerd.

Er zijn 2 gerealiseerde zonnevelden: bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Waterschap Rivierenland aan de Drielsedijk (1,4 hectare, 7.200 zonnepanelen, 2,2 MWp) en op Koningspleij noord (8,5 ha, 34.000 panelen, 13 MWp). Opgeteld ruim 15 MWp. Een vergunning en SDE-subsidie voor een zonnepark op de bult in IJsseloord 2 zijn verleend. De businesscase moet nog sluitend gemaakt worden (4 ha, 6 MWp). De haalbaarheid van een locatie voor een zonneveld in de omgeving van vliegbasis Deelen is verder onderzocht. Gezien de vele belangen die in het gebied spelen, is hierover nog geen besluit genomen.

De regionale energiestrategie 2.0 wordt in 2024 verder uitgevoerd en ingekleurd. Eind 2024 is een update (verrijkte) RES opgesteld en ter consultatie met de raad gedeeld. Deze update zal regionaal begin 2025 worden goedgekeurd.

Arnhem Aan is de vlag waaronder we communiceren vanuit de energietransitie en waaronder ook acties vanuit andere duurzaamheidsthema’s gedeeld worden.

Op de website van Arnhem Aan is inspiratie te vinden, evenals wat er te doen is in Arnhem rondom energietransitie. Energieloket Arnhem biedt een overzicht van al het ondersteuningsaanbod voor de verschillende doelgroepen.

Daarnaast hebben we de online communicatie vanuit Arnhem Aan geïntensiveerd. Goede voorbeelden uit verschillende doelgroepen zijn gedeeld. De communicatie-uitingen en -middelen zijn gericht op behoeften en triggers van de Arnhemmer.

In 2024 is de huisstijl van Arnhem Aan geactualiseerd en zijn vier mascottes geïntroduceerd die we kunnen gaan gebruiken in online uitingen.

Een belangrijke inspanning is het implementeren en borgen van de omgevingsvisie (met name hoofdstuk 7 en 8) als richtinggevend kader voor gebiedsuitwerkingen en ondersteunend beleid. We hebben in 2023 de organisatorische randvoorwaarden gereed gemaakt om integraal aan de doelen uit de omgevingsvisie te werken.

Inmiddels zijn de verschillende beleidsvisies afgerond of in besluitvorming bij de raad. Dit zijn de Woonvisie, de visie Gezonde Leefomgeving en het Duurzaam Mobiliteitsplan.

Om gebiedsontwikkelingen op een goede manier binnenstedelijk te realiseren is een regisserende gemeente nodig die haar instrumenten waar nodig inzet en koersvast opereert. Naast het faciliteren van initiatieven uit de markt pakt de gemeente voor de grootschalige gebieden uit de omgevingsvisie waar veel opgaven samenkomen een regisserende rol. We streven naar nieuwe verbindingen in het ruimtelijke en sociale DNA van Arnhem en versterken daarmee de stad voor huidige en toekomstige bewoners.

Het gebiedsprogramma Spoorzone Arnhem-Oost is inmiddels vastgesteld door de raad en vormt het kader voor de verschillende (gebieds-)uitwerkingen zoals Rijnpark.

Voor het realiseren van onze doelen zijn we afhankelijk van andere partijen zoals het Rijk, provincie, woningcorporaties, marktpartijen, ondernemers en (collectieven van) bewoners. Samenwerking op alle niveaus, publiek-publiek en publiek-privaat, is noodzakelijk om de ambitie te kunnen realiseren. Naast externe samenwerking vraagt het realiseren van de doelen uit de Omgevingsvisie om versterking van de interne samenwerking.

De regionale samenwerking met provincie en Groene Metropoolregio is versterkt met het opstellen van het Regioarrangement Groene Metropoolregio. De uitwerking met regio en Rijk van de verstedelijkingsstrategie Arnhem Nijmegen Foodvalley is geborgd in de NOVEX-regio Arnhem Nijmegen Foodvalley. Ten slotte is met de status van Grootschalig Woningbouwgebied Spoorzone Arnhem-Oost ook de langjarige samenwerking met regio en Rijk geborgd voor dit gebied.

Door digitale ontsluiting en bewerking van data onderbouwen we planprocessen met informatie. Door te werken met eenduidige beslisdocumenten en uniformeren van werkwijzen willen we de kwaliteit van onze planuitwerking verbeteren en doorlooptijden versnellen. Daarmee ondersteunen we de gebiedsuitwerkingen die de gewenste groei van de stad binnenstedelijk* mogelijk maken. Veel van deze inspanningen betreffen verbeteringen en vernieuwingen ‘achter de schermen’. Enkele voorbeelden van nieuwe instrumenten zijn de leidraad startnoties ruimtelijke ontwikkelingen en de woningbouwmonitor.

*binnenstedelijk bouwen brengt complexiteit met zich mee vanwege de vele ruimtelijke claims binnen een compact gebied, samenhang met de bestaande stedelijke omgeving, en draagvlak bij bewoners. Dit vergt een nieuwe manier van werken van onder andere de gemeente.

De Omgevingsvisie is door de gemeenteraad vastgesteld. De uitvoering wordt opgepakt door het stadsprogramma Groeiende Stad. Daarnaast zijn de verschillende beleidsvisies als uitvoering van de Omgevingsvisie afgerond of in besluitvorming bij de raad. Dit zijn de Woonvisie, de visie Gezonde Leefomgeving en het Duurzaam Mobiliteitsplan.

We zitten in de transitiefase waarbij de nadruk ligt op het compleet maken en het blijven actualiseren van het Omgevingsplan. In dit plan komen alle thema’s over de fysieke leefomgeving samen. Een omvangrijke, complexe en nog door te ontwikkelen taak. We hebben hierbij te maken met de oude ruimtelijke plannen die moeten worden omgezet naar het omgevingsplan, terwijl nieuwe ontwikkelingen gewoon doorgaan, en de nog lopende bestemmingsplannen Wro afgemaakt moeten worden. Extra uitdagingen zijn de voor iedereen nieuwe juridische kaders, voorlopig nog zonder jurisprudentie, en doorlopende aanpassingen in wetgeving, DSO en software.

Op de gemeentelijke website is informatie toegevoegd over de procedure van nieuwe ruimtelijke initiatieven. Het is ook mogelijk om digitaal het initiatief in te dienen bij de gemeente. Er wordt gewerkt aan een digitale beleidsatlas zodat initiatiefnemers op één plek kunnen vinden waar initiatieven aan moeten voldoen.

De rijksoverheid heeft de website www.omgevingsloket.nl geïntroduceerd. Op deze website is het mogelijk om het omgevingsplan te raadplegen (via 'regels op de kaart'). Via deze website kunnen ook omgevingsvergunningen worden aangevraagd. Deze digitale dienstverlening blijft op orde.

In oktober 2024 is de Uitvoeringsagenda Lucht 2024-2030 als onderdeel van het Plan Gezonde Leefomgeving vastgesteld. De Uitvoeringsagenda dient als doorkijk en update van het luchtbeleid van Arnhem. De afgelopen jaren is de luchtkwaliteit structureel verbeterd. We voldoen aan de huidige wettelijke verplichting en het ondertekende Schone Lucht Akkoord. Vanwege naderende aanscherpingen van de wettelijke verplichte normen vanuit de EU blijft het zaak om de luchtkwaliteit verder te verbeteren.

Een belangrijke pijler van luchtkwaliteit is duurzame mobiliteit. Arnhem werkt aan actualisering van de milieuzone en invoering van Zero Emissie Stadslogistiek. Daarnaast draagt het Duurzame Mobiliteitsplan naar verwachting bij aan schonere lucht. Arnhem zoekt ook de samenwerking met ODRA, provincie, GGD en I&W, om kennis te delen en de luchtkwaliteit op regionaal niveau effectief te verbeteren. Lucht houdt zich immers niet aan jurisdictie of (gemeente)grenzen.

Andere lopende maatregelen zijn het onderhouden van het meetnet en het informeren van inwoners, de subsidieregeling voor het slopen en vervangen van vervuilende brom- en snorfietsen, de subsidieregeling voor het verwijderen van houtrookgaskanalen. De voorbereiding van een communicatiecampagne over houtstook is opgestart.

In 2024 zijn er 17 (voormalige) bedrijfslocaties waar een (meerjarige) sanering loopt of sprake is van nazorg. Hierbij is geen sprake van gezondheidsrisico's maar wel van een saneringsplicht vanwege een te grote verontreiniging in het grondwater (verspreidingsrisico).

Vanwege de actuele loodproblematiek in tuinen met een gezondheidsrisico loopt sinds 2021 een vervolgfase (op de saneringen tussen 2019 en 2021). Met onderzoek brengen we de verontreinigingssituatie in beeld van tuinen in het Spijkerkwartier, St. Marten en een deel van het Arnhemse Broek. Dit project loopt door tot in 2026-2027. In tuinen met lood zullen de actuele risico's worden weggenomen (inschatting: 20-40 tuinen). In 2024 zijn circa 100 tuinen onderzocht waarvan in 4 tuinen maatregelen nodig waren om de actuele risico’s weg te nemen.

In samenwerking met provincie en Defensie is er ook onderzoek gedaan naar PFAS-verontreinigingen. Op 3 locaties zijn mogelijk PFAS-risico's aanwezig. Nader onderzoek wordt uitgevoerd en waar nodig wordt gesaneerd. Voor bovengenoemde onderzoeken en saneringen zijn in 2024 SPUK’s (Specifieke Uitkeringen, waarvan enkele meerjarig) bij het Rijk aangevraagd en grotendeels toegekend à €1,5 mio. Om ook in de toekomst grip te houden op de Arnhemse bodem willen we de focus leggen op ZZS (zeer zorgwekkende stoffen) en het schoonhouden van onze drinkwaterwingebieden. Dit doen we samen met de provincie, die in 2024 namens alle Gelderse gemeenten SPUK's heeft aangevraagd en toegewezen gekregen voor aanvullende onderzoeken naar PFAS en  een inventarisatie naar aandachtslocaties voor andere Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS).

We hebben onze werkprocessen aangepast aan de komst van de Omgevingswet, en zijn bezig met het maken van specifieke bodemregels in het Arnhemse Omgevingsplan, wat we zomer 2025 gerealiseerd willen hebben.

Het werk wordt uitgevoerd conform de toezichtstrategie 2022-2025 voor milieutoezicht bij bedrijven.

Bij ruimtelijke ontwikkelingen wordt rekening gehouden met de aanwezigheid van risicovolle activiteiten. Indien nodig wordt afgestemd met de VGGM/brandweer als onderdeel van de verantwoording van de risico's.

Het actieplan Omgevingslawaai is bijna gereed en wordt Q1 2025 voorgelegd ter vaststelling.

De actie om te bepalen waar het geluid van evenementen het beste gemeten en gemonitord kan worden is nog niet uitgevoerd en wordt voorzien in de evaluatie van het evenementenbeleid in 2025.

In 2024 hebben wij ons samen met onze partners ingezet voor voldoende studentenkamers in de stad. In 2024 heeft de SSH& zich ingezet voor het verduurzamen/verbeteren van de woningvoorraad. Gelet op de ambities voor Arnhem als studiestad, zijn we met de SSH& blijvend in gesprek over het toevoegen van meer eenheden in Arnhem. We hebben een studie afgerond naar potentiële plekken voor studentenhuisvesting. In samenwerking met de SSH& onderzoeken wij nu verder de mogelijkheden voor het toevoegen van 100 studentenkamers in Arnhem op één locatie. Daarnaast hebben wij in 2024-2025 toegewerkt naar de mogelijk ontwikkeling van tijdelijke studenteenheden aan de Slochterenweg op de locatie van Pleyade. Daarnaast zijn we in gesprek gegaan over nieuwe prestatieafspraken met de SSH&.

Daarnaast zijn wij in 2024 gestart met een campagne (‘Dat huurt lekker’) om (kamer)huurders in Arnhem te wijzen op hun huurdersrechten. Met deze campagne informeren wij ook studenten op hun rechten als huurder. Hiermee borgen wij een eerlijke en transparante kamerverhuurmarkt voor studenten in onze stad.

Om mensen zelf te laten beslissen hoe zij hun woon- en leefomgeving vormgeven, willen we meer ruimte maken voor collectieve wooninitiatieven en zelfbouwmogelijkheden. We streven ernaar om collectieve wooninitiatieven en zelfbouwmogelijkheden de norm te laten zijn, in plaats van de uitzondering. Dat deden we in 2024 op de volgende manieren:

• We hebben onderzocht hoe we nieuwe en bestaande projecten kunnen stimuleren en ondersteunen, bijvoorbeeld door middel van informatieavonden en via beleids- en ruimtelijk instrumentarium.
• We hebben een aantal wooncollectieven in beeld gebracht, en ruimte gemaakt voor collectieve wooninitiatieven bij een aantal woningbouwontwikkelingen. Voorbeelden zijn de ontwikkeling van Rijnpark, Schaapsdrift, Nijmeegseweg en Presikhaaf 3, en de toekomstige ontwikkeling van Heijenoordseweg. Daarnaast lopen er studies voor andere locaties.
• In 2024 is het CPO project 'Erve Bakhuys' in Schuytgraaf gerealiseerd. De projecten in Coehorn en Gaardenhage zijn gestart met een volgende fase van de ontwikkeling.
• Bij het ondersteunen van collectieve wooninitiatieven sturen we op netwerkbenadering. We hebben ons in 2024 aangesloten op regionale en landelijke netwerken, zoals bijvoorbeeld De Collectieve Huisvesters en Cooplink (kennisnetwerk voor wooncoöperaties) ten behoeve van de uitwisseling van kennis en het versterken van samenwerking met betrekking tot best practices.
• Vanuit deze netwerken hebben we in 2024 in Arnhem drie inspiratiebijeenkomsten voor collectieven en voor professionals georganiseerd over het stimuleren van collectieve wooninitiatieven. Bij deze bijeenkomsten waren ongeveer 250 mensen aanwezig waaronder vele overheden, financiers, wooncorporaties, collectieve initiatieven en andere stakeholders.
• We hebben meegewerkt aan een aantal publicaties, zoals bijvoorbeeld het werkboek "Van Solo naar Samen" over collectief Bouwen en Wonen. Tevens hebben we bijgedragen aan de ontwikkeling van instrumentarium ter ondersteuning van collectieve woonvormen, zoals de handleiding voor of de ontwikkeling van een keurmerk voor wooncoöperaties.
• Om te voorzien in de grote vraag naar woningen, zetten we in Arnhem ook in op de bouw van flexwoningen. Op het Merwedeterrein zijn 148 woningen gebouwd, die begin 2025 definitief worden opgeleverd. 50 woningen hiervan zijn bestemd voor statushouders.

Het realiseren van onze doelen blijft complex gezien de bekende problemen als bouwkostenstijging, gestegen rente, gebrek aan personeel, stikstof, netcongestie, ruimte om te parkeren en hoog bodemwaterniveau. Dat vertraagt procedures en verhoogt onrendabele toppen. Daarom blijven wij op de volgende wijzen de vinger aan de pols houden:

• Met corporaties werken we samen binnen het Premium Partnership. Hiermee operationaliseren we de doelgroepenverordening en geven we uitvoering aan de prestatieafspraken. Deze samenwerking houdt in dat we corporaties bij nieuwbouwprojecten in positie brengen, waardoor zij het deel sociale huur ontwikkelen. Er is nauw overleg tussen de gemeente en de corporaties om de samenwerking in projecten af te stemmen. Sinds 2024 zijn Woonzorg Nederland en Habion nauwer betrokken bij het Premium Partnership en zijn we in gesprek waar zij (zorggeschikte) woningen kunnen toevoegen.
• We werken zo goed mogelijk samen met onze partners. Met woningcorporaties en marktpartijen in de woningbouw hebben we de handen ineengeslagen om aan de slag te gaan met het bouwen van voldoende woningen en om de woningbouw te versnellen. Samenwerken doen wij in het Woningbouw Platform Arnhem, waar we thema's en zorgen tijdig onder de loep nemen en bespreken. Zowel wethouders als raadsleden worden betrokken bij bestuurlijke overleggen en speciale bijeenkomsten voor raadsleden.
• Ook is de samenwerking met het Rijk, de provincie Gelderland en de regio geregeld via de Woondeal 2.0. Zowel wethouders als raadsleden worden betrokken bij bestuurlijke overleggen, bijeenkomsten (‘regio overlegt’) en speciale bijeenkomsten voor raadsleden.
• De raad wordt bij projecten vanaf 50 woningen aan het begin van een ontwikkelproces direct betrokken via de startnotitie zodat de ontwikkelkaders van tevoren voor iedereen helder zijn, waardoor we snel vooruit kunnen om in hoog tempo veel woningen te realiseren.

De voortgang van de woningbouwproductie wordt jaarlijks gemonitord door het college. De raad wordt hierover geïnformeerd via een brief met duiding en de rapportage.. De voortgangsrapportage 2024 laat het volgende beeld zien: we liggen op koers om in Arnhem te zorgen voor voldoende en voldoende betaalbare woningen. Locaties zijn in beeld, er is ruim voldoende programma en dit is steeds meer conform de afgesproken prijscategorieën ingedeeld. De afgelopen jaren is telkens de woningvoorraad gestegen. Tot nu toe leveren we de bouwproductie nagenoeg conform de afspraken uit de Woondeal 2.0. Tegelijkertijd zullen we ons uiterste best moeten doen om het tempo op te schroeven en het gewenste programma vast te houden.

In 2022 is de doelgroepenverordening door de gemeenteraad vastgesteld. Deze gebruiken we momenteel als 'stok achter de deur'. Door de doelgroepenverordening is het gemakkelijker geworden om corporaties in positie te brengen en te zorgen dat zij bij projecten minimaal 30% van de woningen zullen verhuren. Bij de vaststelling van de doelgroepenverordening, heeft de gemeenteraad de opdracht meegegeven om deze na een jaar te evalueren. Omdat het lang onzeker was wat er met het instrument ‘doelgroepenverordening’ onder de Omgevingswet ging gebeuren hebben we gewacht met het evalueren totdat er meer duidelijkheid kwam. We weten nu dat de doelgroepenverordening via het overgangsrecht behouden blijft. In 2024 is de evaluatie uitgevoerd middels groepsgesprekken met de ambtenaren, corporaties en ontwikkelaars. Er wordt op dit moment gekeken op welke manier deze doelgroepenverordening vertaald kan worden in het omgevingsplan. Er is gekozen om de raad in een keer te informeren over de evaluatie en de doorvertaling Het streven is het rapport met duiding van het college medio 2025 aan de raad aan te bieden.   

Zie de toelichting bij bovenstaande doelstelling ‘betaalbaar huren’. De lopende acties zijn:

• de verhoogde subsidie voor het Huurdershuis, waar ook het meldpunt Foute verhuurders is belegd;
• de campagne ‘Dat huurt lekker!’ die eind augustus 2024 is opgestart. Rond de zomer van 2025 zullen we deze campagne verder uitrollen.
• Tweejaarlijks onderzoeken we discriminatie op de woningmarkt, waar we de gemeenteraad over informeren;
• De Verhuurverordening is in 2024 vastgesteld. In 2025 geven we hier uitvoering aan. De vergunning wordt gefaseerd ingevoerd, te starten met de vergunning verblijfsruimten arbeidsmigranten.

In 2024 is de nieuwe Huisvestingsverordening in werking getreden. Deze is afgestemd in de regio en inhoudelijk op een beperkt aantal punten aangepast gebaseerd op de resultaten van de evaluatie van de oude verordening.  

Arnhem kent een opkoopbescherming waardoor we in 20 wijken (koop)woningen met een WOZ-waarde tot € 434.000 beschermen tegen opkoopgedrag door beleggers. Zo houden we deze woningen beschikbaar voor starters en doorstromers met een lager- of middeninkomen. Uit lokaal en landelijk onderzoek is gebleken dat de opkoopbescherming helpt. In gemeenten die de bescherming invoerden is het aantal aankopen door beleggers aanzienlijk afgenomen. Dit blijkt ook uit recent onderzoek door Companen naar de woningmarkt in de gemeente Arnhem.  

In 2024 is de WOZ-waardegrens verhoogd in Arnhem van € 355.000 naar € 434.000. In 2025 zullen wij de gemeenteraad een nieuw voorstel doen voor actualisatie van de bedragen in de opkoopbescherming.

Voor doorstroming in het corporatiebezit hebben we in samenwerking met de provincie en de drie grote corporaties een verhuiscoach aangesteld. De verhuiscoach voert de eerste gesprekken met (senioren) inwoners van onze stad. De verhuiscoach begeleidt deze (potentiële) groep verhuizende senioren nu al naar een (nieuwe) woning. Vanaf september 2024 hebben wij, samen met de provincie en corporaties, het aantal uren van de verhuiscoach uitgebreid naar 36 uur per week. De gemeente betaalt hiervan 24 uur, de provincie 12 uur. Omdat de financiering vanuit de provincie per april 2025 ophoudt, zal de verhuiscoach alleen nog betaald worden door de gemeente, voor 24 uur per week. Deze verhuiscoach is in dienst van een corporatie. Deze inzet komt uit de begrote middelen voor de verhuiscoach.

In de prestatieafspraken zijn wij met corporaties overeengekomen dat we meer gaan experimenteren met vormen die doorstroming bevorderen. Voorbeelden zijn een tegemoetkoming in de huur of het voorkomen van dubbele woonlasten. Daarnaast is in de prestatieafspraken aangegeven dat wij aan de slag gaan met een week van de woningruil. In 2025 zullen wij preciseren hoe dit initiatief vorm krijgt.

Het organiseren van goede en veilige huisvesting voor arbeidsmigranten is een taak van veel partijen zoals gemeenten, provincies, werkgevers en huisvesters. Omdat arbeidsmigranten veelal niet gebonden zijn aan een specifieke plek, maar wonen en werken over gemeentegrenzen heen, pakken we dit thema in de regio op. Hierin heeft de GMR een regisserende functie.  

Om in Arnhem goede en veilige woonplekken voor arbeidsmigranten te kunnen faciliteren, is in 2024 de verhuurvergunning aangenomen. Hierdoor moeten verhuurders een verhuurvergunning aanvragen als ze willen verhuren aan arbeidsmigranten. Daardoor kunnen wij als gemeente vereisten opleggen voordat er verhuurd mag worden aan arbeidsmigranten, zodat we deze doelgroep beter kunnen beschermen.  

In 2023 is de Nota Wonen en Zorg vastgesteld. Uit deze nota volgen diverse  acties waar we uitvoering aan geven. Deze acties liggen op het gebied van het vergroten van het aantal woningen voor aandachtsgroepen en ouderen, de bestaande woningvoorraad voor deze groepen beter benutten en zorgen voor glasheldere toewijzingsroutes voor deze groepen naar een passende woning in een passende woonomgeving.  Belangrijk punt hierbij is dat we in de regio in 2024 afspraken gemaakt hebben  over hoe we deze opgave gezamenlijk beter kunnen oppakken, waarbij we het van belang vinden dat regiogemeenten ook hun 'fair share' nemen. Een van de instrumenten hiervoor is het opzetten in 2025 van een subregionale verdeeltafel voor de regio Arnhem.  

1.   Aantal passende betaalbare woningen vergroten
Hiervoor hebben we in 2024 het volgende gedaan:
Met de woningcorporaties hebben we afspraken gemaakt in 2024 over het toevoegen van woningen voor aandachtsgroepen met ambulante begeleiding en voor ouderen. Bij aandachtsgroepen gaat het vaak om gemengd wonen met regulier woningzoekenden. Bij ouderen willen we zoveel mogelijk aansluiten bij de wensen van oudere bewoners in de wijk. Door in de wijk te verhuizen behouden mensen hun netwerk. Iets dat steeds belangrijker wordt nu er steeds minder zorgpersoneel voorhanden is. Hierbij zoeken we ook de samenwerking op met welzijnsorganisaties als SWOA en Rijnstad. Zo hebben we in 2024 afspraken met Rijnstad gemaakt over het leveren van een communitybuilder voor het opzetten van een vitale leefgemeenschap bij de flexwoningen Merwijde. Oplevering is begin 2025. In dit woonproject komen ook 50 statushouders te wonen.
Verder hebben we in 2024 als gemeente Arnhem meegewerkt aan een landelijke toolkit voor het toegankelijk maken van nieuwbouw en de inzet van ervaringsdeskundigheid daarbij. Deze landelijke toolkit wordt begin 2025 gepresenteerd.

2.   Bestaande woningvoorraad beter benutten
In 2024 zijn we diverse pilots gestart om de bestaande woningvoorraad beter te benutten. Zo zijn we samen met de woningcorporaties begonnen met woningdelen. Er zijn twee pilots gestart, een pilot is voor jonge statushouders en de andere pilot is voor reguliere jongeren. In 2025 moet het college beslissen of zij de pilot willen verlengen.
Verder zijn we in de Penseelstreek op verzoek van oudere bewoners de pilot ‘Meters maken’ begonnen. Deze bewoners willen wel in de wijk blijven wonen, maar wonen inmiddels te groot. Door hun woning te splitsen kunnen zij ruimte bieden aan andere woningzoekenden. Twintig bewoners hebben een woonadvies aangevraagd over splitsen. In 2025 weten we of zij ook daadwerkelijk tot uitvoering over gaan.

3.   Glasheldere toewijzingsroutes
In 2024 hebben we met de corporaties geanalyseerd wat de knelpunten zijn van de stedelijke verdeeltafel. Van de afgesproken 120 woningen worden er namelijk maar 60 benut voor mensen die uitstromen uit beschermd wonen, MO en jeugdhulp met verblijf. Eind 2024 is er een kwartiermaker gevonden die in de eerste helft van 2025 de route beter gaat stroomlijnen waardoor er meer woningen van de afgesproken 120 woningen benut worden voor deze doelgroepen. Met de corporaties hebben we afgesproken dat het aantal woningen voor 'housing first' opgevoerd wordt van 10 naar 15 woningen per jaar. Deze woningen worden meegerekend binnen de 120 woningen. Ook is met SSH& afgesproken dat zij 5 kamers per jaar gaan leveren voor uitstromers uit opvang of wlz-instelling die studeren.

Voor woonwagenbewoners staat het leven in een woonwagen voor veel meer dan een woonplek alleen. Het gaat om cultuur, traditie en een lange geschiedenis. Ook gaat het over toekomst: voor woonwagenbewoners is het van groot belang dat het leven in een woonwagen kan worden voortgezet door de kinderen en kleinkinderen, zodat de woonwagencultuur behouden kan blijven. In 2024 is de interne capaciteit flink opgevoerd om de woonwagenlocaties uit te breiden. Een inschatting is dat er momenteel 5FTE – versnipperd over een grote groep binnen de projectgroep uitbreiding woonwagenlocaties – bezig is om op drie locaties in Arnhem het aantal woonwagens uit te breiden.   

Er zijn op meerdere locaties projecten opgestart om het aantal woonwagenplaatsen uit te breiden. De status in 2024 van deze locatie is als volgt:
Op de locatie Bethaniënstraat werken we aan de voorgenomen uitbreiding met zes standplaatsen. Voorafgaand aan de herinrichting en uitbreiding van de locatie moet eerst de grondwal op de locatie worden gesaneerd en afgegraven. De werkzaamheden zijn in de zomer van 2024 begonnen. Naar verwachting zullen de werkzaamheden op 1 april 2025 zijn afgerond. Intussen zijn de voorbereidende werkzaamheden voor de volgende fase (herinrichting en uitbreiding gestart). Met de bewoners en de corporatie (Volkshuisvesting) worden gesprekken gevoerd over de definitieve planvorming en is de ruimtelijk-juridische voorbereiding gestart. Overeenstemming met de bewoners is randvoorwaardelijk voor de overige activiteiten (het starten van de ruimtelijk-juridische procedure en het voorbereiden van de aanbesteding). Gelet op de complexiteit van de gesprekken met de bewoners houden we er ernstig rekening mee dat de genoemde termijn van juni 2025 niet meer haalbaar is.  

Op de locatie Merwedestraat werken we eveneens aan een voorgenomen uitbreiding met zes standplaatsen. Met de bewoners en de corporatie (Vivare) worden gesprekken gevoerd over de definitieve planvorming. De onderzoeken die noodzakelijk zijn om een ruimtelijk-juridische procedure te kunnen starten zijn afgerond. Op dit moment wordt nog onderzocht of er een verkorte planprocedure kan worden doorlopen. Tegelijkertijd lopen er nog gesprekken met belanghebbenden in de omgeving over de parkeervoorzieningen die deels vervallen als gevolg van een uitbreiding van de woonwagenlocatie. In de planning gaan we uit van het opstellen/besluitvorming van de ruimtelijk-juridische procedures uiterlijk juni 2025. Of we deze termijn halen, hangt in sterke mate af van de ontwikkeling van een aantal risico’s. Belangrijkste risico is dat we als gemeente het proces niet zelfstandig kunnen doorlopen. Bepaalde besluiten moeten samen met Vivare worden genomen. Ook zijn we in het proces afhankelijk van samenwerking met andere partners zoals huurdersvereniging en bewoners.

Op de locatie Gelderse Rooslaan werken we aan een voorgenomen uitbreiding met twee standplaatsen. Op deze locatie dient eerst groenonderhoud plaats te vinden. Daarnaast bevinden zich op de locatie allerlei houten bouwwerken die daar niet mogen staan en is het openbaar groen vervuild met gedumpt afval. Het onderhoud van het groen wordt hierdoor belemmerd en is daarmee tot op heden uitgesteld. Gelet op de vele onzekerheden, kan voor deze locatie nog geen nieuwe planning worden voorgelegd. het geval. De ontwikkeling van de locatie Gelderse Rooslaan kenmerkt zich door vertraging als gevolg van een gebrek aan sociale veiligheid.

Naast bovengenoemde uitbreidingslocaties voor woonwagenstandplaatsen waar uitbreidingswerkzaamheden zijn gestart, is ook besloten dat in Schuytgraaf een nieuwe woonwagenlocatie ontwikkeld gaat worden. In april 2024 is het bestemmingsplan voor veld 1 (waar deze locatie deel van uitmaakt) door de Raad vastgesteld. Met de beoogde bewoners worden binnenkort gesprekken gevoerd. De verwachting is dat in het najaar van 2026 wordt gestart met het bouwrijp maken van de locatie, aanleg stadsverwarming en aanleg nuts. In najaar 2027 kan dan worden gestart met de bouw of plaatsing van de woonwagens.

Naast de uitbreiding van de woonwagenlocaties zijn in 2024 ook gesprekken gevoerd over het opstellen van een beleidskader voor woonwagens en standplaatsen. In de prestatieafspraken hebben wij vastgelegd dat wij een nieuw beleidskader schrijven voor woonwagens en standplaatsen, zodat de gemeentelijke kaderstelling duidelijker wordt.

Zowel de woondeal 2.0 als de Woonvisie bevatten ambities om de woningbouw te verduurzamen. Het gaat bij nieuwbouw vooral om circulair & conceptueel bouwen en natuurinclusief bouwen. Via anterieure overeenkomsten en vergunningen wordt dit uitgevoerd. In de bestaande voorraad zijn via de  prestatieafspraken concrete afspraken gemaakt over de invulling en fasering van deze ambities. Via het isolatieprogramma worden eigenaren ondersteund en geactiveerd hun woning te verduurzamen.

In Arnhem is een VvE-Loket ingesteld voor VvE's met energie- en verduurzamingsvragen. VvE's kunnen gebruik maken van een VvE coach om de eerste stappen te zetten in de plan en besluitvorming. VvE's maar ook VvE beheerders worden actief benadert met het aanbod vanuit het VvE-loket.  Daarmee liggen we gedeeltelijk op koers voor dit doel. Bij veel VvE's in Arnhem zijn echter de basiszaken nog niet op orde.

De wetgever heeft via het Besluit bouwwerken leefomgeving geregeld dat alle nieuwbouwwoningen tot op zekere hoogte levensloopbestendig moeten zijn. Conform de nota Wonen en Zorg houden we rekening met levensloopgeschikt wonen in onze gemeente. In de sociale huursector kennen we duidelijke normen over wanneer een woning wordt aangemerkt als ‘levensloopgeschikt’ of ‘rolstoeltoegankelijk’. Met corporaties en huurdersorganisaties hebben we in 2024 afgesproken in de prestatieafspraken dat woningen voor senioren levensloopgeschikt gebouwd worden.  De corporaties brengen in 2025 in beeld hoeveel nultredenwoningen, levensloopgeschikte, rolstoeltoegankelijke en -doorgankelijke woningen, geclusterde woningen en zorggeschikte woningen zij hebben. In complexen met veel ouderen onderzoeken corporaties bij geplande werkzaamheden tevens het levensloopgeschikter maken van woningen. Gemeente, corporaties en huurdersorganisaties gaan in 2025 verder met elkaar in gesprek over het thema toegankelijkheid en de inzet van ervaringsdeskundigheid.

Het aanpakken van vocht- en schimmelproblematiek heeft voor ons prioriteit. Omdat we zelf niet de eigenaar zijn van woningen in onze stad, stimuleren we woningcorporaties en verhuurders om een gezond binnenklimaat te realiseren. Waar mogelijk maken we hierover harde afspraken. Om huurders met vocht- en schimmelproblemen te helpen, hebben we een stappenplan gepubliceerd op onze website. Huurders kunnen met hun klachten terecht bij het Huurdershuis. Het Huurdershuis ontvangt een gemeentelijke subsidie voor de ondersteuning en advisering van huurders. De inzet van een onafhankelijke vocht- en schimmelexpert is hiervan een belangrijk onderdeel.
In 2024 hebben we een pilot afgerond en geëvalueerd om ervaring op te doen met de inzet van een onafhankelijke vocht- en schimmelexpert. Op basis van de evaluatie en conclusies van de pilot is de vervolgwerkwijze uitgewerkt voor de inzet van een onafhankelijke vocht- en schimmelexpert. We hebben besloten om de huidige aanpak van de pilot door te zetten met aandacht voor preventie, kennisdeling en nazorg.

Wij zijn verplicht een meldpunt in te richten voor huurders en hun problemen met verhuurders. Hoewel dit meldpunt zich vanuit de Wet goed verhuurderschap primair richt op het voorkomen van willekeur, bedreiging en intimidatie vanuit de verhuurder, hebben we in Arnhem ook geregeld dat huurders met klachten over het onderhoud bij dit meldpunt terecht kunnen.  

Als het gaat om nieuwbouw zorgt het facetbestemmingplan splitsen en verkameren voor een minimum oppervlakte, buitenruimten en bergingen en verwijst de doelgroepenverordening naar product-marktcombinaties. Via anterieure overeenkomsten en vergunningen wordt hierop gestuurd

In het Plan van Aanpak Verkamering en Woningsplitsing zijn zes acties opgenomen. Al deze acties zijn uitgevoerd of in uitvoering genomen. Zo is er een facetbestemmingsplan vastgesteld (thans onderdeel van het omgevingsplan) waarin regels over nieuwe verkameringen en splitsingen zijn verankerd. Daarnaast zijn regels over het beheer van kamerverhuurbedrijven opgenomen in de APV.

De klimaatadaptatietoets is in 2024 ingevoerd.

Het lokaal hitteplan is gereed en treedt in werking wanneer een hittegolf optreedt.

Er wordt volop gebruik gemaakt van de groenblauwe subsidieregeling. In 2024 is een tussentijdse evaluatie met de raad gedeeld. De verwachting is dat in 2025 zodanig veel gebruik gaat worden gemaakt van de subsidie dat extra middelen nodig zijn. Een verzoek hiertoe zal aan de raad worden voorgelegd.

Bij alle onderhoudsactiviteiten en herinrichtingen benutten we de mogelijkheden om overbodige verharding te vervangen door groen. Ook in het kader van de wijkgroenagenda's wordt veel groen toegevoegd in de directe woonomgeving.

In de loop van 2024 is gestart met het Europese project 'Cool Cities'. Hierbij werken we samen met onze Europese partners aan de uitwerking en realisatie van een koel netwerk in de stad. Tegelijkertijd worden er in lopende projecten al schakels van dit netwerk gerealiseerd.

Bij alle onderhoudsactiviteiten en herinrichtingen benutten we de mogelijkheden om overbodige verharding te vervangen door groen. Dit zien we onder andere bij grote infrastructuurprojecten zoals de Velperweg en Onderlangs. Maar ook op kleine schaal vervangen we verharding door groen zoals bij de uitvoering van de wijkgroenagenda's.

Deze ambities en inspanningen liggen op koers. Aan het versterken van de biodiversiteit wordt in het dagelijks beheer en bij de inrichting van de openbare ruimte, uitvoering gegeven. Als voorbeeld kan gewezen worden op het gras in het Musis- en Singelpark, dat minder wordt gemaaid met het oog op maximalisering van de biodiversiteit. Een soortenrijke kruidenvegetatie is per direct tot ontwikkeling gekomen. Er zijn op diverse plaatsen takkenrillen, zwaluwkasten en insectenhotels geplaatst.

We hebben een eerste beeld van de mate waarin Arnhem voldoet aan de 3-30-300 regel. Mede aan de hand hiervan bepalen we de prioriteiten bij vergroening. We zijn in 2024 ook gestart met een verfijning van dit eerste beeld, waardoor een scherpere prioritering mogelijk wordt.

Deze ambities en inspanningen liggen op koers. Hier wordt op projectmatige wijze, in het groot onderhoud en/of in het dagelijks beheer, uitvoering aan gegeven.
Bijvoorbeeld in Park Westerveld zijn verpachte gronden teruggekomen in eigen beheer. Er zijn hagen, heggen, bomen en lanen aangeplant. Het beheer wordt natuurvolgend opgepakt.
Het participatieproces voor het Wijkpark Laarkwartier heeft geleid tot een tweetal ontwerpen waar bewoners een keuze in gaan maken.
Door het inzetten op zonering in onze bossen is er ruimte voor zowel de natuur als voor de recreant en ondernemers.

Voor beide gebiedsprocessen is een gebiedsperspectief opgesteld, met daarin een visie hoe de landbouwgronden in deze gebieden te beheren op basis van landschappelijk systeemherstel met focus op herstel van bodem, waterhuishouding en biodiversiteit. Samen met de landbouwers in het gebied zijn bedrijfsplannen opgesteld die uitgevoerd gaan worden. De verpachte landbouwgronden in park Sonsbeek, Zijpendaal en Gulden Bodem zijn teruggekomen in eigen beheer.

In de loop van 2024 zijn wijkgroenagenda's opgesteld voor Kronenburg, Vredenburg, Presikhaaf, Burgemeesterswijk/Hoogkamp en Schaarsbergen. We hebben tegelijkertijd verder gewerkt aan de uitvoering van de wijkgroenagenda's die al gereed waren.

In 2024 is bij de slechtvalk in de Eusebiustoren een webcam met een scherm geplaatst. In de Molenplaats in Sonsbeek zijn meerdere lezingen gegeven over natuur. Daarnaast zijn hier de folders van de Andere Arnhemmers en de natuurkaart voor iedereen ter beschikking. Door de gemeente wordt bij monitoring van biodiversiteit en andere natuuronderzoeken veel data vergaard over aanwezigheid van bijzondere planten en dieren in de stad. Momenteel wordt bekeken of en hoe we deze data (of een deel daarvan) openbaar kunnen maken.

Bij alle onderhoudsactiviteiten en herinrichtingen is boominclusief ontwerpen het uitgangspunt en benutten we de mogelijkheden om overbodige verharding rondom bomen te vervangen door groen, zodat bestaande bomen beter kunnen groeien. Op projecten wordt geïnvesteerd in duurzame groeiplaatsen van nieuwe bomen zodat deze oud en groot kunnen worden, zodat er sprake is van toename van groenmassa.  

Het verbinden en het versterken van de ecologische hoofdstructuur is een continu proces waar we met andere partners aan werken. Dit geldt ook voor het omgaan met de wolf. De agrarische gronden in park Zijpendaal en Gulden Bodem zijn terug in beheer voor natuurinclusieve landbouw en versterken van bosranden. Op de Arnhemse Veluwe zijn diverse poelen verbeterd en nieuw aangelegd.

In 2024 zijn er gesprekken gevoerd met dierenartsen in Arnhem. Dat hebben wij gedaan om het draagvlak van de Gelrepasregeling te verbeteren onder dierenartsen. De gesprekken hebben geleid tot een voorstel voor een vernieuwde regeling. Deze kan waarschijnlijk in 2025 ingaan.  

Er is een subsidie toegekend aan de Dierenbescherming om het project Dierenbuddy te starten in Arnhem. Dit project heeft als doel om ouderen of chronisch zieken met een functiebeperking en een kleine beurs te ondersteunen bij huisdierbezit. Het doel is dat deze dieren zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Uit onze gesprekken blijkt dat bij de meeste zorginstellingen in Arnhem huisdieren onder voorwaarden mee mogen.

Eind 2023 is een langjarige overeenkomst aangegaan met het Dierentehuis Arnhem e.o. waarbij tevens de afspraken over het gezamenlijk opdrachtgeverschap tussen de gemeenten zijn vastgelegd.

In Arnhem en de regio is gekozen voor verbetering van de opvang van dieren in vergelijking met de bestaande opzet met een verouderd gebouw. Dit leidt onvermijdelijk tot meerkosten. Deze worden voornamelijk veroorzaakt door rentestijging en kostenstijgingen in de bouw en de noodzaak om meer beroepskrachten in te zetten. Op basis van de begroting en de jaarrekening en in overleg met SDA wordt de te betalen vergoeding aan SDA jaarlijks gezamenlijk vastgesteld.

Begin 2024 heeft het college een evaluatie van het afvalbeleid naar de raad gestuurd. Uit deze evaluatie en de kwartaalrapportages afval blijkt dat de doelstelling van 30 kg restafval per inwoner per jaar in 2025 niet binnen bereik ligt.

In 2024 heeft het eerste Arnhemse burgerberaad over afval plaatsgevonden. De deelnemers hebben op 22 juni 2024 met elkaar adviezen overhandigd op de centrale vraag “Wat kan de gemeente doen om afval van inwoners, instellingen en bedrijven te verminderen?”
Deze adviezen zijn in de tweede helft van 2024 ambtelijk getoetst op juridische en praktische haalbaarheid en financiële aspecten zijn in kaart gebracht. Dit rapport is eind 2024 aan de gemeenteraad verstuurd.
Het college heeft besloten om op basis van de adviezen een uitvoeringsagenda op te stellen waarmee de lopende uitvoering van de Afvalkoers 2022-2026 Arnhem Schoner geïntensiveerd wordt. Deze uitvoeringsagenda zal in het eerste kwartaal van 2025 ter besluitvorming aan de gemeenteraad worden gestuurd.

De genoemde maatregelen worden voortgezet. De resultaten laten een verbetering van het beeld zien. De hotspotaanpak draait om gedragsverandering en dat vraagt een lange adem. Concreet resultaat is nu al wel dat we echt samen met inwoners deze problematiek aangaan.
Daarnaast is op beide afvalbrengstations een brenghoek voor nog bruikbare spullen ingericht welke beheerd wordt door kringloopbedrijf 2Switch.

In de loop van 2024 kwam duidelijk naar voren dat wijksturing alleen verder gebracht kan worden door de scope breder te trekken naar een doorontwikkeling van de drie sturingsvormen lijnsturing, programmasturing en wijksturing. De opgaven waar we als gemeente voor staan houden zich immers niet netjes aan de kunstmatig opgetrokken grenzen in onze organisatie. Deze doorontwikkeling is ingezet vanuit de organisatievisie, om zo tot een werkwijze te komen die gebaseerd is op opgave gericht werken, met de professional centraal, in een ongedeelde organisatie (OPO).

Bovenstaande heeft de bodem gelegd voor het verbreden van het verandertraject naar “Samensturen”. Met Samensturen willen we als organisatie gezamenlijk en opgavegericht sturing geven en dit verankeren in een werkwijze. Het doel hierbij is om bij te dragen aan integrale samenwerking binnen en tussen de sturingsvormen lijn, programma en wijk, en om beleid en uitvoering dichter bij elkaar te brengen. Dit betekent dat medewerkers uit de verschillende clusters elkaar ontmoeten en dat ze elkaars perspectief kennen en waarderen. Het betekent ook dat we deze verschillende perspectieven gebruiken om samen te komen tot de beste resultaten voor onze opgaven en daarmee voor de inwoners van Arnhem. Samensturen draagt hiermee bij aan een cultuurverandering, waarbij onze organisatievisie het vertrekpunt is: de werkwijze is gebaseerd op – en draagt bij aan – opgavegericht werken met de professional centraal, in een ongedeelde organisatie (OPO). Het wordt de standaard om zoveel mogelijk kanten te belichten van een vraagstuk. Hierbij is het normaal om het perspectief van onze inwoners in de wijken mee te nemen in de vorming en uitvoering van beleid, en om ook in de wijken altijd het brede belang van de gemeente Arnhem uit te dragen.

Om actief bij te dragen aan heldere sturing en verantwoording, hebben we de werkwijze gekoppeld aan de P&C cyclus. We hebben er daarbij voor gekozen om de begrotingsprogramma’s leidend te laten zijn voor de inrichting en sturing. De uitkomsten hiervan (zoals aangescherpte doelenbomen per begrotingsprogramma en de keuze om begrotingsprogramma’s (weer) leidend te laten zijn voor interne sturing) helpen ook de inrichting en uitvoering van onze verantwoording richting de raad. In 2024 zijn we gestart met implementatie binnen de begrotingsprogramma’s S01 Veiligheid, S08 Welzijn & Inclusie en S11 Ruimtelijke ontwikkeling.

De actualisatie van de Arnhemse Leefbare wijken Monitor is afgerond in het derde kwartaal van 2024. Per 1 oktober 2024 zijn de nieuwe gegevens in de monitor beschikbaar gesteld. Uw raad is hierover geïnformeerd door middel van een raadsbrief.

De Koersnota Van Wijken Weten 2023 - 2030 is op 6 december 2023 vastgesteld. Na vaststelling van deze Koersnota is vervolgens gewerkt aan een uitvoeringsplan. Op 17 december 2024 is ook het uitvoeringsplan Koersnota Van Wijken Weten 2025-2026 vastgesteld door het college en is uw raad hierover geïnformeerd door middel van een raadsbrief.

Het Integraal accommodatiebeleid vraagt door de complexiteit en raakvlakken met diverse andere grote ontwikkelopgaven zoals Rijnpark en de Gebiedsvisie Presikhaaf 3 meer tijd (voorbereiding en uitvoering), afstemming en een meer gefaseerde en actiegerichte/lerende aanpak. We zijn in 2024 in twee wijken (Presikhaaf en Schuytgraaf/Elderveld) begonnen met het ontwikkelen van de werkwijze, het vaststellen van de accommodatiebehoefte, het uitwerken van in de praktijk getoetste beleidsuitgangspunten en het vaststellen van de benodigde financiële middelen. Het streven is om voorjaar 2025 met de raad in gesprek te gaan over de aanpak, eerste resultaten, en onderliggende principes en beleidsrichtingen. Na de zomer, als de uitkomsten voor de twee wijken bekend zijn, geven we aan hoe we het integraal accommodatiebeleid uitrollen over alle wijken. Ook stellen we dan de benodigde beleidskaders, randvoorwaarden en financiële middelen vast voor het vervolg. Het beleid voor de hele stad volgt daardoor weliswaar later, maar sluit dan goed aan op de praktijk en ondertussen boeken we resultaten.

In het Centrum, Spijkerkwartier en Arnhemse Broek (CSA) zijn diverse initiatieven ontplooid. Dit doen we door middel van subsidie, de wijkplatforms, ontmoetingsplekken en bewonersondersteuning.

We hebben ingezet op bestaande projecten en initiatieven om zo een duurzame verandering teweeg te brengen. Doordat steeds meer partners wijkgericht werken benutten we kansen in het wijknetwerk beter. We werken samen met onze welzijnspartners, zoals Rijnstad, SWOA en Sociaal Wijkteam om inwoners zo goed mogelijk te helpen met individuele vragen.

We hebben ingezet op bestaande projecten en initiatieven om zo een duurzame verandering teweeg te brengen. Het programma Kansrijk Opgroeien is gecontinueerd.

Het aantal mensen met overgewicht blijft hoog. De inspanningen dragen bij aan een gezonde leefstijl, maar dit vergt wel een langdurige aanpak.

Om een aantrekkelijke buitenruimte te creëren, zetten we opdrachten uit voor vergroening van de buitenruimte en het opknappen van verloederde plekken. Ook hebben we bewonersinitiatieven gefaciliteerd die hieraan bijdragen.

We ondersteunen de wijkorganisaties als partner vanuit de gemeente. Buurtbedrijven hebben behoefte aan een integrale aanpak. Samen willen we de belemmeringen wegnemen en zoeken naar oplossingen. We denken mee in mogelijkheden en waar nodig wordt aanvullende subsidie verstrekt.

We hebben samen met de partners in de wijk ingezet op de verkeersveiligheid, verwarde personen en het tegengaan van verloedering en criminaliteit. Met gerichte acties willen we blijven afrekenen met deze problematiek.

We hebben (speel)plekken en pleinen aangepakt en maken deze aantrekkelijker zodat ontmoeten/verblijven er prettiger is met meer aandacht voor ontmoeting, spelen en bewegen, vergroening en klimaatadaptatie. Zo is bijvoorbeeld de inclusieve speeltuin Rosorum geopend. In Klarendal is gestart met de transformatie van bouwspeelplaats de Leuke Linde. Het Peterplein is vergroend, kind- en mensvriendelijker ingericht en de waterberging is verbeterd.  In de buurt Vogelwijk binnen Klarendal is in overleg met inwoners het speeltuintje vernieuwd en een bank geplaatst waardoor ontmoeting gemakkelijker kan plaatsvinden.

We hebben de buurthuizen ’t Huuske, Bakermat, de Wasplaats, Jeugdcentrum Vogelwijk, De Nieuwe Hommel gestimuleerd om met een passend en goed aanbod aan activiteiten voor de inwoners van de wijk te komen. We brengen sociale wijkinitiatieven in Klarendal en Sint Marten bijeen en hebben een sociale kaart uit laten brengen in de vorm van een programmaboekje voor de inwoners.

In Sint Marten en Klarendal versterken we de samenwerking rondom het jongste kind tot 4 jaar door middel van bijeenkomsten met Sociaal wijkteam, jeugdverpleegkundige, basisschool Kunstrijk, huisartsenpraktijk Klarendal en kinderopvang SKAR. Het thuisbezoek door jeugdverpleegkundigen voor alle kinderen op het moment dat ze 18 maanden oud zijn is gerealiseerd. Het projectplan voor professionalisering Speelmorgen is klaar. Het wijknetwerk rond het jongste kind wordt nu betrokken om deze toe te spitsen op de wijk Klarendal.

In lijn met het Nationaal Programma Arnhem-Oost geven we uitvoering aan de plannen voor de leeftijdsgroep van 4 tot 18 jaar. De Rijke Schooldag heeft zich verder ontwikkeld. Samen met het Sportbedrijf Arnhem en Vitesse Betrokken hebben we meer voetbal in de wijk Klarendal gerealiseerd en zijn kinderen doorgeleid naar de voetbalvereniging VDZ. We zijn in samenwerking met de Hogeschool Arnhem Nijmegen met het zakgeldproject gestart.

We hebben in samenwerking met Sportbedrijf Arnhem en de Stichting Welzijn voor Ouderen Arnhem meer beweeg- en ontmoetingsprogramma’s voor ouderen in en rondom de buurthuizen en ontmoetingsplekken gerealiseerd. Specifiek de Beter beweeglessen in buurthuis ’t Huukske, sportlessen voor migrantenvrouwen en mannen in Klarendal en Sint Marten.

We hebben ingezet op bewustwording en regie op de eigen gezondheid en het voorkomen van zorg door de inzet van Welzijn op Recept door Stichting Welzijn Ouderen Arnhem en Rijnstad.

In samenwerking met een extern netwerk bestaande uit Sportbedrijf Arnhem, Rijnstad, Stichting Welzijn Ouderen Arnhem (SWOA) en huisartsenpraktijk Klarendal hebben studenten van de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) een onderzoek afgerond naar het verbeteren van de fysieke en mentale gezondheid van kwetsbare oudere inwoners van Klarendal en Sint Marten. In 2024 hebben we in samenwerking met de Hogeschool Arnhem Nijmegen verkend op welke wijze we dit onderzoek een goed vervolg kunnen geven.

We hebben een zes-wekelijks wijkveiligheidsoverleg georganiseerd waarin monitoring heeft plaatsgevonden en we passende acties hebben geïnitieerd. In lijn met het Nationaal Programma Arnhem-Oost is op 1 april 2024 de stadsmarinier gestart, aangesteld om het actieplan Hommel en Singel uit te voeren. Hieruit is een actieplan met bijbehorende prioriteitenlijst opgesteld. Een aantal zaken zijn gerealiseerd. De parkeergarage Hommelseweg is schoongemaakt en er is een kunstschildering aangebracht door een kunstschilder uit de wijk. Er is een werklocatie gerealiseerd op de Hommelseweg. Daardoor zijn de samenwerkende partijen zichtbaar aanwezig in het gebied.

We hebben de aanpak van overlast door personen met verward gedrag geïnitieerd en hebben daarbij voor de vrijwilligers van de buurthuizen in Sint Marten en Klarendal en de ondernemers van DOCKS een training georganiseerd over omgaan met verward gedrag.

In samenwerking met de politie zijn we het initiatief bondgenoten gestart. Een initiatief waarbij we sleutelfiguren in de wijk hebben geworven en bij elkaar hebben gebracht. Dit is een initiatief waarin we in tijden van rust investeren in de onderlinge relatie, om in tijden van maatschappelijke onrust een beroep op hen te kunnen doen. Ook betrekken we hen, voor zo ver mogelijk, in informatiedeling en hebben we bij hen input opgehaald ten behoede van de wijkveiligheidsplannen.  

We ontwikkelen het jongerenwerk door. De focus op inzet jongerenwerk ligt op Klarendal en Sint Marten. Daarnaast hebben we gesprekken gevoerd met de jongeren in de Burgemeesterswijk om de overlast op de basisscholen, bossen en parken te verminderen. Om de jongeren in de Burgemeesterswijk een ontmoetingsplek te bieden wordt er een jongeren ontmoetingsplek (JOP) gerealiseerd in 2025. We hebben in 2024 het participatieproces in gang gezet en doorlopen met de inwoners uit de Burgermeesterswijk om te komen tot de meeste geschikte locatie hiervoor.

• We hebben goed contact met alle buurthuizen in het gebied Noord-Oost. In 2024 hebben we regelmatig overleg gevoerd over de uitdagingen naar de toekomst, zodat de buurthuizen en ontmoetingsplekken gefaciliteerd worden.  
• Verschillende buurthuizen in het gebied Noord-Oost hebben afgelopen jaar subsidie ontvangen van externe partijen (provincie Gelderland en Dullertsstichting) om hun doelen in de wijk te verwezenlijken. Wij hebben daarin actief bemiddeld, zorg gedragen voor cofinanciering en soms aangevraagd (bij subsidie provincie noodzakelijk) etc. om samen met de buurthuizen te werken aan veerkrachtige wijken.
• Het multifunctionele centrum de Wetering wordt goed gebruikt. Het is een verzamelgebouw met laagdrempelige 0e/1e lijnvoorzieningen, dit bevordert de samenwerking tussen de verschillende organisaties. In 2024 is de keuken vernieuwd, hierdoor zijn mogelijkheden voor activiteiten die uitnodigen tot ontmoeting vergroot.   
• Er zijn verschillende ketenoverleggen in de gebieden die bijdragen aan de toegang. Ook in 2024 bleef dit een grote uitdaging, vooral in de wijk Geitenkamp. Veel aanbod, maar geen optimaal gebruik van voorliggende voorzieningen. We hebben ons, samen met de wijkpartners, georiënteerd op nieuwe aanpakken om een betere aansluiting te krijgen bij de behoefte van de inwoners.
• In Angerenstein is een bewonersinitiatief gestart dat gebaseerd is op het principe van voorzorgcirkels, ook inPlattenburg iser onderzocht of het mogelijk is om in 2025 te gaan starten met Voorzorgcirkels/buurtcirkels.  

• Er is een kwartiermaker/procesbegeleider aangesteld om de Vlindertuin nog meer een broedplek te maken voor de wijk. Het doel daarbij is om meer (sociaal) ondernemers aan te trekken en zorg te dragen voor een levendige plint, waardoor meer inwoners worden gestimuleerd om gebruik te maken van deze prachtige plek. De basisschool de Witte Vlinder is gestart met een kindermoestuin op deze locatie.
• Vanuit stichting Enjoy & Learn is het Buurtbaanbureau opgericht en het Buurtklusbedrijf Geitenkamp. Het Buurtklusbedrijf Geitenkamp werkt hierin samen met de buurtklusbedrijven uit andere wijken (Spijkerkwartier, Malburgen). In de uitvoering van de klussen wordt zoveel mogelijk gewerkt met inwoners met afstand tot de arbeidsmarkt om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten.
• In Noord-Oost is een pilot integrale gezinsaanpak gestart, waarbij wijkcoaches en regisseurs van W&I gezamenlijk bij gezinnen op bezoek gaan, om zo efficiënter te werken. Bij 10 gezinnen wordt dit Q4 2024 en Q1 2025 uitgevoerd door W&I en SWT.
• Het project Geitenkamp werkt is gestart, een project waarin jongvolwassenen op eigen wijze laagdrempelig worden gecoacht richting werk of school. Van kleine stapjes dicht bij huis, naar werk of studie wat past en duurzaam is. Korte lijntjes en persoonlijke aandacht maken het verschil. Er zijn 45 trajecten gestart. Geitenkamp werkt is een project vanuit het Nationaal Programma Arnhem Oost.

• Het programma Rijke schooldag is in uitvoering en loopt per schooljaar. We hebben ons ingezet om continuering in het nieuwe schooljaar te borgen. De subsidie voor Rijke Schooldag loopt via het Nationaal Programma Arnhem Oost. Nog onduidelijk is of via deze nieuwe subsidie het totale ingezette programma kan worden gecontinueerd. In het verlengde leertijd programma wordt samengewerkt met de Boomhut, waar ook veel Geitenkampse kinderen zitten, maar niet valt onder het Nationaal Programma Arnhem Oost. Vanuit het budget Kansrijk Opgroeien hebben wij de mogelijkheid geboden om ook de kinderen op de Boomhut een verlengde leertijd programma aan te bieden.  
• De afgelopen 3 jaar is gewerkt aan het versterken van het pedagogisch klimaat op de Rommelkist, door het aanstellen van een pedagogisch medewerker met opdracht om van de Rommelkist een plek te maken waar ieder kind/tiener zich welkom en veilig voelt en plezierig kan spelen en bewegen. Maar ook gericht werkt aan basisvaardigheden, weerbaarheid en zelfvertrouwen van de kinderen en tieners. De afgelopen jaren is geïnvesteerd in het versterken van het team (kwalitatief), samenwerking met andere wijkpartners en gezamenlijke programma's, zoals de verlengde leertijd, Vreedzame Wijk en vernieuwing van de speelplek.
• In 2024 was GOAT-jongerenwerk niet meer weg te denken uit de Geitenkamp. Maandelijks ontvingen we een rapportage, elk kwartaal zijn er Q-gesprekken gevoerd over hoe het gaat. Aan alle professionals die werken aan/met jongeren hebben wij gevraagd om aandacht te hebben voor de weerbaarheid, normen en waarden van kinderen/jongeren. De standaardmethodiek is Vreedzame wijkaanpak. Afgelopen jaar is gestart met het Versterkersproject een project waarin GOAT-jongerenwerk, Sportbedrijf Arnhem en kinderwerk Rijnstad gezamenlijk werken aan weerbaarheid, gedrag voor een groep geselecteerde kinderen.  

• We voerden periodiek overleg over de voortgang. De resultaten werden in Q3 opgeleverd en vervolgens komt er in 2025 een jaarverslag voor 2024.
• Het JOGG is gekoppeld aan GOAT-jongerenwerk, dat betekent dat ook binnen het jongerenwerk jongeren worden gestimuleerd tot een gezondere leefstijl; meer bewegen en gezonder eten. Er is een intensieve samenwerking ontstaan tussen het JOGG en GOAT-jongerenwerk. De doelgroep wordt nu beter bereikt.
• We realiseerden meer en/of betere en nieuwe beweegplekken (onder andere Rommelkist, Sportpark Paasberg).
• Het plan van aanpak voor het sportpark de Paasberg is in Q4 2024 opgeleverd.

• We hebben bij de buurthuizen de vergroening gestimuleerd en gerealiseerd (Buurtfabriek en Moes). Op het schoolplein op de Witte Vlinder is een ontwerp gemaakt voor een groen schoolplein, we hebben meegewerkt aan het zoeken naar de benodigde middelen om dit te realiseren.
• We hebben een interactieve kaart (app) ontwikkeld om in beeld te brengen in welke straten ligusterhaagjes onderdeel uitmaken van het beschermd stadsgezicht, de drie woningcorporaties hebben ook inzicht in deze kaart en zullen bij woningmutatie weer een haag aanplanten in het geval deze ontbreekt. Stapje voor stapje keert de ligusterhaag weer terug in het straatbeeld. Voor woningen in eigendom van particuliere verhuurders of bewoners wordt nog een plan van aanpak ontwikkeld.
• De bewonersgroep neemt nu actief deel in de projectgroep Herinrichting Sportpark de Paasberg. Wij bewaakten in 2024 de participatie in dit proces.

Het project voor de hotspots met bijplaatsingen is afgerond. Door de aanpassingen worden er nu minder bijplaatsingen gedaan.

• Om de instroom van kwetsbare inwoners in bepaalde straten (hotspots) te beperken, worden er extra voorwaarden gesteld aan toekomstige bewoners. Dit kan zijn dat nieuwe inwoners die zich in willen zetten voor de leefbaarheid voorrang genieten. Er zijn o.a. aanbiedingsgesprekken gevoerd en er is geloot. De ervaring is dat dit over het algemeen een positief effect heeft op de leefbaarheid, het aantal meldingen van woonoverlast neemt af. Vooralsnog lijkt het reguleren van de instroom een positief effect te hebben.
• In een aantal straten staat de leefbaarheid onder druk. Er is veel woonoverlast en er wordt weinig rekening gehouden met elkaar. In samenwerking met het opbouwwerk is gekeken hoe samen met de bewoners de leefbaarheid in een straat kan worden bevorderd, zodat het voor iedereen fijn wonen is. Deze straataanpak zal onder het Nationaal Programma Arnhem Oost vanaf 2025 worden gestart.

In samenwerking met het Nationaal Programma Arnhem Oost is een projectleider aangesteld om te onderzoeken of supermarktketens interesse hebben om zich te vestigen op Geitenkamp en onder welke condities. Een marktconforme supermarkt (m2) is noodzakelijk. De inzet is om de ontwikkeling naar een marktconforme supermarkt mogelijk te maken, dit om een stap dichter te komen tot bij realiseren van een bruisender Marktplein, waardoor het vestigingsklimaat op Geitenkamp aantrekkelijker wordt.

• Er zijn verschillende acties samen met bewoners onder de aandacht gebracht. Het duurzaam mobiliteitsplan was leidend en we hebben gewerkt aan oplossingen voor het tegengaan van opstoppingen en een gezonde doorstroom van verkeer en parkeren.
• We hebben deelgenomen aan de communicatieoverleggen. We koppelden dingen terug die we horen vanuit de buurt naar het communicatieoverleg. Dit wordt als zeer positief ervaren.
• We zijn in overleg met Rijnstate (personeel stimuleren om meer met de fiets te komen en minder parkeren in de wijk). Daarnaast goed contact met een parkeerwerkgroep vanuit de wijk. De bevindingen zijn meegenomen in het duurzaam mobiliteitsplan.

• De afgelopen periode is ingezet op vermindering van jeugdoverlast op Valkenhuizen door vanuit het jongerenwerk meer activiteiten te organiseren op Valkenhuizen, door het inzetten van een rolmodel uit de wijk op Valkenhuizen (toezicht) die de jongeren kent en ze makkelijker kan aanspreken, en door beheerders van Valkenhuizen kennis te laten maken met de jeugdwerkers en ze te trainen in het aanspreken van jongeren. Er is ook stevig ingezet om de jeugdoverlast in park Angerenstein tegen te gaan. Naast de monitoring van de wijkveiligheid is er ook aandacht voor themasessies. Bijvoorbeeld Halt in de wijk, training polarisering en Meldcode huislijk geweld. Verder is ook gewerkt aan een intensievere samenwerking met netwerkpartners door gezamenlijk stil te staan bij de verschillende rollen en verantwoordelijkheden, maar ook bij hoe werken we samen in de wijk, ieder vanuit zijn eigen professie.

• Via maandrapportages en Q-gesprekken krijgen we een overzicht van voortgang. GOAT-jongerenwerk wordt gewaardeerd door de netwerkpartners en is niet meer weg te denken uit Geitenkamp.

• In verschillende wijken in Noord-Oost zijn wijkschouwen gehouden op het brede gebied van de leefomgeving. Bijvoorbeeld in park Klarenbeek, in Geitenkamp op het gebied van verloedering, in Alteveer-Cranevelt op het gebied van parkeer- en verkeersoverlast en in Velperwerg e.o. ook vanwege de parkeer- en verkeersoverlast.

• Geitenkamp was een van de wijken waar het project Bondgenoten zou starten. Een project waar buurtbewoners met aanzien gevraagd worden om bondgenoot te worden van de politie. Door minimale betrokkenheid van bewoners is dit project in Geitenkamp - vooralsnog - gestopt.

• Door personele wijzigingen bij onze sociale wijkpartners (Sociaal Wijkteam en Welzijn) is het organiseren van een integrale sociale programmering via de sociale wijktafel nog niet structureel van de grond gekomen. Voorbereidende gesprekken hebben plaatsgevonden en in 2025 verwachten we dat dit gerealiseerd wordt.  
• Het spreekuur van Goed Geregeld Arnhem in het MFC is teruggekeerd en voldoet aan een behoefte.
• Er is een inloopspreekuur voor bewoners (de Buurtbalie) door wijkprofessionals in het MFC opgezet en loopt. De wijkprofessionals gaan op basis van een evaluatie dit verder door ontwikkelen.  
• Jongerencentrum Push, buurthuis De Overkant en De Oosthof zijn goed vindbare plekken voor bewoners om te ontmoeten en bieden een breed activiteitenaanbod. We zijn actief betrokken bij de gesprekken over de toekomstplannen.
• We hebben met actieve bewoners, professionals en een door ons ingehuurde bureau De 7 Zebra's een programma voor Meet & Greets tussen bewoners en professionals georganiseerd en geëvalueerd. Er is een stabiel netwerk van wijkbewoners en professionals ontstaan wat zijn vervolg krijgt in 2025.  
• Er zijn 3 bijeenkomsten georganiseerd vanuit het Netwerk Kansrijk Opgroeien waar circa 60 wijkprofessionals elkaar hebben ontmoet, geïnspireerd en relevante onderwerpen zoals bijvoorbeeld vaderschap hebben besproken. Het kernteam voor het levendig houden van dit netwerk is verder verstevigd en zal ook in 2025 zorgen voor verbinding en agendering van onderwerpen.
• De gezondheidsmakelaar heeft een gezondheidsplein opgezet dat goed ingebed is in het gezondheidsnetwerk van Presikhaaf waardoor bewoners makkelijker en sneller worden geholpen middels een warme doorverwijzing.
• Er hebben 2 gezondheidsdagen plaatsgevonden waarbij 145 bewoners een gezondheidscheck hebben ontvangen en 90 bewoners een warme doorverwijzing hebben gekregen voor passend aanbod/hulp.
• We hebben financieel een bijdrage geleverd aan het verduurzamen van buurtcentrum De Oosthof
• We hebben ingezet op een passend aanbod en programmering op plekken in de openbare ruimte voor spelen, bewegen en ontmoeten. Bijvoorbeeld in P1 is er een samenwerkingsstructuur opgezet voor kinderen op het gebied van spelen, sport en cultuur (projectnaam: Kom je Buitenspelen).
• Het wijkplatform heeft een doorstart gemaakt en is hierin ondersteund door een externe begeleider.
• We hebben 20 bewonersinitiatieven financieel gesteund. In verband met de doorstart van het wijkplatform hebben we de beoordeling van bewonersinitiatieven overgenomen.
• Er is een taaltafel opgezet met betrokkenen die aanbod hebben op taalontwikkeling en verminderde laaggeletterdheid. Hierdoor zijn bewoners beter geholpen met hun hulpvraag.

• We hebben de totstandkoming van een gebiedsplan participatie, armoede en schulden (met de focus op P1) aangejaagd, maar door stedelijke afspraken en mindere personele bezetting bij onze wijkpartners is dit niet van de grond gekomen en wordt dit in 2025 voortgezet.
• Bijna alle kinderen van 18 maanden (98%) zijn bezocht door het consultatiebureau om het belang van taalrijk opvoeden, voorschoolse educatie en opvoedondersteuning onder de aandacht te brengen.
• Er zijn gesprekken gestart vanuit het Integraal Accommodatie Beleid om de toekomstfunctie van het MFC te bepalen waarin we onze visie voor een Ouder-Kindcentrum hebben gedeeld.  
• Er zijn vanuit het netwerk Kansrijk Opgroeien drie bijeenkomsten georganiseerd rondom verschillende thema’s zoals ouderbetrokkenheid en rouwverwerking van het kind. Dit netwerk versterkt de onderlinge samenwerking in de wijk van professionals.  
• We hebben de nieuw gestarte coalitie jongerenwerk Presikhaaf (PU en Kansenmakers) verder versterkt en gerealiseerd dat in 2025 de inzet doorgang kan vinden. Dit zorgt voor een sterk netwerk in de wijk dat in contact staat met verschillende jongeren en hen begeleidt bij vergroten van hun kansen.
• Er is verbinding gelegd met de energiecoaches over de integrale inzet op energietransitie en aanpak energiearmoede. We hebben deelgenomen en meegedacht over de vormgeving van de bewonersavonden die in de wijk zijn georganiseerd op dit thema.
• We hebben met een werkgroep 0-4 jarigen gewerkt aan gezamenlijke ambitie om kwetsbare kinderen en kwetsbare ouders eerder te signalen en hen te verbinden met het aanbod dat er voor hen is in de wijk. Hier gaan we in 2025 mee door.
• De pilot Power Parents (opvoedondersteuning en versterken sociaal netwerk ouders) is positief geëvalueerd. Een tweede is gestart in het najaar.
• Er is een start gemaakt met de doorontwikkeling van De Speelmorgens van Rijnstad. Dit draagt bij aan het versterken van ouderbetrokkenheid en het opvoeden in een taalrijke omgeving en zal in 2025 vervolg krijgen
• Professionals met verschillende achtergrond zijn door HAN Sparkcentre getraind om in 2025 samen met kinderen, jongeren en hun ouders/verzorgers op zoek te gaan hoe impact op taalontwikkeling bij (jonge) kind te vergroten.

• Er is een bewoners klankbordgroep uitvoering gebiedsvisie P3 opgezet die actief meedenkt een meepraat over de fysieke projecten binnen P3.
• Speeltuin Molencatestraat is opgeknapt op basis van wensen van bewoners.  
• In Project Buurttuinen (mede gefinancierd vanuit Nationaal Programma Arnhem Oost) is met betrokkenheid van bewoners een definitief ontwerp vormgegeven en gekozen waarin het spelen, eetbaar groen, ontmoeten en verbinden centraal staan. Realisatie gaat plaatsvinden in 2025.    
• Samen met het Nationaal Programma Arnhem Oost hebben we actief ingezet op een goede planvorming van toekomstbestendige en bij de wijkbehoefte passende inrichting van de openbare ruimte op een aantal bijzondere plekken in de wijk: buurthuis de Overkant, speelplek de Regenboog, rondom Dunoweg, rond de Parkschool.
• We hebben de samenwerking met de corporaties en Rijnstad versterkt rondom de ontwikkeling van P1: realisatie paviljoen Merwedeterrein, opdrachtformulering voor een community builder die geworven is om de verbinding te leggen tussen nieuwe en oude bewoners.
• We hebben erop toegezien dat in het ontwikkelperspectief P3, het verbeteren van de verkeersveiligheid en in het bijzonder de realisatie van 30 km zones een prominente plek krijgt in de planvorming.
• We hebben diverse bewonersinitiatieven ondersteund gericht op het actief gebruik van de openbare ruimte en het versterken van ontmoeten en verbinden.

• Het wijkveiligheidsoverleg stemt elke maand de inzet van veiligheidsprofessionals in de wijk af op actualiteit en meldingen van bewoners. Trends en signalen worden snel en adequaat uitgewisseld en een meer strategisch aanpak wordt met elkaar afgestemd. Het winkelcentrum Presikhaaf is aangewezen als een hot-spot gebied en hier wordt in 2025 uitvoering aan gegeven middels een integrale aanpak.
• De opdracht van de Stadsmarinier (gefinancierd vanuit het Nationaal Programma Arnhem Oost) is omgezet van aanpak jongerendynamiek naar integrale aanpak winkelcentrum Presikhaaf. Door deze omzetting hebben we afscheid genomen van de oude Stadsmarinier en wordt er een nieuwe geworven in 2025.   
• Jongerenoverlast is flink afgenomen mede door inzet coalitie jongerenwerk Presikhaaf waardoor een separate thematische aanpak is beëindigd. Het onderwerp is weer regulier ondergebracht in het wijkveiligheidsoverleg.  
• We hebben met de wijkveiligheidspartners een schouw georganiseerd in de donkere dagen waarbij we probleemlocaties en aanpak hebben uitgewisseld. Hieruit is er een actieplan gemaakt dat maandelijks in het wijkveiligheidsoverleg wordt besproken.   
• Het Overlast en Zorg Overleg is overgenomen door de PGA (persoonsgebonden aanpak) expert van de afdeling veiligheid. TLO heeft deze ontwikkelingen actief gevolgd en levert een bijdrage in de verdere doorontwikkeling.  
• Via wijkmedia is er ingezet op positieve communicatie met betrekking tot bewoners en initiatieven die een succesvolle bijdrage leveren aan de versterking van het veiligheidsgevoel. We zijn aangesloten op de stedelijke campagne Meld Misdaad Anoniem.
• De inzet van de coalitie jongerenwerk Presikhaaf en het netwerk Kansen voor Kinderen zijn door TLO  verbonden aan de inzet van onze veiligheidspartners
• We hebben actief ingezet op het stimuleren van bewonersinitiatieven en ontmoetingen die bijdragen aan een verhoogd veiligheidsgevoel en een sterkere gemeenschapszin.

• Per voorziening is in samenwerking met de beheerders /vrijwilligers een visie geschreven. Daarnaast zijn de acties beschreven die nodig zijn om de voorzieningen nog aantrekkelijker te maken voor de inwoners van Malburgen. Dit loopt uiteen tot het verstevigen van het bestuur, het betrekken van meer vrijwilligers en het aanpassen van het pand.  
• Voor bewoners die moeilijk zelf de stap kunnen maken naar meedoen zijn afspraken gemaakt met partners zoals het sociaal wijkteam en het taalhuis. Bewoners die het lastig vonden om de stap richting een voorziening te zetten, krijgen daarbij ondersteuning van medewerkers van SWOA, als zij daarvoor openstaan.  
• Verder is er een activiteitenoverzicht voor de wijk gemaakt. Dit overzicht is ook met de partners in de wijk besproken en hun wensen zijn hierin verwerkt. Er wordt nu gewerkt aan een digitale agenda op de website www.malburgen.nl zodat alle activiteiten inzichtelijk en up tot date zijn.  
• Vanuit de behoeften die we in 2023 hebben opgehaald is een voorliggende groepsvoorziening voor vrouwen van 55 jaar en ouder met een niet-westerse migratieachtergrond gerealiseerd ter voorkoming van sociaal isolement. Hiervoor is veel belangstelling vanuit de bewoners.   

Er is een plan ontwikkeld voor de “buurtlanding” voor nieuwe bewoners in een deel van Malburgen Oost. Daaraan wordt nu uitvoering gegeven in Immerloo I . Dit gebeurt in combinatie met het participatieproces rond de nieuwbouw van de Hobbit. Het plan dient ook als blauwdruk voor andere buurten waar nieuwe bewoners komen te wonen. In verband met de beschikbare capaciteit kan pas op een later moment op andere plekken in Malburgen Oost een buurtlanding worden georganiseerd.

Naast de reguliere inzet op dit onderwerp is geen intensieve aanpak gestart. De voorbereidingen en de afspraken voor deze aanpak zijn echter nu wel gereed en het project gaat begin 2025 van start.

Met de jeugdpartners zijn afspraken gemaakt over de wijze van het betrekken van ouders bij activiteiten, het bevorderen van de gezonde leefstijl, vergroten van veerkracht, weerbaarheid, positieve identiteitsontwikkeling en hoe in de wijk gewerkt wordt aan talentontwikkeling. Dit houden we actueel door de onderwerpen met regelmaat te bespreken in het gezamenlijke overleg en hierover kennis uit te wisselen. Voor het thema weerbaarheid hebben we ook kennisinstituut Movisie uitgenodigd om hun onderzoeksresultaten over werkende elementen rondom dit thema binnen het jongerenwerk, met ons te delen.    

• Het programma is door onze coördinatie divers van aard geworden en bevat naast sport- en bewegingsactiviteiten ook meer activiteiten zoals muziek en creatieve workshops. Verder is het project Politiekids uitgevoerd, waarbij kinderen onder andere werken aan het vergoten van weerbaarheid en een gezonde leefstijl. Binnen het project wordt samengewerkt tussen het kinderwerk en het jongerenwerk zodat het programma geschikt is voor de leeftijdsgroep van groep 5 tot en met groep 8.   
• Ten aanzien van het op dezelfde wijze rapporteren over de bereikte resultaten binnen het jongerenwerk is afgesproken dat dit stadsbreed met de jeugdpartners wordt opgepakt.  

• Alle interventies die zijn opgenomen in het NPAO zijn gestart en de partijen die betrokken zijn bij de doelgroep 0-4 jaar kennen de interventies en voorzieningen die gestart of opgezet zijn. Concreet zijn dit een extra huisbezoek door het consultatiebureau, een extra consultatiebureau in Malburgen West, Centering Pregnancy in de wijk, ondersteuning van jonge moeders in de wijk, starten van ouder-peutergym op twee locaties in de wijk en professionalisering van de speelochtenden.
• De voorzieningen zijn met de betrokken partijen in samenhang georganiseerd, de partijen zijn betrokken bij elkaars inhoudelijke programma en hebben daar een rol in. Op deze wijze is de doorgaande lijn geborgd.  

• Vanuit het primair onderwijs is bekend waar de aandacht voor het jonge kind en zijn ouders op gericht moet zijn ter voorkoming van achterstanden in de eerste levensjaren. Ze hebben geadviseerd vooral in te zetten op het voorkomen en beperken van de achterstanden- in de doelgroep 0-4 jaar omdat zij zien dat veel kinderen met achterstanden starten op het basisonderwijs. Dit heeft geleid tot het opnemen en uitvoeren van de inspanningen onder het thema "minder kinderen starten met een motorische, taal- of hechtingsachterstand aan het primair onderwijs.   
• Met betrekking tot de aansluiting op de naschoolse programma’s hebben we Rijnstad gevraagd de afstemming van het kinderwerk en naschoolse programma's van de scholen voor hun rekening te nemen. Op een aantal scholen is dit gelukt, bij andere scholen is dit nog in ontwikkeling omdat deze scholen nog zoekende zijn in het organiseren van het naschoolse programma. Dit wordt verder in samenwerking met het Nationaal Programma Arnhem Oost opgepakt.     

• De veronderstelling dat er reeds een Gezonde Voeding convenant was getekend in Malburgen, waarop wij aanbieders van activiteiten kunnen wijzen, bleek niet te kloppen. Daarom hebben wij ons moeten heroriënteren op de inspanning dat alle jeugdpartners bij activiteiten gezonde voeding aanbieden aan het einde van 2024. Onze subsidiepartners hebben wij wel aangesproken op hun beleid inzake gezonde voeding. Dit heeft geresulteerd in een gezond(er) aanbod van voeding tijdens evenementen. Ook is onderzocht of aanbieders waar mensen met een Gelrepas kunnen betalen of korting kunnen krijgen, gezonde voeding aanbieden. Dit is nu het geval in Malburgen.  
• HAN-studenten hebben een instrument ontwikkeld en getest om in gesprek te komen met jongeren over de ervaren gezondheid. De professionele Malburgse samenwerking rondom de gezonde wijk heeft verder vorm gekregen in de Stuurgroep Gezond Malburgen. Naast de gemeente zijn welzijns-, sport-, gezondheids- en jongerenwerkpartners uit de wijk deelnemers van deze stuurgroep. Gezamenlijk zijn de specifieke gezondheidsopgaven onder jongeren bepaald op basis van analyses en wijkinzichten. Het bevorderen van mentale gezondheid onder jongeren is daaruit gekomen als belangrijkste opgave.  
• Om meer jongeren te laten sporten in georganiseerd of verenigingsverband is een Living Lab opgezet om te ontdekken hoe jongeren de (sport)club van de toekomst voor zich zien. Dit heeft ertoe geleid dat er in 2024 een evenement door hen zelf is georganiseerd: King of the Court (spelvariant op beachvolleybal). Er zijn meer ideeën voor sporten in (semi-)georganiseerd verband door de jongeren bedacht; deze gaan ook uitgevoerd worden. Het heeft nog niet geleid tot meer jongeren die in verenigingsverband zijn gaan sporten. Wel hebben de verenigingen meer zicht gekregen op hoe jongeren geïnteresseerd kunnen worden voor de sportclubs.   
• Er is een analyse gemaakt van de sportactiviteiten in Malburgen. Dit is gedaan met het oog op eventuele obstakels voor meiden en jonge vrouwen met een bi-culturele achtergrond waardoor zij niet gaan sporten. Bekendheid over het aanbod en effectieve toeleiding naar dit aanbod, bleken de obstakels voor deelname. Er is een Plan van Aanpak gemaakt door meiden- en jongerenwerk dat vanaf eind 2024 in uitvoering is gebracht.  

Op de Groene Route Malburgen hebben we in samenwerking met Volkshuisvesting Arnhem drie plekken gerealiseerd die aanleiding geven voor ontmoeten en bewegen. Ook zijn er diverse speelplekken verbeterd om een beter speelaanbod aan te bieden, passend bij de doelgroep in de buurt. Het is in 2024 niet gelukt om nieuwe speel en beweegmogelijkheden rondom de Malburcht toe te voegen. Pogingen om samen met bewoners een beweegroute in de buitenruimte te realiseren zijn mislukt door gebrek aan draagkracht voor dit initiatief.

Op diverse plekken is meer en kwalitatief groen toegevoegd. Tijdens verduurzamingsprojecten van sociale huurwoningen zijn er in samenwerking met bewoners en Stichting Groene Buurt Schone Straat tegelwipfeestjes georganiseerd om de tuinen te vergroenen. Er wordt gewerkt aan een vervolg om mensen te verleiden hun eigen tuin te ontstenen.  

Op de Bakenhof is het voornemen om padelbanen aan te leggen. In het proces van de realisatie van de entree van de Bakenhof wordt de ontwerpfase opnieuw gedaan in betere samenwerking met verenigingen en bewoners. In 2025 wordt deze fase afgerond.   

Er werd in 2024 volop gewerkt aan het ontwikkelperspectief voor Malburgen, onder de naam Malburgen Samen Vooruit. Zo is besloten een verdiepende visievorming te maken op Immerloo 2 en de Bakenhof. De fysieke leefomgeving op de Immerloopleinen zijn onderdeel van deze verdiepende visie. Vervolgens maken we op basis hiervan een concreter inrichtingsplan in 2025. Tijdens dit gehele proces is er sprake van nauwe betrokkenheid van inwoners.

De herontwikkeling van winkelcentrum De Drieslag is in 2024 verder doorgezet. Het eigenaarschap van bewoners en ondernemers kan nog worden versterkt.  

• We onderzoeken hoe een passend aanbod voor sport-, spel-, beweeg- en ontmoetingsvoorzieningen voor 8-12 jarigen in Schuytgraaf eruitziet. Bestaande voorzieningen zijn in kaart gebracht en we hebben gesprekken gevoerd met bewoners en professionals over het gebruik en de inrichting van deze voorzieningen. Concreet zijn we samen met bewoners aan de slag gegaan met het herinrichten van bijvoorbeeld de speeltuin aan het Asperenpad en het Zoetermeerplantsoen in Elderveld en de Achterwende in Schuytgraaf. Daarnaast stimuleren werkers van het Sportbedrijf in afstemming met ons het buitenspelen door inzet van een bakfiets met speelmaterialen.
• Na het (her)verdelen van beschikbare uren is er geen bewonersondersteuning meer in Schuytgraaf en Elderveld. We ondersteunen bewoners bij het opzetten en doorontwikkelen van ontmoetingsactiviteiten, bijvoorbeeld de wekelijkse koffieochtend in de Omnibus.
• We zijn samen met bewoners en partners aan het kijken hoe de kantine en andere ruimtes van wijkcentrum Elderveld nog meer kunnen functioneren als huiskamer en ontmoetingsplek. De jeugdruimte is geplaatst en verbouwd, met een tussenoplossing voor stroom, en een toiletvoorziening is na de herfstvakantie proefgedraaid. De ruimte is begin december feestelijk officieel geopend.

• Professionals in de wijken sluiten aan bij (ontmoetings)activiteiten en -plekken, om zo meer zichtbaar te zijn en meer spreekmogelijkheden te creëren. Een extra Goed Geregeld Loket in Schuytgraaf blijkt niet nodig, omdat het loket in Elderveld voldoende gevonden wordt.
• We stimuleren dat partners op het gebied van werkloosheid en schulden elkaar voldoende fysiek weten te vinden en samenwerken. Door de inzet van het nieuwe samenwerkingsverband jongerenwerk zijn jongeren sneller in beeld bij problemen op het gebied van schulden, school en werk. Jongeren worden waar nodig warm overgedragen naar partners.

• We zetten in op sociale structuren (een vangnet) voor ouders, passend bij hun behoeften. We ondersteunen daarom bijvoorbeeld de opstart van het bewonersinitiatief ‘mamacafé’ waar jonge moeders en kinderen elkaar ontmoeten en informatie krijgen. Ook hebben we onderzocht welk professioneel initiatief op het gebied van opvoedondersteuning ingezet zou kunnen worden.
• We versterken en waar nodig breiden we gezinsprogramma's en inzet van het consultatiebureau uit. Activiteiten als de speelmorgens worden goed bezocht. Er is een tweede speelmorgen gestart in Schuytgraaf.

• We organiseren een integrale en sluitende aanpak rond de ontwikkeling van het jonge kind om ontwikkelingsachterstanden te signaleren en te behandelen door coördinatie van activiteiten met alle betrokken partijen. We verbinden initiatieven aan professioneel (zorg)aanbod als de sociale wijkteams en het consultatiebureau.
• We zetten met elke basisschool in Schuytgraaf en Elderveld die dat wil een naschools programma op waar verschillende vaardigheden ontwikkeld worden, passend bij de kinderen van de betreffende school. Bij de Confetti is het programma Huiswerk En Thee uitgebreid en IKC de Kringloop is gestart met een extra middag beweegaanbod. Met een kernteam van school, partners en gemeente wordt het concept gemeenschapsschool verder uitgewerkt en onderzocht hoe programma's structureel geborgd kunnen worden.
• Na de herfstvakantie is Power Plug Academy begonnen met huiswerkbegeleiding aanbieden aan kinderen en jongeren vanaf groep 7. Kinderen en jongeren kunnen in een veilige setting ondersteund worden bij hoe je schoolwerk organiseert, worden gestimuleerd hun talenten te ontdekken en hen wordt een luisterend oor geboden.

• We zetten met wijkpartners een aanbod voor 4-12 jaar in de vrije tijd op dat zich richt op talentontwikkeling en het versterken van de identiteitsontwikkeling. Onderdeel hiervan is de uitbreiding van het kinderwerk, waarbij in de extra uren bijvoorbeeld gericht wordt op ouderbetrokkenheid en aansluiting op het naschoolse aanbod.
• We zetten met wijkpartners een aanbod voor 12-18 jaar in de vrije tijd op dat zich richt op talentontwikkeling en het versterken van de identiteitsontwikkeling. Het nieuwe samenwerkingsverband jongerenwerk is zichtbaar in de wijk en heeft een doorlopend aanbod opgezet. Zo zijn er bijvoorbeeld wekelijkse voetbaluren, creative wednesdays en meidenclubs..
• We zorgen voor ontmoetingsplekken in de wijk met een gevarieerde programmering. Achter sporthal Elderveld is een JOP geplaatst voor ontmoeting. De jeugdruimte Schuytgraaf heeft na de herfstvakantie proefgedraaid met een tussenoplossing voor stroom en een toiletvoorziening. De ruimte is begin december feestelijk officieel geopend.

• Er is een eerste ontwerp gemaakt voor de inrichting van de omgeving van MFC de Salamander en er is een 0-meting gedaan om de huidige veiligheidssituatie in kaart te brengen. Er is gezamenlijk een gedragscampagne ontwikkeld die na de zomervakantie voor het eerst in ingezet. Handhaving neemt deze locatie mee in haar controles rondom scholen bij het brengen en halen.
• In fases voeren we het definitieve ontwerp inrichting openbare ruimte rondom scholen en sporthal aan het Breezandpad uit. De JOP achter de sporthal is geplaatst en er is een jeu de boulesbaan aan de voorkant aangelegd. Er wordt gekeken of er nog meer speel- en beweegvoorzieningen toegevoegd kunnen worden aan het plan.
• We zetten in op fysieke maatregelen bij winkelcentrum Schuytgraaf om rijden met fiets en scooter in het voetgangersgebied te ontmoedigen. Een proef met bloembakken leverde onvoldoende op en zorgde voor toegankelijkheidsproblemen voor scootmobielen. Een voorstel van wijkagenten wordt omgezet in een ontwerp dat ook rekening houdt met toegankelijkheidseisen..

• Het plan van aanpak rondom leefbaarheid winkelcentrum Elderhof is, samen met inwoners en ondernemers, uitgevoerd. De afvalbakken zijn vervangen en er is een plan gemaakt voor een totaal afvalsysteem en vergroening. Daarnaast is er een dekkend camerasysteem aangelegd en er is een gezamenlijk winkelverbod bij diefstal ingesteld. Er zijn afspraken gemaakt over een jaarlijkse schouw met ondernemers.
• We verdubbelen de capaciteit voor fietsparkeren bij station Arnhem Zuid en ondernemen acties tegen foutparkeerders. Deze leveren echter nog te weinig op. Hier wordt nieuw beleid voor ontwikkeld.
• Samen met partners voeren we een jeugdaanpak voor hotspots uit. Er is een specifieke aanpak rondom oud & nieuw in Schuytgraaf uitgevoerd. Zo waren er extra activiteiten van het jongerenwerk, zijn er hekken, verlichting en camera's geplaatst en hebben politie en handhaving gezamenlijke acties uitgevoerd.

Steeds meer bewoners weten de weg naar een van de ontmoetingslocaties te vinden en dragen bij aan een activiteit, dit door deelname of door zelf organiseren. Bewoners die een goed idee of initiatief hadden, hebben we geholpen met realisatie veelal in samenwerking met een sociale partner, bijvoorbeeld SWOA of Rijnstad. In 2024 is de wijkwebsite gelanceerd, alle wijkpartners hebben hier ruimte om het aanbod en diensten onder de aandacht van bewoners te krijgen. Het wijkblad LaarNieuws is 6x uitgekomen, voor ieder nummer heeft Team Leefomgeving kopij aangeleverd. Het team is steeds beter zichtbaar en op het netvlies bij bewoners. ook hebben we de viering 50 jaar gehad. Deze dag was een succes waar veel wijkbewoners van hebben genoten, de dag stond in het teken van samen De Laar.

We zetten in op een hoger gebruik van voorschoolse voorzieningen door kinderen tot 4 jaar waardoor meer kinderen een kansrijke start maken - vraagt een vervolg in aandacht in 2025.
We zorgen voor laagdrempelige opvoedondersteuning waar ouders terecht kunnen voor advies en zorgen dat ouders elkaar kunnen ontmoeten om ervaringen over opvoeden te delen - vraagt een vervolg in aandacht in 2025.
Op de basisscholen investeren we in een betere aansluiting op de overgang naar het voortgezet onderwijs en zijn meer ouders actief betrokken bij de activiteiten en de ontwikkeling van hun kinderen - in 2025 is extra aandacht voor de leeftijd 10-14 jaar.
Samen met de scholen en Regionaal Bureau Leerling zaken zetten we in op betere monitoring van schooluitval. We investeren in het opstellen van een plan van aanpak voor alle kinderen bij wie dat toch gebeurt of dreigt te gebeuren. Zoveel mogelijk jongeren werken hierdoor aan hun startkwalificatie en gaan aan de slag in een betaalde baan - nog niet gestart in 2024

In 2024 hadden we als Hotspot-aanpak Bakheidehof gekozen, in samenwerking met wooncoöperatie Portaal, Rijnstad en een groenaannemer om verloedering op deze locatie tegen te gaan en sociale cohesie te bevorderen. Door uitval aan de kant van Portaal, liep het project wat vertraging op. Uiteindelijk hebben we doorgepakt zonder de wooncoöperatie en is een buurt ontstaan waar niet alleen door buren samen aan de openbare ruimte wordt gewerkt, maar waar ook gezamenlijk koffie wordt gedronken. Om ontmoetingen en bewegen in de openbare ruimte te bevorderen zijn mooie ontwikkelingen gerealiseerd in Park De Laar aan de Brabantweg, zoals een Tiny Forest, calisthenics en een crossbaan. Met het project gezonde buurt zijn mooie stappen gezet samen met bewoners en onze partners van Sportbedrijf, IVN, Jantje Beton, Jogg en Rijnstad.  

In april 2024 is een prachtige speeltuin voor alle kinderen geopend bij Boerderij de Kroon. Door het plotselinge vertrek van de verhuurder van Boerderij de Kroon per augustus, heeft de doorontwikkeling en de programmering bij en rondom de inclusieve speeltuin stilgestaan. Dit wordt samen met de toekomstige verhuurder in 2025 weer opgepakt.  

• Er zijn korte lijntjes tussen wijkpartners om buurtoverlast en jeugdoverlast aan te pakken. De nieuwe constructie van Jongerenwerk vindt zijn draai en we werken samen aan een gebiedsgerichte preventieve aanpak.
• Met de WhatsApp buurtpreventiegroepen wordt de wijk gedekt. Het zijn actieve groepen en zij hebben korte lijntjes met de wijkagenten en politie. Er is goed contact met en tussen de ondernemers van winkelcentrum Oostburgwal. Het schetsontwerp om de gedeelde openbare ruimte/pleintje in te richten is gemaakt. Verfijning en uitvoering hiervan komt in 2025.
• Verkeersknelpunten zijn in beeld, wel blijkt het oplossen hiervan veelal lastig of kostbaar te zijn. We zoeken hiervoor actief naar samenloop kansen. Zo staat in 2025 een groot rioleringsproject in De Laar op de rol en in Elden grote opgaven rondom de wegen.

• De vraag aan activiteiten bij de bestaande ontmoetingslocaties de Fontein, de Madser, Sporthal Rijkerswoerd en de Kemphaan is in beeld gebracht;
• In samenwerking met de partners in de wijk is voor deze locaties het aanbod beter afgestemd op de geconstateerde vraag.   

Er zijn diversie naschoolse en vakantieactiviteiten voor jeugd en jongeren opgezet, zoals brugklastraining, sociale media training, fietsvaardigsheidtraining, buurtcamping Immerloo Park en RKV Springt.  

• Voor de doelgroep Jeugd en Jongeren vindt periodiek overleg plaats om signalen uit te wisselen en activiteiten op elkaar af te stemmen.  
• Ook worden hier nieuwe initiatieven ontplooid. Zo is in samenwerking met de Kemphaan online jongerenwerk opgestart.

• Bewoners van RKV die ondersteuning en begeleiding nodig hebben kunnen sinds 2024 in de Madser gebruik maken van een loket van Goed Geregeld Arnhem
• Specifiek voor vrouwen en jongeren is begeleiding beschikbaar vanuit Rijnburgcoaching. Deze begeleiding is onderdeel geworden van onze werkwijze bij deze doelgroep.

• Er is een omheinde hondenspeelplek gerealiseerd in de wijk, zodat honden hier veilig kunnen spelen.
• Het beoogde hondenlosloopgebied is nog niet gerealiseerd, de voorgesteld locatie voldeed niet, er wordt gezocht naar een alternatieve locatie.
• Circa 8 hotspots rondom uitlaatplekken worden extra schoongemaakt in de wijk.
• De geplaatste dispensers voor hondenpoepzakjes in Rijkerswoerd lijken goed te functioneren.

De wijkgroenagenda’s voor Rijkerswoerd en Vredenburg/Holthuizen zijn gereed en er zijn inmiddels meer dan 7 groenprojecten uitgevoerd in deze wijken. Er zijn inmiddels meer dan 163 bomen geplant, waaronder bij de Tuinmaat.

• De meest sleetse plekken in de wijk zijn in beeld gebracht
• Vervolgens zijn een aantal plekken en hofjes opgeknapt, zoals de Bronsveenhof, Adorppad en Schepen te Boekkoppad. Daarnaast zijn er opschoondagen gehouden in de Stedumhof en Loppersumhof. Ook de ruimte in en rondom de Rijnlandflat is in samenwerking met Portaal leefbaarder gemaakt.  

• Vier speel- en beweegplekken in de wijk zijn aangemerkt als plekken waarbij het aanbod niet langer voldoet aan de vraag. Het proces om deze plekken aan te pakken is inmiddels gestart.  
• Het aanpakken van twee andere speelplekken in de wijk wordt op dit moment onderzocht.
• Één speelplek in de wijk is inclusief gemaakt voor een bredere doelgroep

Bij buurtbewoners is gepeild of er belangstelling is voor deelauto's in de wijk. Tot op heden lijkt het draagvlak hiervoor nog onvoldoende om tot concrete plannen te komen.

• De grootschalige aanpassing aan de Groningensingel is gerealiseerd en draagt bij aan de verkeersveiligheid en vergroening van de omgeving. De Groningensingel is voor een groot deel naar één rijbaan gegaan met aangepaste op- en afritten.  
• De aanpassingen aan het RijnWaalpad zijn opgedeeld in deelprojecten die zich allemaal in verschillende fasen bevinden. Sommige zijn uitgevoerd, zoals het voetpad door de groenstrook evenwijdig aan de Draaiweide. Voor andere deelprojecten, zoals de afsluiting van de Mooieweg, worden vanwege gevoeligheden in de wijk nog bewonersgesprekken gevoerd.